Plan amortyzacji. Jednostki dokonujące odpisów amortyzacyjnych powinny sporządzić plan amortyzacji. Nie istnieje jednolity wzorzec planu amortyzacyjnego. Jednostka ma w tej kwestii pełną swobodę.
Plan amortyzacji
Powszechnie przyjęto jednak, że plan taki powinien zawierać m.in.:
• liczbę porządkową,
• symbol KŚT,
• numer inwentarzowy,
• nazwę środka trwałego,
• wartość początkową i wartość netto środka trwałego,
• stawkę amortyzacyjną wyrażoną w procentach,
• roczną i miesięczną (lub też inną w zależności od przyjętej częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych) kwotę amortyzacji,
• wartość umorzenia,
• podsumowanie.
UWAGA!
Plan amortyzacji może być opracowany w formie tabeli.
Niekiedy jednostki prowadzą osobno plan amortyzacji i tabelę amortyzacyjną, jednak najczęściej, ze względu na duże podobieństwo, plan amortyzacji jest połączony wraz z tabelą amortyzacyjną w jedno urządzenie.
Plan amortyzacji sporządzany jest na początku roku obrachunkowego na podstawie danych wynikających z kart inwentarzowych środków trwałych i ewentualnie ze spisów z natury składników majątku. Ułatwia to ewidencjonowanie i rozliczanie amortyzacji.
Karta inwentarzowa środka trwałego jest jakby „życiorysem” składnika majątku i stanowi podstawowe narzędzie ewidencji analitycznej.
Zawarte są w niej m.in. takie informacje, jak:
• numer inwentarzowy,
• nazwa środka trwałego,
• symbol KŚT,
• data przyjęcia do używania,
• charakterystyka środka trwałego,
• miejsce użytkowania,
• wartość początkowa,
• okres amortyzacji,
• metoda amortyzacji,
• stawka amortyzacyjna wyrażona w procentach,
• zmiany wartości środka trwałego.
Zebranie zapisów wynikających z kart inwentarzowych stanowi materiał informacyjny dla jednostki i w zależności od potrzeb oraz preferencji może być analizowany według wielu dowolnych kryteriów klasyfikacyjnych (np. w grupach rodzajowych, według ich przeznaczenia – środki trwałe produkcyjne, handlowe, wykorzystywane przez administrację itd.). Kształtowanie kryteriów klasyfikacyjnych musi być zawsze podporządkowane potrzebom sprawozdawczości zewnętrznej oraz potrzebom informacji wewnętrznej (w szczególności do celów decyzyjnych i kontrolnych).
Amortyzacja dokonywana na podstawie planu amortyzacyjnego, uwzględniająca zużycie fizyczne, postęp techniczno-ekonomiczny, ograniczenia prawne i inne, które mają wpływ na okres gospodarczego używania środka trwałego, zaliczana jest w koszty uzyskania przychodów i nazywa się amortyzacją planowaną.
Plan amortyzacji - przykładowy wzór planu amortyzacyjnego
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
1. Liczba porządkowa kolejnych składników majątkowych
Pod kolejnymi liczbami porządkowymi ujmuje się poszczególne składniki majątkowe.
2. Symbol Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT)
KŚT – Klasyfikacja Środków Trwałych jest to najważniejsze kryterium podziału środków trwałych stosowane w skali całej gospodarki narodowej.
Zgodnie z KŚT środki trwałe dzielą się – stosownie do ich charakteru – na grupy, podgrupy i rodzaje (trzeci szczebel został wprowadzony tam, gdzie było to niezbędne), przy czym każdej grupie i rodzajowi przypisana jest odpowiednia nazwa i symbol cyfrowy.
W klasyfikacji tej zostało wydzielonych 10 grup (0–9), 90 podgrup i 900 rodzajów środków trwałych. Struktura symboli KŚT jest następująca:
• grupa – symbol jednocyfrowy (np. 1),
• podgrupa – symbol dwucyfrowy (np. 12),
• rodzaj – symbol trzycyfrowy (np. 123).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ustawa o rachunkowości nie nakazuje, aby środki trwałe wprowadzone były do ewidencji księgowej zgodnie z KŚT. Jednak stawki amortyzacyjne służące do obliczania amortyzacji podatkowej (Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych) są przyporządkowywane do określonych grup, podgrup i rodzajów KŚT.
3. Numer inwentarzowy
Numer inwentarzowy jest liczbą służącą do identyfikacji składników majątkowych i prowadzenia ewidencji.
4. Nazwa środka trwałego
Czytelny opis środka trwałego, jednoznacznie określający dany składnik majątku.
5. Wartość początkowa środka trwałego
Prawidłowe ustalenie wartości początkowej ma zasadnicze znaczenie przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych, a w konsekwencji przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów.
6. Wartość umorzenia na początek okresu
Wartość umorzenia na początek okresu stanowi sumę dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych i określa, o ile uległa zmniejszeniu wartość początkowa składnika majątku w poprzednich okresach.
Umorzenie stanowi wielkość korygującą wartość początkową składników majątku do wartości netto (wartości bieżącej).
7. Wartość netto na początek okresu
Wartość netto na początek okresu to wartość początkowa pomniejszona o dotychczasowe umorzenie (umorzenie z poprzednich okresów).
8. Stawka amortyzacyjna %
Stawka amortyzacyjna w ujęciu procentowym służy do obliczenia rocznego odpisu amortyzacyjnego.
9. Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych
Wartość odpisów amortyzacyjnych w danym roku.
10–21. Miesięczna kwota amortyzacji
Wartość odpisu amortyzacyjnego w danym miesiącu.
22. Wartość umorzenia na koniec okresu
Wartość umorzenia na koniec okresu to suma wszystkich odpisów amortyzacyjnych, czyli jest to wartość umorzenia na początek okresu powiększona o roczną kwotę odpisów amortyzacyjnych.
23. Wartość netto na koniec okresu
Wartość netto na koniec okresu to wartość początkowa pomniejszona o dotychczasowe umorzenie (umorzenie z poprzednich okresów + umorzenie z danego okresu).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Poprawność przyjętego do planu amortyzacji okresu amortyzacji oraz rocznych stawek amortyzacyjnych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana. To znaczy, że jeżeli zaistnieje taka potrzeba, należy przeprowadzić odpowiednią korektę rocznych stawek amortyzacyjnych stosowanych w roku bieżącym i w następnych, po weryfikacji, latach obrotowych.
W przypadku zmiany wartości środka trwałego w wyniku ulepszenia czy aktualizacji jego wartości, w planie amortyzacji powinien się znaleźć zapis wprowadzający nowe parametry i okres, od którego zmiana ta będzie obowiązywać.
PRZYKŁAD 2
W styczniu 2006 r. zakupiono drukarkę laserową HP Color Laser Jet 2500 za 3600 zł netto i przyłączono ją do zespołu komputerowego w dziale administracji (wartość początkowa – 8000 zł). Na dzień 1 lutego 2006 r. wartość początkowa tego środka trwałego wyniesie 11 600 zł (8000 + 3600). Na koniec maja 2006 r. drukarka została odłączona od zespołu komputerowego w dziale administracji i następnie została przyłączona do zespołu komputerowego w dziale marketingu, którego wartość początkowa wynosiła 10 000 zł. Drukarka laserowa w okresie luty –maj 2006 r. była amortyzowana metodą liniową, przy stawce amortyzacyjnej na poziomie 30%. Na dzień 1 czerwca 2006 r. wartość początkowa:
• zespołu komputerowego w dziale administracji wyniesie 7640 zł
(3600 × 30%) / 12 = 90 zł (miesięczny odpis amortyzacyjny)
90 × 4 = 360 zł (odpisy amortyzacyjne luty–maj 2006 r.)
11 600 – (3600 – 360) = 7640
• zespołu komputerowego w dziale marketingu wyniesie 14 140 zł
10 000 + (3600 – 360) = 13 240
Podstawa prawna
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
Katarzyna Goldmann