Spółka kupiła we wrześniu 2005 r. dwuletni samochód osobowy od osoby fizycznej za kwotę wynikającą z umowy sprzedaży równą 200 zł. Wartość rynkowa takiego samochodu w cennikach ubezpieczycieli i informacjach giełdowych wynosi 15 000 zł. Według jakiej wartości mamy wprowadzić ten samochód do ewidencji księgowej?
RADA
W przedstawionej sytuacji należy sądzić, że jest to nieco zmodyfikowana forma darowizny środka trwałego. Sytuację taką przepisy podatkowe nazywają nabyciem środka trwałego za częściową odpłatnością. Chcąc uniknąć różnic między wartością środka trwałego stanowiącego podstawę do dokonywania odpisów według ustawy o rachunkowości i ustaw podatkowych, samochód ten należałoby wprowadzić do ewidencji w cenie rynkowej.
UZASADNIENIE
W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych uregulowano zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych (lub wartości niematerialnych i prawnych), gdy środek trwały został nabyty częściowo odpłatnie (art. 16g ust. 1 pkt 1a). Wynika z nich, że w razie częściowo odpłatnego nabycia wartość początkową ustala się jako sumę:
• odpłatności ponoszonej przez podatnika (cenę zakupu) i
• kwoty wynikającej z różnicy między ceną rynkową (stosowaną w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania) a odpłatnością (ceną zakupu).
Skutkiem częściowo odpłatnego otrzymania rzeczy (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych) będzie przychód podatkowy analogiczny jak w przypadku otrzymania środka trwałego w formie darowizny. Wartością rzeczy lub praw częściowo odpłatnych stanowiącą przychód podatnika jest różnica między wartością tych rzeczy lub praw, ustaloną według zasad określonych w ust. 5 (czyli jak dla rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie), a odpłatnością ponoszoną przez podatnika – art. 12 ust. 5a updop.
Ustalona wartość w umowie sprzedaży (200 zł) znacząco odbiega od wartości rynkowej i w tej wysokości nie będzie prawdopodobnie zaakceptowana przez organ podatkowy. Należy pamiętać, że gdy wartość wyrażona w cenie znacząco odbiega od wartości rynkowej, to organ podatkowy (art. 14 ust. 3) wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.
Przykład
Spółka kupiła we wrześniu 2005 r. dwuletni samochód osobowy od osoby fizycznej za kwotę wynikającą z umowy sprzedaży równą 200 zł. Wartość rynkowa takiego samochodu w cennikach ubezpieczycieli i informacjach giełdowych wynosi 15 000 zł.
1. Przyjęcie środka trwałego do ewidencji w kwocie 15 000 zł (200 zł jako zobowiązanie wobec sprzedawcy i 14 800 zł jako różnica między ceną rynkową a odpłatnością)
Wn konto 010 „Środki trwałe – środki transportu” 15 000 zł,
Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 200 zł,
Ma konto 840 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 14 800 zł.
2. Zakładając, że stawka amortyzacji wynosi 20%, to odpis amortyzacyjny od takiego środka trwałego wynosić będzie 250 zł (15 000 zł x 20%/12)
Wn konto 408 „Amortyzacja” 250 zł,
Ma konto 060 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych” 250 zł.
3. Równolegle do odpisów amortyzacyjnych następuje rozliczenie międzyokresowe przychodu w kwocie 246,67 zł (14 800 zł × 20%/12)
Wn konto 840 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 246,67 zł,
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” 246,67 zł.
• art. 12 ust. 5a, art. 14 ust. 3, art. 16g ust. 1 pkt 1a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 65; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
Paweł Muż
ekonomista, pracownik redakcji