W nowej ustawie o VAT znaleźliśmy zapis mówiący, że w przypadku procedury uproszczonej w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej istnieje obowiązek zgłoszenia przez drugiego w kolejności podatnika od wartości dodanej do biura wymiany informacji o podatku VAT zamiaru skorzystania z procedury uproszczonej.
Jaka jest praktyka takiego zgłoszenia? W jaki sposób nasz kontrahent zagraniczny, będący drugim w kolejności, powinien zgłosić ten fakt do wymienionego biura. Ponieważ pod podany na stronach MF numer telefonu do Biura Wymiany Informacji o VAT (0 63 243-83-94) nie sposób się dodzwonić, szukam innych dróg, żeby się dowiedzieć czegokolwiek na temat tego przepisu (art. 137 ustawy o VAT). Bardzo proszę o informacje na ten temat.
W sytuacji gdy ostatecznym nabywcą towarów w procedurze uproszczonej jest polski czynny podatnik VAT, w art. 137 ust. 1 ustawy polski ustawodawca zobowiązał drugiego w kolejności podatnika do pisemnego zawiadomienia Biura Wymiany Informacji o VAT (Ministerstwo Finansów) o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej przed dniem dokonania pierwszej dostawy towarów dla polskiego nabywcy ostatecznego. Szczegóły – w uzasadnieniu.
Zasady zastosowania procedury uproszczonej dla wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych określono w art. 135–138 ustawy o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r. Procedura uproszczona wyłącza z opodatkowania drugiego w kolejności podatnika VAT, będącego pośrednikiem (następuje wyłączenie z opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów dokonanego przez pośrednika od pierwszego w kolejności podatnika VAT), oraz przesuwa ciężar rozliczeń z tytułu dostawy pomiędzy pośrednikiem i trzecim w kolejności podmiotem na tego ostatniego – będącego ostatecznym nabywcą. W związku z tym, w sytuacji pozwalającej na zastosowanie procedury uproszczonej dla wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych jedynym podmiotem zobowiązanym do rozliczenia VAT (samonaliczenia podatku) jest faktyczny i ostateczny nabywca towarów.
W porównaniu ze standardowym sposobem opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych, w procedurze uproszczonej dla transakcji trójstronnych drugi w kolejności podatnik VAT nie jest zobowiązany do zarejestrowania się w państwie członkowskim właściwym dla pierwszego lub trzeciego w kolejności podmiotu. Jak widać, procedura uproszczona w istotny sposób odciąża drugiego w kolejności podatnika.
Należy jednak podkreślić, że aby zastosować procedurę uproszczoną, muszą zostać spełnione warunki wymienione w art. 135 ust. 1 pkt 4. Zgodnie z nimi dostawa na rzecz trzeciego w kolejności podatnika VAT musi być bezpośrednio poprzedzona wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów przez drugiego w kolejności podatnika VAT, który nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie członkowskim przeznaczenia towarów oraz stosuje wobec pierwszego i trzeciego w kolejności podmiotu ten sam numer identyfikacyjny VAT, przyznany mu przez państwo członkowskie inne niż to, na terytorium którego funkcjonują pierwszy i trzeci w kolejności podmiot. Ponadto ostateczny nabywca jest zobowiązany posługiwać się numerem identyfikacyjnym VAT wydanym przez państwo członkowskie przeznaczenia towarów.
W sytuacji gdy ostatecznym nabywcą towarów w procedurze uproszczonej jest polski czynny podatnik VAT, w art. 137 ust. 1 ustawy polski ustawodawca zobowiązał drugiego w kolejności podatnika do pisemnego zawiadomienia Biura Wymiany Informacji o VAT (Ministerstwo Finansów) o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej przed dniem dokonania pierwszej dostawy towarów dla polskiego nabywcy ostatecznego. Zawiadomienie takie powinno zawierać nazwę i adres drugiego w kolejności podatnika, jego numer identyfikacyjny wydany na potrzeby VAT, który ma być zastosowany w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, nazwę i adres polskiego podatnika oraz przewidywaną datę pierwszej dostawy towarów. Kopie zawiadomienia pośrednik zobowiązany jest przesłać do polskiego nabywcy. Warto podkreślić, że ustawa przewiduje możliwość zastosowania procedury uproszczonej zarówno wtedy, gdy ostatni w kolejności podmiot jest podatnikiem VAT, jak i osobą prawną, która takim podatnikiem nie jest, a która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.
W przypadku dalszych dostaw w ramach procedury uproszczonej dla tego samego polskiego nabywcy ostatecznego nie ma obowiązku składania kolejnych zawiadomień.
Dotychczas nie powstał sformalizowany wzór zawiadomienia. Określona została jedynie jego forma – pisemna – oraz wymienione niezbędne dane do zamieszczenia, a także wymóg zawiadomienia przed dniem pierwszej dostawy towarów. Ponadto warto podkreślić, że zawiadomienie może również złożyć w imieniu drugiego w kolejności podatnika polski nabywca ostateczny. Zawiadomienie należy wysłać pocztą pod adres Biura Wymiany Informacji o VAT w Ministerstwie Finansów – ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa lub faksem pod numer: 0-22 694 53 39.
• art. 135 ust. 1 pkt 4 i art. 137 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
Zuzanna Socha
ekonomista