Błędy w sprawozdaniu finansowym mogą wynikać z: pomyłek arytmetycznych, niewłaściwego stosowania zasad (polityki) rachunkowości, niedopatrzeń, mylnej interpretacji zdarzeń bądź defraudacji. Mogą one dotyczyć ujęcia, wyceny, prezentacji lub ujawnień informacji związanych z poszczególnymi elementami sprawozdania finansowego.
Błędy te mogą być zauważone na bieżąco - w takim przypadku powinny być skorygowane przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego. Zdarzają się też sytuacje, gdy błąd zostaje wykryty w następnych okresach sprawozdawczych i musi być skorygowany w sprawozdaniu finansowym okresu, w którym go wykryto.
W przypadku pominięcia lub nieprawidłowości w sprawozdaniach finansowych jednostki gospodarczej, które miały miejsce w poprzednim lub w kilku wcześniejszych okresach, mówimy o błędach poprzednich okresów. Są one wynikiem nieuwzględnienia lub błędnego uwzględnienia wiarygodnych informacji:
• które były dostępne w momencie zatwierdzenia do publikacji sprawozdań finansowych sporządzonych za te okresy,
• w przypadku których oczekiwano, że zostaną otrzymane i uwzględnione w procesie sporządzania i prezentacji tych sprawozdań finansowych.
Jednostka ma obowiązek korygowania tych błędów. Sposób korekty zależy od tego, czy w danej sytuacji te pominięcia lub nieprawidłowości są istotne, czy nie. O istotnych błędach mówimy wtedy, gdy mogą, pojedynczo lub łącznie, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego.
Jednostka koryguje istotne błędy poprzednich okresów retrospektywnie, w pierwszym po ich wykryciu zatwierdzonym do publikacji sprawozdaniu finansowym:
- przekształcając dane porównawcze dotyczące prezentowanego poprzedniego okresu, w którym popełniono błąd,lub
- przekształcając bilanse otwarcia aktywów, zobowiązań i kapitałów własnych najwcześniejszego z prezentowanych okresów, jeśli błąd został popełniony we wcześniejszych okresach od prezentowanych.
Retrospektywne ujęcie błędów okresów poprzednich oznacza, że - w przeciwieństwie do przepisów ustawy o rachunkowości - MSR nr 8 nakazuje takie przekształcenie z tytułu błędów, jakby tego błędu nie popełniono w ogóle.
UWAGA
Istotność jest uzależniona od wielkości i rodzaju pominięcia lub nieprawidłowości ocenianych w kontekście towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym może być wielkość i rodzaj pozycji lub kombinacji obu tych czynników.
• § 5 i § 41-42 MSR nr 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”
Gyöngyvér Takáts
specjalista ds. rachunkowości