W sytuacji czytelnika wartość opakowań (saldo Wn konta 301 „Rozliczenie zakupu materiałów”) należy ująć w bilansie w pozycji aktywów B.I.1. Materiały. Oznacza to, że materiały zostały zafakturowane przez sprzedawcę, ale nie dostarczono ich jeszcze do odbiorcy (materiały stanowią własność firmy, która je kupiła). Opakowania, o których mowa w pytaniu czytelnika, stanowią więc materiały w drodze. Taki sposób ujęcia w sprawozdaniu finansowym dotyczy wszystkich materiałów: podstawowych, pomocniczych, paliw, części zamiennych, materiałów biurowych itp. Analogicznie należy postąpić również z towarami. Saldo Wn konta 303 „Rozliczenia zakupu towarów” powinno zostać przeniesione do aktywów bilansu do pozycji B.I.4 Towary. Przypomnijmy, że do tej grupy aktywów zalicza się przede wszystkim towary handlowe przeznaczone do dalszej odsprzedaży w nieprzetworzonym stanie. Nie ma również w tym przypadku znaczenia miejsce, w którym się znajdują - mogą to być zarówno magazyny własne, obce, jak i punkty, w których dokonuje się ich sprzedaży detalicznej.
Warto przypomnieć, że taki podział na materiały i towary wynika z definicji rzeczowych aktywów obrotowych zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem za tego typu aktywa rozumie się materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Warto jednak przypomnieć, że ustawa o rachunkowości umożliwia wykazanie tego typu zapasów w bilansie w przedstawiony powyżej sposób, jeżeli są one przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub też w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy. Jeżeli nie zostaną spełnione te warunki, zapasy należy zaprezentować nie jako aktywa obrotowe, lecz trwałe.
W zakresie pozycji bilansowych obejmujących zapasy (B.I) oprócz materiałów, towarów, półproduktów i produktów w toku, produktów gotowych znajdują się również zaliczki na dostawy. W tej pozycji wykazuje się kwoty przekazane na poczet zakupu materiałów i towarów, a także robót i usług (które nie są związane z budową środków trwałych). Należy pamiętać, że w tej pozycji (B.I.5.) nie ujmuje się należności od dostawców, która stanowi nadpłatę zobowiązań.
WAŻNE
Materiały, które stanowią własność firmy niezależnie od tego, czy stanowią materiały w drodze, czy też przechowywane są na terenie firmy lub składowane w obcych magazynach, ujmuje się w aktywach bilansu w pozycji B.I.1. Materiały.
AGNIESZKA POKOJSKA
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).