Jesteśmy spółką z o.o. Mamy zamiar kupować towary, które będą przez nas pakowane i następnie sprzedawane. Jak księgować operacje związane z taką działalnością? Czy prawidłowe będzie księgowanie zakupu towaru: Wn "Towary", Wn "Rozrachunki VAT naliczony", Ma "Zobowiązania", oraz sprzedaży: Wn "Koszt sprzedanych towarów w cenie zakupu", Ma "Towary"? W jaki sposób ująć w księgach rachunkowych pakowanie tych towarów przez naszych pracowników?
RADA
Jeśli zakupione przez jednostkę towary są pakowane przez pracowników firmy i za wykonaną pracę otrzymują oni wynagrodzenie, czynność ta będzie księgowana jako koszt wynagrodzeń. Opakowania tych towarów zwiększają koszty działalności, które będą pokryte z marży sprzedaży.
Nabyte w ciągu roku obrotowego rzeczowe składniki zapasów wprowadza się do ksiąg rachunkowych na dzień ich nabycia. W rozumieniu ustawy o rachunkowości jest to cena zakupu powiększona o uzasadnione koszty związane z zakupem i przystosowaniem towaru do używania lub sprzedaży. Jeśli nie zniekształca to obrazu zapasów oraz wyniku finansowego spółki, zapasy można ująć w księgach rachunkowych również według ceny zakupu.
UZASADNIENIE
Towarami są różnego rodzaju artykuły nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Ewidencję obrotów i stanów zapasów towarów można prowadzić według jednej z następujących metod:
• ilościowo-wartościowej – w jednostkach naturalnych i pieniężnych, z tym że każdy składnik zapasu ujmowany jest oddzielnie,
• ilościowej – tj. tylko w jednostkach naturalnych; wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego (metoda ta stosowana jest najczęściej w obrocie hurtowym),
• wartościowej – przedmiotem tej ewidencji są przychody, rozchody i stany całego zapasu, bez podziału na jego składniki (metoda ta jest często stosowana w obrocie detalicznym).
Wyboru metody ewidencji dokonuje kierownik jednostki.
Nabyte lub powstałe w trakcie roku obrotowego zapasy towarów są wprowadzane do ksiąg rachunkowych na dzień ich nabycia lub wytworzenia według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Jeśli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego firmy, ustawa pozwala na wprowadzenie tych składników również według cen zakupu.
Z definicji ustawy wynika, że cena nabycia składa się z następujących elementów:
• rzeczywistej ceny zakupu towaru,
• w przypadku importu – obciążeń o charakterze publicznoprawnym (podatku importowego, cła, podatku akcyzowego – jeśli nie podlega odliczeniu),
• kosztów zakupu, czyli bezpośrednio związanych z zakupem, np. kosztów transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia, opakowań,
– pomniejszonych o uzyskane rabaty i opusty.
Cena zakupu natomiast jest ceną netto zawartą w fakturze dostawcy, w jej skład nie wchodzą zatem koszty zakupu ponoszone przez kupującego.
Przykład 1
1. Spółka zakupiła 100 szt. towaru po cenie netto 100 zł/szt.:
10 000 zł + 2200 zł (22% VAT) = 12 200 zł (cena brutto)
W związku z zakupionym towarem firma poniosła koszty transportu w kwocie:
800 zł + 176 zł (22% VAT) = 976 zł (cena brutto).
Zakupiony towar:
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu 10 000 zł
Wn konto 221 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego 2 200 zł
Ma konto 201 „Rozrachunki z dostawcami 12 200 zł
Koszty transportu:
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu 800 zł
Wn konto 221 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego 176 zł
Ma konto 201 „Rozrachunki z dostawcami 976 zł
2. Przyjęcie towarów do magazynu na podstawie dokumentu PZ:
Wn konto 330 „Towary” 10 800 zł
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu 10 800 zł
3. Sprzedaż towarów po cenie
14 000 zł + 3080 zł (22% VAT) = 17 080 zł (cena brutto):
Wn konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami” 17 080 zł
Ma konto 730 „Sprzedaż towarów” 14 000 zł
Ma konto 222 „Rozliczenie podatku VAT należnego” 3 080 zł
4. Wydanie towaru z magazynu (na podstawie dokumentu WZ) i zaksięgowanie kosztu własnego sprzedanych towarów:
Wn konto 731 „Koszt własny sprzedanych towarów” 10 800 zł
Ma konto 330 „Towary” 10 800 zł
Należy również zwrócić uwagę na to, że planowana cena zakupu (nabycia) danego towaru może się różnić od ceny rzeczywistej. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy składniki rzeczowego majątku obrotowego (również towary) wyceniamy w ciągu roku rozrachunkowego według stałych cen (kosztów) ewidencyjnych. Wystąpią wówczas odchylenia od ceny ewidencyjnej.
Przykład 2
1. Zakup towarów w cenie rzeczywistej
5000 + 1100 zł (22% VAT) = 6100 zł:
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu” 5000 zł
Wn konto 221 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 1100 zł
Ma konto 201 „Rozrachunki z dostawcami” 6100 zł
2. Zakupione towary przyjęto do magazynu według cen ewidencyjnych w kwocie 7000 zł:
Wn konto 330 „Towary” 7000 zł
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu” 7000 zł
3. Na koncie „Rozliczenie zakupu” powstały odchylenia od cen ewidencyjnych w kwocie 2000 zł (zapisy na tym koncie korygują wartość ewidencyjną towarów):
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu” 2000 zł
Ma konto 340 „Odchylenia od cen ewidencyjnych” 2000 zł
Jeśli cena (koszt) ewidencyjna zapasów (towarów) jest wyższa od rzeczywistej ceny (kosztu) nabycia lub zakupu, mówimy o ujemnych odchyleniach od cen ewidencyjnych, natomiast odwrotnie – gdy cena (koszt) ewidencyjna jest niższa od rzeczywistej, mówimy o dodatnich odchyleniach od cen ewidencyjnych. Dodatnie odchylenia zwiększają cenę ewidencyjną zapasów (towarów), doprowadzając ich wartość do rzeczywistej ceny (kosztu) zakupu lub nabycia.
UWAGA!
W praktyce często się zdarza, że konto „Rozliczenie zakupu” jest pomijane, a zakupione towary są księgowane bezpośrednio na koncie magazynowym „Towary”.
Utrzymywanie konta „Rozliczenie zakupu” jest o tyle istotne, że w przypadku gdy towar nie trafia jednocześnie z fakturą do kupującego, jesteśmy to w stanie szybko zauważyć obserwując saldo konta. Saldo debetowe konta „Rozliczenie zakupu” oznacza, że mamy fakturę, ale nie mamy towaru – są to tzw. dostawy w drodze. Natomiast saldo kredytowe tego konta oznacza sytuację odwrotną: mamy towar, ale faktura jeszcze nie dotarła – są to tzw. dostawy niezafakturowane.
Wioletta Chaczykowska
księgowa, licencjat Ministerstwa Finansów
• art. 17, art. 28, art. 34 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252)