rada
Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży powinny być wykazane odrębnie. Nie wynika to bezpośrednio z przepisów ustawy o rachunkowości, które nie odnoszą się do tej sytuacji. W rozumieniu MSSF nr 5 - „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana” aktywa przeznaczone do sprzedaży powinny być wykazane odrębnie i wycenione według wartości bilansowej lub wartości godziwej, w zależności od tego, która z nich jest niższa.
uzasadnienie
W myśl ustawy o rachunkowości po ujęciu początkowym środki trwałe podlegają wycenie:
- z tytułu ewentualnej utraty wartości,
- z powodu likwidacji,
- w wyniku modernizacji.
Z przepisów ustawy nie wynika, co należy zrobić, gdy wymiana środka trwałego nie następuje w wyniku zestarzenia się starego środka trwałego, a okres jego ekonomicznej użyteczności jeszcze trwa. Na to pytanie szczegółową odpowiedź znajdziemy w MSSF nr 5 - „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana”. MSSF nr 5 wprowadza nową kategorię klasyfikacji aktywów: aktywa przeznaczone do sprzedaży. Wymóg nowej klasyfikacji wynika z tego, że wartość bilansowa będzie odzyskana w efekcie sprzedaży środka trwałego, a nie poprzez jego dalsze wykorzystanie. Taki zapis w księgach rachunkowych gwarantuje, że będą one rzetelnie odzwierciedlać rzeczywisty stan majątku jednostki.
Sytuacja taka może mieć miejsce, gdy środek trwały jest przeznaczony do natychmiastowej sprzedaży w jego bieżącym stanie, z uwzględnieniem jedynie normalnych i zwyczajowo przyjętych warunków sprzedaży. Decyzja o sprzedaży powinna być odpowiednio udokumentowana. Dokumentem potwierdzającym przeznaczenie środka do sprzedaży może być np. decyzja zarządu.
Środek trwały, którego jednostka nie zamierza dalej użytkować, ale chce go przeznaczyć do sprzedaży, w księgach rachunkowych musi być wykazany na odrębnym koncie „Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży”. Jest to konto syntetyczne.
Zgodnie z MSSF nr 5 środek trwały przeznaczony do sprzedaży wycenia się według zasady ostrożnej wyceny: według wartości bilansowej lub wartości godziwej pomniejszonej o ewentualne koszty zbycia - w zależności od tego, która z nich jest niższa.
Wartość bilansową stanowi wartość początkowa pomniejszona o dotychczasowe umorzenie i ewentualne dokonane odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Za wartość godziwą można uznać cenę rynkową takiego samego lub podobnego środka trwałego. Jeżeli przewidywana cena sprzedaży, tj. cena rynkowa, jest niższa od ceny bilansowej, należy dokonać odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.
Wycena w wartości godziwej oznacza wystąpienie utraty wartości. Z tytułu utraty wartości na dzień przeznaczenia do sprzedaży środka trwałego należy dokonać odpisu aktualizującego. Odpis ten podlega odwróceniu, jeżeli przy realizacji sprzedaży okaże się, że rzeczywista cena sprzedaży jest wyższa niż wartość, według której środek został przeznaczony do sprzedaży. Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży wykazuje się w bilansie w wartości netto.
Zysk na sprzedaży środka trwałego oznacza sprzedaż powyżej wartości bilansowej, a strata - poniżej tej wartości.
UWAGA!
Jeżeli środek trwały został przeznaczony do sprzedaży, jednostka nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Jeśli decyzja o sprzedaży posiadanego środka trwałego zostaje podjęta przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, jednostka powinna ujawnić to w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.
Przykład
Zarząd spółki podjął decyzję o sprzedaży maszyny poligraficznej i zakupie nowej. Decyzję uzasadnia szybki rozwój spółki, z powodu którego przewiduje się rozszerzenie działalności na dużo większą skalę (stare urządzenie nie spełniłoby oczekiwań).
Wariant 1
Wartość początkowa starego urządzenia - 25 000 zł.
Dotychczasowe umorzenie - 10 000 zł.
Wartość nowego urządzenia - 32 000 zł.
Cena rynkowa podobnego urządzenia wynosi 17 000 zł - ewidencja nastąpi według wartości bilansowej, ponieważ ta wartość jest niższa.
Urządzenie zostało sprzedane za 16 000 zł.
1. Decyzja o sprzedaży starego urządzenia:
a) przeksięgowanie dotychczasowego umorzenia
Wn „Umorzenie” 10 000
Ma „Środki trwałe” 10 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - stare”
b) przeniesienie do środków trwałych przeznaczonych do sprzedaży
Wn „Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży” 15 000
Ma „Środki trwałe” 15 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - stare”
2. Zakup nowego środka trwałego:
Wn „Środki trwałe” 32 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - nowe”
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 32 000
3. Sprzedaż starego urządzenia:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 16 000
Ma „Przychody ze sprzedaży środków trwałych” 16 000
4. Wyksięgowanie sprzedanego środka trwałego:
Wn „Koszt własny sprzedanego środka trwałego” 15 000
Ma „Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży” 15 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wariant II
Wartość początkowa starego urządzenia - 25 000 zł.
Dotychczasowe umorzenie - 10 000 zł.
Wartość nowego urządzenia - 32 000 zł.
Cena rynkowa podobnego urządzenia wynosi 14 000 zł - ewidencja nastąpi według wartości rynkowej, ponieważ ta wartość jest niższa.
Urządzenie zostało sprzedane za 16 000 zł.
1. Decyzja o sprzedaży starego urządzenia - przeksięgowanie dotychczasowego umorzenia:
Wn „Umorzenie” 10 000
Ma„Środki trwałe” 10 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - stare”
2. Ewidencja środka trwałego przeznaczonego do sprzedaży:
a) przeniesienie do środków trwałych przeznaczonych do sprzedaży
Wn „Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży” 15 000
Ma „Środki trwałe” 15 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - stare”
b) dokonanie odpisu aktualizującego
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 1 000
Ma „Odpisy aktualizujące” 1 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne”
3. Zakup nowego środka trwałego:
Wn „Środki trwałe” 32 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne - nowe”
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 32 000
4. Sprzedaż starego urządzenia:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 16 000
Ma „Przychody ze sprzedaży środków trwałych” 16 000
5. Odwrócenie odpisu aktualizującego:
Wn „Odpisy aktualizujące” 1 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 1 000
- w analityce „Urządzenie poligraficzne”
6. Wyksięgowanie sprzedanego środka trwałego:
Wn „Koszt własny sprzedanego środka trwałego” 15 000
Ma „Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży” 15 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna:
- § 2-25 MSSF nr 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana”
Gyöngyvér Takáts
ekspert ds. rachunkowości, pracownik redakcji