Jednostka, która zamierza wybudować środek trwały we własnym zakresie, wszystkie koszty bezpośrednio związane z tym działaniem powinna odnosić na konto 080 - Środki trwałe w budowie. Po zakończeniu budowy - wszelkie koszty zgromadzone na tym koncie spółka odnosi na zwiększenie wartości początkowej środka trwałego (strona Wn konta 010 - Środki trwałe, Ma konto 080 - Środki trwałe w budowie).
Pensje pracowników
Takie postępowanie jest zgodne z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości. Według tego przepisu koszt wytworzenia środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, do dnia przyjęcia ich do używania, w tym również:
• niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,
• koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu (przykładowo odsetki od kredytu zaciągniętego na budowę środka trwałego).
Grupą takich kosztów bezpośrednich są wynagrodzenia pracowników z tytułu budowy środka trwałego. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy dotyczą one osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy czy na umowę zlecenie. W ciężar konta - Środki trwałe w budowie, odnosi się ogólną wartość robocizny, czyli wynagrodzeń - wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne i innymi świadczeniami na rzecz pracowników. W takim przypadku ewidencja księgowa może przebiegać w następujący sposób:
1. Wynagrodzenie brutto: strona Wn konta 080 - Środki trwałe w budowie, strona Ma konta - 231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń,
2. Zarachowanie obciążeń pracodawcy z tytułu składek ZUS: strona Wn konta 080 - Środki trwałe w budowie, strona Ma konta 220 - Rozrachunki publicznoprawne.
Należy jednak pamiętać, że do kosztów budowy środka trwałego nie zalicza się np. wynagrodzeń służb finansowo-księgowych czy kadry kierowniczej, czyli tzw. kosztów ogólnego zarządu. Nie są one bowiem związane bezpośrednio z budową aktywa.
Koszty bezpośrednie
Oprócz wymienionych powyżej elementów, na wartość budowanego środka trwałego składa się również wiele wydatków związanych z czynnościami przygotowawczymi. Jeżeli przykładowo wytwarzanym przez spółkę środkiem trwałym jest hala produkcyjna do momentu jego oddania do użytku na koncie 080 - Środki trwałe w budowie należy ująć m.in. koszty dotyczące:
• dokumentacji projektowej, badań i pomiarów geodezyjnych, ekspertyz,
• pozwoleń na budowę, odbiorów technicznych,
• ubezpieczeń majątkowych budowanej hali,
• podatku od czynności cywilnoprawnych, opłat notarialnych sądowych,
• przygotowania terenu pod budowę.
Jeżeli spółka zakupiła usługę w związku z budową środka trwałego, która powiększa jego wartość, operację należy zaksięgować w następujący sposób:
1. Otrzymanie faktury od usługodawcy: strona Wn konta 083 - Środki trwałe w budowie - wartość usługi netto, strona Wn konta 225 - VAT naliczony i jego rozliczenie - wartość VAT naliczonego, strona Ma konto 202 - Rozrachunki z dostawcami - wartość brutto,
2. Zapłata za fakturę: strona Wn konto 202 - Rozrachunki z dostawcami, strona Ma 130 - Rachunek bankowy.
Przy ustalaniu wartości środka trwałego w budowie nie można zapomnieć również o elementach zmniejszających jego wartość. Należą do nich m.in. dodatnie różnice kursowe, np. od kredytów w walutach obcych zaciągniętych na sfinansowanie budowy czy wartość odzyskanych materiałów.
Ujęcie w bilansie
W bilansie środki trwałe w budowie wykazuje się zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, czyli w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Należy więc pamiętać, że tak jak pozostałe aktywa, które są wykazywane w sprawozdaniu finansowym, mogą podlegać odpisom aktualizacyjnym z tytułu trwałej utraty wartości.
Z trwałą utratą wartości mamy do czynienia według art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Decyzję o wysokości dokonanego odpisu podejmuje kierownik jednostki. Odpis aktualizacyjny obciąża konto pozostałych kosztów operacyjnych. Jeżeli ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu zwiększa wartość środka trwałego w budowie i będzie podlegał zaliczeniu do pozostałych przychodów operacyjnych. W ten sposób ustalona wartość zostanie uwidoczniona w aktywach bilansu w pozycji A.II.2 - Środki trwałe w budowie.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Budowa środka trwałego
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 28 ust. 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).