Posiadamy rachunek walutowy. Wpływy na rachunek wyceniamy według kursu kupna banku obsługującego, wypływy - według kursu sprzedaży tego banku. Jak wyliczyć różnice kursowe na własnym rachunku bankowym na koniec miesiąca? Czy różnice kursowe na rachunku bankowym można rozliczyć tylko na koniec roku?
RADA
Różnice kursowe powstające na skutek przychodów i rozchodów walut obcych realizowanych przez jednostkę na rachunku bankowym muszą być ewidencjonowane w trakcie roku obrotowego. Aby prawidłowo ustalić wartość powstałych przy transakcji różnic należy wybrać metodę rozchodu walut. Różnica między kursem historycznym walut a kursem stosowanym do wyceny rozchodu stanowi różnicę kursową.
UZASADNIENIE
Różnice kursowe mogą być zrealizowane lub niezrealizowane. Wycena aktywów i pasywów na koniec roku obrotowego powoduje powstanie różnic niezrealizowanych, natomiast rozliczenie operacji gospodarczych skutkuje powstaniem różnic zrealizowanych.
UWAGA!
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych niezrealizowane różnice kursowe nie są uznawane podatkowo.
Według ustawy o rachunkowości wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
• kupna lub sprzedaży walut zastosowanego przez bank, za pośrednictwem którego jednostka dokonała transakcji w przypadku zapłaty zobowiązań lub należności oraz transakcji nabycia lub zbycia walut,
• średnim kursie NBP lub innym ustalonym oficjalnie kursie (na przykład kursie z dokumentów celnych) w przypadku pozostałych operacji.
Opisana sytuacja dotyczy wpływu i wypływu walut na rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej. Waluty obce na rachunku bankowym są wyceniane według kursu kupna banku na dzień ich wpływu na ten rachunek (kurs historyczny).
Do wyceny rozchodu walut z rachunku bankowego można stosować metody analogiczne jak przy rozchodzie zapasów.
UWAGA!
Stosowana przez jednostkę metoda wyceny rozchodu walut obcych stanowi element polityki rachunkowości jednostki.
Wycena rozchodu walut może być dokonywana za pomocą:
• metody cen przeciętnych – kurs wyceny jest ustalany jako średnia ważona kursów historycznych,
• metody FIFO – pierwsze weszło pierwsze wyszło, zgodnie z którą rozchód walut nastąpi w kolejności od najwcześniej otrzymanych do najpóźniej otrzymanych po kursach historycznych,
• metody LIFO – ostatnie weszło pierwsze wyszło, zgodnie z którą rozchód walut z rachunku bankowego nastąpi od najpóźniej otrzymanych do najwcześniej otrzymanych po kursach historycznych,
• szczegółowej identyfikacji, która jednak nie jest metodą łatwą do zastosowania w przypadku rachunku bankowego o dużych obrotach.
Stosowanie różnych kursów walutowych przy ujęciu walut obcych w księgach rachunkowych oraz do wyceny rozchodu spowoduje powstanie różnic kursowych, które powinny zostać odpowiednio zaksięgowane jako przychody lub koszty finansowe.
Przykład
Przedsiębiorstwo prowadzi rachunek walutowy w euro, na którym miały miejsce następujące operacje:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.16 stycznia 2006 r. jednostka za swoje zobowiązanie w wysokości 15 000 euro zapłaciła z rachunku walutowego. Zapłata zobowiązań nastąpi według kursu sprzedaży banku. Kurs sprzedaży banku wynosi 3,9000 PLN/EUR; wartość przelewu to 58 500 zł. Wycena rozchodu według różnych metod będzie następująca:
1. Metoda średniej ważonej
Średni kurs historyczny EUR (3,8821 × 10 000 + 3,8995 × 10 000) / 20 000 = 3,8908
Wartość rozchodu walut 3,8908 × 15 000 = 58 362
Powstałe różnice kursowe 58 500 – 58 362 = 138
2. Metoda FIFO
Wartość rozchodu walut 10 000 × 3,8821 + 5000 × 3,8995 = 58 318,50
Powstałe różnice kursowe 58 500 – 58 318,50 = 181,50
3. Metoda LIFO
Wartość rozchodu waluty 5000 × 3,8821 + 10 000 × 3,8995 = 58 405,50
Powstałe różnice kursowe 58 500 – 58 405,50 = 94,50
W każdym przypadku powstałe różnice kursowe są dodatnimi różnicami kursowymi.
Zapisy księgowe:
Wn konto „Rozrachunki z dostawcami 58 500
Ma konto „Rachunek bankowy – w EUR”
– rozchód liczony według metody średniej ważonej 58 362
– rozchód według metody FIFO 58 318,5
– rozchód według metody LIFO 58 405,5
Ma konto „Przychody finansowe”
– przy wycenie według metody średniej ważonej 138
– przy wycenie według metody FIFO 181,5
– przy wycenie według metody LIFO 94,5
W zależności od stosowanej metody wyceny rozchodu różnice powstałe na koncie rachunku bankowego są różne. Należy jednak pamiętać, że nie można zmienić metody wyceny rozchodu walut dostosowując ją do pożądanego przez jednostkę wyniku.
Należy zauważyć, że najbardziej „wrażliwa” na wahania kursów jest metoda FIFO (szczególnie przy długich okresach zalegania waluty na koncie).
Magdalena Kotowicz
specjalista w dziedzinie finansów przedsiębiorstw
• art. 30 ust. 2 pkt 1, art. 34 ust 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252