Czy używanie samochodu osobowego można uznać na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu za używanie samochodu na potrzeby firmy, uprawniające do zastosowania stawki zwolnionej przy jego sprzedaży (użytkowanie ponad 6 miesięcy)?
RADA
Używanie samochodu do prowadzonej działalności nie uprawnia do uznania na podstawie przebiegu pojazdu go za towar używany, korzystający ze zwolnienia z opodatkowania przy sprzedaży. Zwolnienie to ma zastosowanie do towarów używanych, będących własnością podatnika VAT, użytkującego te towary i dokonującego ich sprzedaży, co w przedstawionej sytuacji nie ma miejsca. Ponieważ samochód nie stanowi włąsności firmy, jego sprzedaż nie będzie stanowiła w ogóle obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT.
UZASADNIENIE
Jeżeli do prowadzonej działalności wykorzystywany jest własny samochód podatnika VAT, niewprowadzony do ewidencji środków trwałych, to koszty jego eksploatacji rozliczane są na podstawie ewidencji przebiegu w celu zaliczenia poniesionych wydatków z tytułu używania tego samochodu na potrzeby podatnika do kosztów uzyskania przychodu.
Oznacza to w konsekwencji, że w przypadku niewprowadzenia samochodu do ewidencji środków trwałych podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko część wydatków poniesionych w związku z jego używaniem, nie więcej niż kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu przez stawkę za 1 km przebiegu, określoną w odrębnych przepisach.
Na takiej podstawie samochód był z pewnością używany przez podatnika. Sytuacja taka jednocześnie oznacza, że podatnik VAT nie jest właścicielem tego samochodu, czyli że pojazd ten nie został nabyty do celów prowadzonej działalności, tylko jest używany cudzy samochód lub własny samochód właściciela (który jest jego prywatną własnością jako osoby fizycznej, a nie podatnika VAT). Ma to decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy w takiej sytuacji przy sprzedaży samochodu będzie przysługiwało zwolnienie z opodatkowania, jako sprzedaży towaru używanego.
WAŻNE
Podatnik wykorzystujący prywatny samochód do celów służbowych zobowiązany jest do prowadzenia książki przebiegu pojazdu w celu udokumentowania poniesionych w związku z tym wydatków i zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodu.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Przez towary używane na potrzeby tej regulacji rozumie się, między innymi, rzeczy ruchome, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.
Decydujące znaczenie dla uznania towaru za używany mają w przedstawionej sytuacji użyte sformułowania: „nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony” oraz „okres używania przez podatnika dokonującego ich sprzedaży”. W pierwszym przypadku przepis wyraźnie uzależnia skorzystanie ze zwolnienia przy sprzedaży od braku prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie tego towaru (w tym przypadku samochodu). Przepis nie pozostawia wątpliwości, że zwolnienie z opodatkowania ma wyłącznie zastosowanie do towarów używanych, nabytych przez tego podatnika. Również drugie z przytoczonych w przepisie sformułowań, użyte z kolei w definicji towaru używanego, potwierdza to, że towarem używanym w myśl ustawy jest tylko taki towar, którego sprzedaży dokonuje podmiot, który go używał – czyli podatnik VAT, a nie osoba fizyczna.
ZAPAMIĘTAJ
Zwolnieniu z podatku VAT podlega dostawa towarów używanych, przy nabyciu których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.
W przedstawionej sytuacji firma będąca podatnikiem VAT używała wprawdzie samochodu do prowadzonej działalności, jednak to nie firma dokonuje sprzedaży, tylko osoba fizyczna. Firma nie jest również w stanie udowodnić, że przy zakupie tego samochodu nie przysługiwało jej prawo do odliczenia podatku naliczonego, ponieważ nigdy nie była jego nabywcą.
Z tych też powodów, do sprzedaży samochodu w przedstawionej w pytaniu sytuacji nie ma zastosowania przepis art. 43 ustawy. Samochód używany do prowadzonej działalności ponad pół roku, na podstawie przebiegu pojazdu, nie jest towarem używanym w znaczeniu tego przepisu. Jednak jego sprzedaż nie będzie w ogóle podlegać opodatkowaniu, gdyż samochód nie jest włąsnością firmy. Nie należy obrotu z tego tytułu wykazywać w deklaracji.
• art. 43 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
Anna Potocka
specjalista w zakresie VAT