Obowiązek podatkowy - co do zasady - powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Przewiduje to art. 19 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Przepisy tej ustawy przewidują również szczególne sytuacje związane z powstaniem obowiązku podatkowego. Otóż przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi podatnik może otrzymywać zaliczkę. A z jej otrzymaniem związane jest powstanie obowiązku podatkowego w VAT.
Otrzymanie zapłaty
Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Unormowanie to zawarte jest w art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług. Warto pamiętać o tym, że ten przepis ustawy stosuje się odpowiednio w przypadku eksportu towarów, jeżeli wywóz towarów nastąpi w ciągu sześciu miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności. Wynika to bowiem z art. 19 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług.
Przedsiębiorca może również otrzymać zaliczki z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze. To również ma wpływ na powstanie obowiązku podatkowego. Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy z tytułu należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika. W przypadku uznania rachunku bankowego podatnika zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części. Unormowania te zawarte są w art. 19 ust. 21 ustawy o podatku od towarów i usług.
Wystawianie faktur
Rozliczania zaliczek dotyczą również unormowania rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.).
Z przepisów tych wynika, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy. Fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym pobrano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę). Takie regulacje przewiduje par. 14 wspomnianego rozporządzenia ministra finansów.
Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia, faktura stwierdzająca pobranie części lub całości należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi powinna zawierać co najmniej:
- imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
- numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy;
- datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako FAKTURA VAT lub FAKTURA VAT-MP, kwotę otrzymanej części lub całości należności brutto, a w przypadku określonym w ust. 2 - również daty i numery poprzednich faktur oraz sumę kwot pobranych wcześniej części należności brutto;
- stawkę podatku;
- kwotę podatku, wyliczoną według specjalnego wzoru (podajemy go obok);
- dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę towaru lub usługi, cenę netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług netto, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość brutto zamówienia lub umowy;
- datę otrzymania części lub całości należności (przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty), jeśli nie pokrywa się ona z datą wystawienia faktury.
Transakcje wspólnotowe
Powróćmy do przepisów zawartych w ustawie o podatku od towarów i usług. Regulują one również rozliczanie zaliczek przy dokonywaniu transakcji wewnątrzwspólnotowych. Według art. 20 ust. 5 ustawy, w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, z zastrzeżeniem m.in. regulacji zawartych w art. 20 ust. 6-7 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie ze wspomnianym art. 20 ust. 6, w przypadku gdy przed terminem, o którym mowa we wspomnianym art. 20 ust. 5, podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Przepis art. 20 ust. 6 stosuje się odpowiednio do faktur wystawianych przez podatnika podatku od wartości dodanej potwierdzających otrzymanie przez niego od podatnika całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju. Przewiduje to art. 20 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.
Obliczanie obrotu
Istotne znaczenia mają również unormowania dotyczące obrotu, zawarte w art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług. Według tego przepisu, podstawą opodatkowania jest obrót (z określonymi zastrzeżeniami). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. W przypadku natomiast gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.
ZALICZKI PRZY WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWEJ DOSTAWIE
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług określają również obowiązek podatkowy przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Z art. 20 ust. 1 tej ustawy wynika, że w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów (z określonymi zastrzeżeniami).
Jeżeli jednak przed dokonaniem dostawy, o której mowa we wspomnianym art. 20 ust. 1, otrzymano całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny. Regulacje ta znajduje się w art. 20 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Obowiązujący wzór na wyliczanie kwot Vat
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
krzysztof.tomaszewski@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 19, 20 i 29 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
- Par. 14 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.).