W październiku 2004 r. zapłacono zaliczkę 100% i otrzymano fakturę zaliczkową. Kiedy będzie można odliczyć VAT, jeżeli towar otrzymamy częściowo - od listopada do stycznia następnego roku? Jakie dokumenty będą potrzebne dla prawidłowo rozliczonej transakcji? Co oznacza w praktyce prawo do rozporządzania towarem?
Prawo do odliczenia z faktury zaliczkowej Czytelnik nabył już w październiku. Odliczenia można było dokonać również w miesiącu następnym, czyli w listopadzie. Prawo do odliczenia zależy od tego, czy z tytułu pobrania zaliczki powstał obowiązek podatkowy. Natomiast nie zależy od tego, czy dostawa została wykonana w całości czy częściami.
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika nie tylko z tytułu nabycia towarów i usług, ale także wtedy, gdy do nabycia takiego jeszcze nie doszło, lecz już została dokonana przedpłata (zaliczka, zadatek, rata) na poczet przyszłego nabycia towarów i usług. Prawo do odliczenia powstanie, jeżeli podatnik otrzymał fakturę potwierdzającą dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) oraz jeżeli wiązała się ona z powstaniem obowiązku podatkowego. Kwotę podatku naliczonego stanowi również suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu.
Z kolei prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje zasadniczo w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Podatnik dokonując przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) na poczet przyszłego nabycia towarów i usług i otrzymując fakturę potwierdzającą ten fakt, wiążący się z powstaniem obowiązku podatkowego, ma już w rozliczeniu za okres (miesiąc, kwartał) otrzymania faktury zaliczkowej prawo dokonać rozliczenia podatku naliczonego z tej faktury.
Oznacza to, że jeżeli w październiku 2004 r. podatnik zapłacił zaliczkę 100% i w tym samym miesiącu otrzymał fakturę zaliczkową, to może odliczyć podatek naliczony z tej faktury już w październiku lub w miesiącu następnym, czyli w listopadzie. Prawo do odliczenia powstanie niezależnie od tego, czy towar otrzyma w październiku, listopadzie, czy też w miesiącach późniejszych i czy będzie to jedna dostawa, czy też kilka dostaw cząstkowych. Dla prawidłowego rozliczenia zaliczki będą potrzebne jedynie zaliczkowe faktury VAT.
Na marginesie tej sprawy, choć jak stwierdziliśmy, dla odliczenia VAT z faktury zaliczkowej nie ma to znaczenia, a tylko dla nabycia towaru oraz umowy komisu, prawo do rozporządzania towarem oznacza możliwość dysponowania tym towarem w ujęciu cywilistycznym. Prawo do rozporządzania towarem ma z reguły miejsce w momencie objęcia go w posiadanie, bowiem przeniesienie własności rzeczy ruchomych następuje z chwilą przeniesienia ich posiadania.
• art. 86 ust. 10–12 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113
Alicja Grabowska
specjalista w zakresie VAT, pracownik aparatu skarbowego