RADA
Opakowania zwrotne typu: butelki, łubianki, skrzynki, powinny być traktowane jak towary, które stanowią przedmiot obrotu handlowego i powinny być fakturowane przez sprzedawcę jako sprzedaż. Dlatego w księgach rachunkowych nabywcy należy je ujmować w ewidencji bilansowej jako zapasy.
UZASADNIENIE
W obrocie gospodarczym opakowania pełnią różnorodne funkcje. Zgodnie z art. 3 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych opakowaniami są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych.
Pod względem funkcji opakowania dzieli się na:
l opakowania jednostkowe - służące do przekazywania produktu użytkownikowi w miejscu zakupu, w tym przeznaczone do konsumpcji produktów naczynia jednorazowego użytku,
l opakowania zbiorcze - zawierające wielokrotność opakowań jednostkowych produktów, niezależnie od tego, czy są one przekazywane użytkownikowi, czy też służą zaopatrywaniu punktów sprzedaży, które można zdjąć z produktu bez naruszenia jego cech,
l opakowania transportowe - służące do transportu produktów w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych w celu zapobiegania ich uszkodzeniom, z wyłączeniem kontenerów do transportu drogowego, kolejowego, wodnego lub lotniczego.
Ewidencja księgowa zależy od tego, do której kategorii opakowania się kwalifikują. Wartość opakowań jednostkowych stanowi element ceny zakupu. Ewidencja opakowań zbiorczych zależy od tego, czy jest to opakowanie wielokrotnego użytku, czy nie. Opakowania transportowe są najczęściej do wielokrotnego użytku. Ich ewidencja następuje pozabilansowo.
Opakowania zalicza się do rzeczowych aktywów obrotowych, mimo że nie zostały wydzielone jako odrębna kategoria rzeczowych aktywów obrotowych. Ze względu na funkcję, jaką pełnią w obrocie handlowym, zaliczane są do materiałów. Są używane przede wszystkim w celu pakowania, składowania i przemieszczania towarów.
Do ewidencji księgowej opakowań stosuje się takie same zasady jak do pozostałych materiałów. Ze względu na specyfikę obrotu opakowaniami prowadzona ewidencja musi zapewniać wydzielenie opakowań spośród ogółu towarów. Dlatego w ewidencji księgowej powinno się ujmować następujące kategorie opakowań:
l opakowania jednorazowego użytku, które przeważnie wkalkulowane są w cenę produktu,
l opakowania wielokrotnego użytku, czyli wykorzystywane powtórnie do tego samego celu, do którego były przeznaczone,
l opakowania za kaucję, które są nabywane wraz z towarem za określoną kwotę kaucji, która po zwrocie opakowania jest oddawana nabywcy,
l odpady opakowaniowe - są to opakowania wielokrotnego użytku, które zostały wycofane z ponownego użycia.
Opakowania u nabywcy towaru, materiału
Opakowania nabyte wraz z towarem należy przyjąć na stan magazynu towarowego w cenach nabycia lub zakupu. Ustawa o rachunkowości proponuje cztery metody prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla towarów i opakowań.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników.
Tabela 1. Ewidencja opakowań
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ustawa o rachunkowości nie odnosi się jednak do sposobu ewidencji opakowań obcych. Decyzję w tym zakresie powinien podjąć kierownik jednostki. Natomiast przyjęty sposób ewidencji opakowań zwrotnych powinien być określony w polityce rachunkowości.
Opakowania, które dostarczane są przez dostawców wraz z towarami handlowymi, ewidencjonuje się jako zapasy.
Ewidencja ilościowo-wartościowa opakowań obejmuje wszystkie opakowania stanowiące własność jednostki. Polega ona na tym, że opakowania ujmuje się na koncie „Opakowania” według poszczególnych rodzajów, w sposób umożliwiający ich jednostkową identyfikację.
Tabela 2. Struktura kont do ewidencji opakowań
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ceną ewidencyjną tych opakowań jest przeważnie cena zakupu. Stosowana może być również cena ustalona przez jednostkę we własnym zakresie. Jednak w takim przypadku należy pamiętać o powstawaniu różnic między cenami zakupu a cenami przyjętymi do ewidencji opakowań i ujmować je na koncie „Odchylenia od cen ewidencyjnych opakowań”.
UWAGA!
Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o rachunkowości jednostka ma obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji posiadanych opakowań przez spis z natury.
Przykład
Przedsiębiorca prowadzący hurtownię owoców sprzedaje swoje towary, używając skrzynek drewnianych jako opakowań do przewozu tych towarów. Skrzynki nabywa od producenta po cenie 12,20 zł brutto za każdą sztukę, następnie sprzedając swoje towary, wypożycza je odbiorcy na jeden miesiąc.
1. Zakup od producenta 300 szt. skrzynek jako opakowań wielokrotnego użytku po cenie 12,20 zł za sztukę:
Wn „Rozliczenie zakupu” 3 660
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 3 660
2. Rozliczenie zakupu skrzynek:
a) przyjęcie skrzynek do magazynu (wartość netto)
Wn „Materiały”
- w analityce „Opakowania - skrzynki” 3 000
Ma „Rozliczenie zakupu”
b) odliczenie podatku naliczonego VAT
Wn „VAT naliczony” 660
Ma „Rozliczenie zakupu” 660
3. Zapłata za fakturę VAT za zakup skrzynek:
Wn „Rozrachunki z dostawcami” 3 660
Ma „Rachunek bankowy” 3 660
4. Wypożyczono odbiorcy 200 szt. skrzynek do transportu towarów w cenie netto 10 zł za sztukę:
Wn „Materiały”
- w analityce „Opakowania poza hurtownią” 2 000
Ma „Materiały”
- w analityce „Opakowania - skrzynki” 2 000
5. Zwrot przez odbiorcę wypożyczonych skrzynek:
Wn „Materiały”
- w analityce „Opakowania - skrzynki” 2 000
Ma „Materiały”
- w analityce „Opakowania poza hurtownią” 2 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Opakowania zwrotne nabyte wraz z towarem mogą być zwrócone dostawcy lub sprzedane podmiotowi wyspecjalizowanemu w skupie opakowań. W myśl ustawy o VAT u dostawcy zwrócone opakowania zmniejszają obrót. W momencie zwrotu dostawca wystawia na wartość zwrotu fakturę korygującą VAT. Natomiast opakowania zwrotne, za które wyznaczono lub pobrano kaucje, nie są uwzględniane w fakturze sprzedaży towaru. Zgodnie z § 19 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług nabywca jest zobowiązany do zwrotu opakowań w ściśle określonym terminie. Niedotrzymanie terminu zwrotu rodzi po stronie dostawcy obowiązek wystawienia faktury VAT na wartość niezwróconych opakowań.
l ustawa z 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych - Dz.U. Nr 63, poz. 638; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 175, poz. 1458
l art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 12 ust. 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
l art. 3 ust. 1 pkt 19, art. 17 ust. 2, art. 26 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
l § 19 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 95, poz. 798; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 102, poz. 860
Justyna Grywińska
księgowa z licencją MF, doradca podatkowy, właścicielka biura księgowego