Jednym z ważnych zagadnień dla osób pragnących prowadzić własną działalność gospodarczą, polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych, jest lista koniecznych do spełnienia kryteriów uregulowanych tą ustawą.
Ustawa o rachunkowości z dnia 18 marca 2009 r. wymaga spełnienia 5 podstawowych warunków zawartych w art.76b.1 tj.:
- posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych,
- brak skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo określone w ustawie,
- posiadanie praktyki zawodowej,
- posiadanie wykształcenia o kierunku rachunkowym,
- zdanie egzaminu.
Cztery pierwsze wymagania są ściśle określone w ustawie po nowelizacji z dnia 21 listopada 2008 r. i wprowadzeniu zmian dotyczących praktyki zawodowej, natomiast szerszego omówienia wymaga kwestia dotycząca egzaminu.
Ustawodawca wprowadza możliwość przystąpienia do egzaminu przez każdą osobę, która spełnia jedynie dwa pierwsze pkt z art. 76b.1. Mowa w tym miejscu o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z pełni praw publicznych oraz brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo dotyczące wiarygodności dokumentów bądź przestępstwa związane z działalnością finansowo-skarbową. Konieczne jest również wniesienie opłaty egzaminacyjnej. Pozostałe wymagania określone ustawą mogą zostać spełnione już po zdaniu egzaminu. Skutkować to będzie otrzymaniem certyfikatu dopiero po spełnieniu wszystkich warunków.
Egzamin organizowany jest przez komisję dla grupy 60 - 90 osobowej. Po uzyskaniu zgłoszeń, wszystkie osoby informowane są o terminie oraz miejscu egzaminu.
Test przeprowadzony jest w formie pisemnej. W jego składzie zawarte są 4 bloki tematyczne:
- rachunkowość,
- prawo podatkowe,
- ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego.
Każdy z tych bloków zawiera zarówno pytania testowe jak i zadania sytuacyjne dające możliwość uzyskania odpowiedniej ilości punktów.
Blok pierwszy dotyczący rachunkowości zawiera 30 pytań testowych i od 3 do 6 zadań sytuacyjnych dających możliwość uzyskania łącznie 130 pkt. Blok drugi dotyczący prawa podatkowego zawiera 10 pytań testowych i od 2 do 4 zadań sytuacyjnych, dających możliwość uzyskania maksymalnie 60 pkt. Ostatni dział zawiera 10 pytań testowych i od 1 do 3 zadań sytuacyjnych, dających możliwość uzyskania 40 pkt.
Analizując test można zauważyć, iż poszczególne bloki tematyczne egzaminu pozwalają uzyskać odpowiednio:
- I 56 proc.
- II 26 proc.
- III 18 proc.
Zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym wymaga uzyskanie 60 proc. poprawnych odpowiedzi. Tak więc nie wystarczy doskonała znajomość jedynie zasad rachunkowości, ale również znajomość w stopniu dobrym pozostałych bloków tematycznych ściśle związanych z tą dziedziną.
Przystępując do egzaminu należy pamiętać, iż złe odpowiedzi testowe prowadzą do uzyskania punktów ujemnych. O ile dobra odpowiedź pozwala na uzyskanie 2 punktów dodatnich, o tyle zła odpowiedź prowadzi do uzyskania jednego punktu ujemnego. Dopiero suma punktów prowadzi do przeliczenia przez komisję i sprawdzenia czy kandydat uzyskał co najmniej wymagane 60 proc. poprawnych odpowiedzi.
Na stronie Ministerstwa Finansów przedstawione są przykładowe pytania testowe, wymagania egzaminacyjne jak również wszelkie informacje dotyczące egzaminu. Znaleźć można również zakres zagadnień objętych egzaminem i skonfrontować z posiadaną wiedzą.
Przygotowując się do egzaminu kandydaci powinni przede wszystkim sprawdzić zakres zagadnień nim objętych. Wiele osób przed egzaminem uczestniczy w różnego rodzaju kursach, szkoleniach czy studiach podyplomowych w celu zaktualizowania bądź pogłębienia swojej wiedzy. Nie zawsze jednak programy pokrywają się z zakresem zagadnień wymaganym na egzaminie. Wiele kursów i szkoleń ograniczonych jest zakresem godzinowym. Wykładowcy wielokrotnie nie są w stanie przy licznych grupach omówić wszystkich zagadnień już realizowanych w ramach kursów, nie wspominając o tematyce egzaminacyjnej. Najbardziej zbieżne programowo, jak również najszersze godzinowo są programy podejmowane przez uczelnie wyższe w trakcie organizowanych i realizowanych studiów podyplomowych. Poza wieloma zagadnieniami rachunkowymi wykładane są zagadnienia dotyczące podatków, finansów czy prawa objęte egzaminem. Należy posiadać świadomość samodzielnego doszkalania i rozwijania wiedzy, jak i ciągłej jej weryfikacji. Szkolenia, kursy czy studia na uczelniach realizują jedynie programy przybliżone, zbieżne z programem egzaminu - nie gwarantujące jednak przekazania całego zakresu teoretycznego.
Merytoryczne przygotowanie uczestników wynika z ciągłej pracy przy pogłębianiu wiedzy, nie tylko wynikającej z prawodawstwa polskiego, ale także i unijnego, które obowiązuje w coraz szerszym stopniu w naszym kraju. Te wszystkie zagadnienia, teoria i akty prawne mogą zostać wykorzystane przez komisję w czasie egzaminu celem sprawdzenia znajomości obowiązującego prawa.
Jarosław Rajczakowski
Doktorant KNoP
SGH Warszawa