Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze należy ujmować w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia, jeśli odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych, nie stanowią inaczej - odpowiednio po kursie:
• faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
• średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu faktycznego, a także w przypadku pozostałych operacji.
Tak więc faktury zakupu wystawione w walucie obcej należy wyceniać w księgach rachunkowych po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień transakcji. Jako dzień transakcji należy w tym przypadku rozumieć dzień wystawienia faktury. Natomiast w przypadku delegacji służbowych do rozliczenia faktur należy przyjąć kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień rozliczenia delegacji. Niewykorzystane przez pracownika środki trzeba przyjąć np. do kasy po kursie historycznym (czyli takim, po jakim je wyceniono w momencie ich wpływu).
W momencie uregulowania zobowiązania wyrażonego w walucie obcej czy rozliczenia delegacji służbowej powstają różnice kursowe, które są efektem wahań kursów walut. Jeśli zobowiązania zagraniczne regulowane są z rachunku bankowego, wówczas do wyceny rozchodu waluty jednostka używa kursu faktycznie zastosowanego, jakim jest najczęściej kurs bankowy. Jednostki wyceniające rozchód waluty według kursu banku (kurs sprzedaży banku, z którym współpracuje jednostka) dodatkowo powinny obliczać różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.
W praktyce przyjęło się także, że kursem faktycznie zastosowanym w przypadku zapłaty zobowiązań może być tzw. kurs historyczny, tj. kurs, po którym jednostka wyceniła wpływ waluty na rachunek bankowy. W takiej sytuacji rozchód waluty z rachunku walutowego należy wyceniać według metod możliwych do stosowania przy wycenie rozchodu zapasów, czyli według:
• kursów przeciętnych, ustalonych w wysokości średniej ważonej kursów walut,
• kursu waluty, która najwcześniej wpłynęła na rachunek walutowy - FIFO,
• według kursu waluty, która najpóźniej wpłynęła na rachunek walutowy - LIFO.
W takim przypadku nie powstaną różnice kursowe od własnych środków. Jednostka oblicza jedynie różnice kursowe na zobowiązaniach.
Różnice kursowe obciążają koszty finansowe (ujemne różnice kursowe) lub przychody finansowe (dodatnie różnice kursowe).
Cały artykuł przeczytasz w Biuletynie Rachunkowości nr 19/2010
• art. 30 ust. 2, art. 34 ust. 4 pkt 1-3, art. 35 ust. 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278
Wioletta Chaczykowska
księgowa z licencją MF