Ponieważ budynek był używany (wybudowany w 1973 r.), spółka zastosowała indywidualną stawkę amortyzacji w wysokości 10 proc. Obecnie spółka planuje zmianę sposobu wykorzystywania budynku. Planuje przeznaczyć budynek w 100 proc. do celów użytkowych. Będą przeprowadzone odpowiednie prace adaptacyjne, tak aby na całej powierzchni mieściły się biura. W konsekwencji nastąpi przekwalifikowanie budynku z mieszkalnego na budynek biurowy. Czy zmiana kwalifikacji budynku z mieszkalnego na niemieszkalny powoduje obowiązek zmiany stawki amortyzacyjnej tego budynku?
Zmiana kwalifikacji budynku mieszkalnego na niemieszkalny powoduje konieczność dostosowania stawki amortyzacyjnej do tej nowej kwalifikacji. Jednak w opisanym przypadku stawka amortyzacji po zmianie kwalifikacji budynku nadal będzie wynosić 10 proc.
O zaliczeniu budynku (lokalu) do właściwej podgrupy i rodzaju Klasyfikacji Środków Trwałych decyduje jego przeznaczenie oraz związana z tym konstrukcja i wyposażenie. Nie decyduje o tym sposób użytkowania, który w praktyce bywa czasem niezgodny z przeznaczeniem. O zmianie pierwotnego przeznaczenia budynku na stałe decyduje każdorazowo wykonanie odpowiednich robót budowlano-adaptacyjnych.
Podatnik może indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych budynków mieszkalnych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji. Okres amortyzacji takiego budynku nie może być krótszy niż 10 lat. W konsekwencji używany budynek mieszkalny może być amortyzowany według indywidualnej stawki nie wyższej niż 10 proc. Budynek uznaje się za używany, jeżeli podatnik wykaże, że przed jego nabyciem był wykorzystywany co najmniej przez okres 60 miesięcy (art. 22j ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f.). Jeżeli jednak zmieni się kwalifikacja budynku mieszkalnego na niemieszkalny, to należy dostosować indywidualną stawkę amortyzacji do nowej kwalifikacji budynku. Budynek niemieszkalny nie może być amortyzowany jak mieszkalny, skoro przepisy przewidują różne zasady amortyzacji tych budynków.
Konieczność dostosowania stawki amortyzacyjnej do zmienionej kwalifikacji budynku potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 października 2008 r., nr ILPB1/415-543/08-5/AA: „(...) po zmianie przeznaczenia budynku z mieszkalnego na niemieszkalny nie jest możliwe kontynuowanie amortyzacji na dotychczasowych zasadach, tj. według indywidualnej stawki amortyzacyjnej, określonej dla budynków mieszkalnych - zgodnie z art. 22j ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego w przedmiotowej sprawie należy zmienić indywidualną stawkę amortyzacyjną na określoną dla budynków niemieszkalnych, stosownie do art. 22j ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Ponadto należy zauważyć, iż dokonując odpisów amortyzacyjnych, należy uwzględnić odpisy amortyzacyjne już dokonane”.
Zmiana stawki amortyzacyjnej nie oznacza jednak zmiany metody amortyzacji. Podatnik nadal amortyzuje budynek metodą indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Przepisy podatkowe przewidują zakaz zmiany wybranej przez podatnika metody amortyzacji danego środka trwałego (art. 22h ust. 2 u.p.d.o.f.).
W przypadku używanych budynków niemieszkalnych, dla których stawka z „Wykazu stawek amortyzacyjnych” wynosi 2,5 proc., podatnik może ustalić indywidualną stawkę amortyzacji. Okres amortyzacji tych budynków nie może być krótszy niż 40 lat, pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły:
1) od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania
2) do dnia wprowadzenia ich do ewidencji środków trwałych prowadzonej przez podatnika.
Okres tej amortyzacji nie może być jednak krótszy niż 10 lat (art. 22j ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f.).
W przypadku Czytelnika stawka wyniesie dalej 10 proc. Od dnia oddania budynku do używania do dnia wprowadzenia go do ewidencji podatnika minęło już ponad 30 lat (1973-2008). Zastosowanie znajdzie więc minimalny okres amortyzacji, który nie może być krótszy niż 10 lat. Daje nam to stawkę amortyzacji wynoszącą 10 proc. W sumie odpisów amortyzacyjnych należy uwzględnić odpisy za okres, w którym budynek kwalifikowany był jako mieszkalny. Wartość początkowa budynku wzrośnie o dokonane wydatki adaptacyjne.
Jednak w przypadku nowszych budynków zmiana kwalifikacji będzie prowadzić do zmiany stawki amortyzacyjnej.
PRZYKŁAD
W grudniu 2008 r. spółka jawna wprowadziła do ewidencji środków trwałych budynek mieszkalny o wartości początkowej 240 000 zł. Budynek ten, jako używany, amortyzowany był według stawki 10 proc. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosił 2000 zł [(240 000 zł x 10%) : 12]. W czerwcu 2009 r. spółka zakończyła prace adaptacyjne. Ich skutkiem była zmiana kwalifikacji budynku z mieszkalnego na niemieszkalny. Wartość tych prac wyniosła 60 000 zł. Pełna liczba lat, które upłynęły od dnia oddania budynku do używania do dnia wprowadzenia go do ewidencji podatnika, wynosi 15 lat. Po zmianie kwalifikacji budynek może być zamortyzowany przez spółkę najszybciej w ciągu 25 lat (40 lat - 15 lat). Od lipca 2009 r. budynek zaczęto amortyzować stawką 4% (100% : 25 lat). Wartość początkowa budynku wzrosła do 300 000 zł (240 000 zł + 60 000 zł). Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi po zmianie kwalifikacji 1000 zł [(300 000 zł x 4%): 12]. Wartość dokonanych odpisów nie może przekroczyć wartości początkowej środka.
Krzysztof Rustecki
Podstawa prawna:
art. 22h ust. 2, art. 22j ust. 1 pkt 3 i 4, ust. 3 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.).