Nasza spółka zamierza wziąć w leasing operacyjny samochód osobowy. Proszę o informację, które wydatki, związane z tym samochodem, i w jakiej wysokości możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
RADA
Raty leasingowe mogą być kosztem w pełnej wysokości. Wydatki na ubezpieczenie leasingowanego samochodu są limitowane w przypadku droższych modeli. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Raty leasingowe
Od 1 października 2001 r., tj. od nowelizacji, która wprowadziła do updop pojęcie leasingu, wszelkie wydatki na raty leasingowe są kosztem uzyskania przychodów. Do tego dnia opłaty leasingowe były kosztem jedynie do wysokości tzw. kilometrówki. Obecnie to ograniczenie nie dotyczy już rat leasingowych.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Należy jednak pamiętać, że umowa leasingu w ujęciu updop jest bardzo sformalizowana i konieczne jest spełnienie wielu warunków, aby umowa o oddanie rzeczy do używania spełniała ustawowe warunki leasingu. To powoduje, że stosunkowo łatwo pomylić się i zawrzeć umowę, która nie spełnia warunków umowy leasingu, określonej w art. 17a pkt 1 updop. Umowy takie nie dają prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów całości zapłaty za używanie samochodu. Wynika to z faktu, że przepis o kilometrówce (art. 16 ust. 1 pkt 51 updop) nadal istnieje, jednak jego stosowanie do umów leasingu zostało wyłączone na podstawie art. 16 ust. 3b updop.
W rezultacie inne umowy o korzystanie z cudzego samochodu osobowego nadal są objęte kilometrówką. Dotyczy to w szczególności umów najmu krótkoterminowego samochodów osobowych oraz innych odmian najmu i dzierżawy. Przykładem może być częste wynajmowanie samochodów osobowych na lotniskach w trakcie delegacji na kilka dni. Takiej umowy nie da się zaklasyfikować do umów leasingu, a zatem należy stosować tutaj ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów, wynikające z kilometrówki. Jest to na tyle pracochłonne, że przy większej liczbie delegacji i wypożyczeń samochodów podatnicy zazwyczaj rezygnują z obliczania kilometrówki i całość zapłaty wyłączają z kosztów uzyskania przychodów.
Przepisy o VAT ograniczają prawo do odliczenia podatku naliczonego od opłat leasingowych do 60% podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6000 zł. Limit ten nie odnosi się wyłącznie do rat leasingowych, lecz do całości opłat, i obejmuje także opłaty wstępne, prowizje itp.
(+) W części nieodliczonej podatek VAT jest kosztem uzyskania przychodów na zasadach ogólnych.
Co ciekawe, ponieważ przepisy o VAT dopuszczające odliczenie 60% podatku naliczonego dotyczą jakiejkolwiek formy odpłatnego używania samochodu osobowego, więc obejmują także najem krótkoterminowy. Jednak odliczenie takiego podatku naliczonego przysługuje jedynie wówczas, gdy czynsz zostanie zaliczony do kosztów uzyskania przychodów (zgodnie z ogólnymi regułami odliczania podatku naliczonego). W praktyce odliczenie VAT od czynszu najmu będzie dotyczyć zazwyczaj podatku naliczonego od kilometrówki, ze względu na to, że kilometrówka jest zwykle znacznie niższa niż czynsz. Prowadzi to do tego, że podatek naliczony od kilometrówki będzie zapewne niższy niż 60% podatku naliczonego od czynszu najmu. Ustalenie tych proporcji wymaga jednak każdorazowego przeliczenia.
Ubezpieczenie
Umowy leasingowe zazwyczaj pozostawiają poza sumą opłat leasingowych zapłatę za ubezpieczenie. Opłata za ubezpieczenie stanowi odrębną pozycję, nawet jeżeli jest płacona ubezpieczycielowi za pośrednictwem leasingodawcy.
(-)
W updop jedyny limit kwotowy w zakresie kosztów uzyskania przychodów, dotyczący leasingobiorców, odnosi się właśnie do kosztów ubezpieczenia. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop do kosztów uzyskania przychodów zalicza się składki ubezpieczeniowe za samochód osobowy:
W updop jedyny limit kwotowy w zakresie kosztów uzyskania przychodów, dotyczący leasingobiorców, odnosi się właśnie do kosztów ubezpieczenia. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop do kosztów uzyskania przychodów zalicza się składki ubezpieczeniowe za samochód osobowy:
• jeżeli wartość samochodu nie przekracza równowartości 20 000 euro – w całości,
• jeżeli wartość samochodu przekracza 20 000 euro – w części, która jest naliczona jedynie od wartości 20 000 euro (np. dla samochodu za 30 000 euro składka stanowi koszt uzyskania przychodów w wysokości 2/3).
Ubezpieczenie samochodu leasingowanego każdorazowo odnosi się do rzeczywistej wartości samochodu na dzień zawierania umowy ubezpieczenia, nie zaś umowy leasingowej. Dla podatnika przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów kosztów ubezpieczenia powinna liczyć się jedynie wartość samochodu każdorazowo podana w polisie. W tym wypadku bez znaczenia jest wartość samochodu określona np. w umowie leasingu. Przepis art. 16 ust. 1 pkt 49 jasno odnosi się do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Decyduje zatem wycena dokonana przez ubezpieczyciela.
(+)
Jeżeli zapłata za ubezpieczenie jest wliczona w raty leasingowe, wówczas nie stosuje się ograniczeń w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów opłat za ubezpieczenie samochodu o wartości powyżej równowartości 20 000 euro – nawet jeśli podatnik otrzymuje od leasingodawcy polisę z widoczną wartością składki.
Jeżeli zapłata za ubezpieczenie jest wliczona w raty leasingowe, wówczas nie stosuje się ograniczeń w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów opłat za ubezpieczenie samochodu o wartości powyżej równowartości 20 000 euro – nawet jeśli podatnik otrzymuje od leasingodawcy polisę z widoczną wartością składki.
Wliczanie opłat za ubezpieczenie do rat leasingowych nie jest częstą praktyką. Powoduje bowiem konieczność naliczenia VAT w wysokości 22%. Nie podnosi opłacalności podatkowej tej operacji, gdyż podatnik i tak nie może odliczyć VAT od leasingu samochodu osobowego o wartości 20 000 euro i większej (20 000 euro × 4 = 80 000 zł netto; 80 000 × 22% = 17 600 zł VAT; 17 600 zł × 60% = 10 560 zł, co i tak znacznie przekracza dopuszczalne do odliczenia 6000 zł naliczonego VAT).
Naprawy, konserwacja, przeglądy itp.
Przepis o kilometrówce odnosi się do wszelkich kosztów związanych z używaniem samochodu osobowego, który nie stanowi składnika majątku trwałego podatnika. Obejmuje zatem także i wydatki związane z parkingami, naprawami, konserwacją, paliwem i częściami zamiennymi.
(+)
Zakres tego przepisu, zgodnie z art. 16 ust. 3b updop, nie obejmuje samochodów używanych na podstawie umowy leasingu. Powoduje to, że koszt uzyskania przychodów stanowią wszelkie wydatki ponoszone przez leasingobiorcę na leasingowany samochód osobowy.
Zakres tego przepisu, zgodnie z art. 16 ust. 3b updop, nie obejmuje samochodów używanych na podstawie umowy leasingu. Powoduje to, że koszt uzyskania przychodów stanowią wszelkie wydatki ponoszone przez leasingobiorcę na leasingowany samochód osobowy.
Dodać należy, że paliwa silnikowe będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w kwocie brutto (wraz z niepodlegającym odliczeniu VAT). Pozostałe wydatki będą kosztem uzyskania przychodów na zasadach ogólnych.
Kiedy wydatki na leasing samochodu osobowego mogą być zakwestionowane
Zaliczanie wydatków do kosztów uzyskania przychodów wymaga wykazania związku tych wydatków z uzyskanym przychodem. Jest to znana wszystkim podatnikom zasada ogólna. Wszystkie wydatki podatnika można, co do zasady, podzielić na trzy grupy: wydatki, które ewidentnie nie dadzą się zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wydatki dające się powiązać z konkretnym przychodem oraz wydatki na działalność ogólną podatnika. Koszty leasingu z istoty będą należeć do ostatniej grupy – kosztów działalności ogólnej podatnika, których nie można powiązać z konkretnym przychodem. Organy podatkowe nie kwestionują wydatków na leasing samochodów jako kosztów działalności ogólnej. Nie ma także żadnego ustawowego limitu wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu rat leasingowych samochodu osobowego. Nie rozwinęła się też praktyka zaliczania wydatków na nabycie szczególnie okazałych i drogich samochodów do kosztów reprezentacji. Powoduje to, że wydatki na raty leasingowe zazwyczaj nie są kwestionowane jako koszt działalności ogólnej podatnika.
Istnieje jednak ryzyko, że takie wydatki nie będą mogły stanowić kosztów uzyskania przychodów. Taka interpretacja może się pojawić, gdy podatnik leasinguje samochody, ale ewidentnie nie może to przynieść przychodu. Przykładowo byłby to leasing kilku samochodów przez osobę prowadzącą działalność jednoosobowo, bez udokumentowania zatrudniania pracowników lub zleceniobiorców albo bez dalszego leasingowania tych pojazdów. W takich przypadkach należy liczyć się z zarzutem, że samochody są używane na prywatne potrzeby rodziny podatnika i raty leasingowe nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów. Poza takimi ewidentnymi przypadkami ryzyko nieuznania za koszt uzyskania przychodów rat leasingowych za leasing samochodu osobowego jest minimalne. Raty leasingowe i inne opłaty powinny bez przeszkód stanowić koszt uzyskania przychodów.
• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 49 i 51, art. 16 ust. 3b, art. 17a pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
Zbigniew Huszcz
doradca podatkowy