Przeznaczenie zysku na wypłatę dywidendy
Przeznaczona do wypłaty dywidenda nie może być wyższa niż wartość zysku za ostatni rok obrotowy, powiększona o niepodzielone zyski z lat ubiegłych, jak również o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Dywidendę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne (akcje własne) oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową (statutem) spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe. Dochody z tytułu dywidend podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Spółka jest zobowiązana pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w dniu dokonania wypłaty.
Wypłata dywidendy na rzecz udziałowców/akcjonariuszy będących osobami fizycznymi nie podlega składkom ZUS.
Jeżeli udziałowcy/akcjonariusze nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania/siedziby lub zarządu, podatek dochodowy należy pobrać z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 22a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Jednak zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika do celów podatkowych zaświadczeniem (certyfikat rezydencji), wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej.
Przykład 1
Spółka z o.o. osiągnęła zysk w wysokości 150 000 zł. Spółka nie ma niepokrytych strat z lat ubiegłych, jak również niepokrytych przez wspólników udziałów własnych. W związku z tym zgromadzenie wspólników w podjętej uchwale przeznaczyło cały zysk na wypłatę dywidendy. Udziałowcami spółki są osoby fizyczne/prawne mieszkające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ewidencja księgowa
1. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego (księgowanie pod datą zatwierdzenia sprawozdania) - ewidencja zysku netto w wysokości 150 000 zł:
Wn „Wynik finansowy” 150 000
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego” 150 000
2. Zarachowanie dywidendy:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 150 000
Ma „Rozrachunki z tytułu wypłat z zysku” 150 000
3. Zarachowanie podatku dochodowego w wysokości 28 500 zł:
Wn „Rozrachunki z tytułu wypłat z zysku” 28 500
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 28 500
4. Wypłata dywidendy - 121 500 zł:
Wn „Rozrachunki z tytułu wypłat z zysku” 121 500
Ma „Rachunek bankowy” 121 500
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przekazanie zysku na kapitał zapasowy
Przeznaczenie zysku na kapitał zapasowy nie powoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Spółki akcyjne mają ustawowy obowiązek tworzenia kapitału zapasowego. Co roku spółka akcyjna ma obowiązek przekazywać co najmniej 8% z wartości osiągniętego zysku aż do momentu, gdy kapitał zapasowy osiągnie 1/3 wartości kapitału zakładowego. Kapitał zapasowy może ulec zmniejszeniu poprzez przeznaczenie go na:
- pokrycie strat,
- zwiększenie kapitału podstawowego,
- wypłatę dywidendy.
Przykład 2
Spółka wypracowała zysk w wysokości 150 000 zł. Część zysku zgromadzenie wspólników podjętą uchwałą przekazało na kapitał zapasowy. Wartość przeznaczonej kwoty - 50 000 zł.
Ewidencja księgowa
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 50 000
Ma „Kapitał zapasowy” 50 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przekazanie zysku na kapitał rezerwowy
Kapitał rezerwowy może być tworzony wówczas, gdy umowa (statut) spółki tak przewiduje. Przeznaczany jest on na pokrycie szczególnych wydatków lub strat. Jego główną funkcją jest zabezpieczenie finansowania planowanych przedsięwzięć. Kapitał rezerwowy może być również tworzony na poczet przyszłych wypłat z tytułu dywidendy. Przekazanie zysku na kapitał rezerwowy, podobnie jak w przypadku kapitału zapasowego, jest dla spółki neutralne podatkowo.
Przykład 3
Spółka postanowiła część wypracowanego zysku przeznaczyć na kapitał rezerwowy.
Ewidencja księgowa
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 30 000
Ma „Kapitał rezerwowy”
- w analityce rodzaj kapitału rezerwowego 30 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Pokrycie straty netto z lat poprzednich
Powstałe w spółce straty powinny być jak najszybciej pokrywane. Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych, jeśli strata jest wyższa od sumy kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz 1/2 kapitału zakładowego (1/3 kapitału akcyjnego), to zarząd spółki ma obowiązek niezwłocznie po sporządzeniu bilansu zwołać zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie akcjonariuszy) w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.
Przykład 4
Przekazanie części zysku na pokrycie straty.
Ewidencja księgowa
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”
- w analityce „Wynik roku poprzedniego” 35 000
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego”
- w analityce „Wynik roku XXXX” 35 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podwyższenie kapitału zakładowego
Wypracowany przez spółkę zysk może zostać przeznaczony na zwiększenie kapitału zakładowego. W tym celu wspólnicy powinni podjąć uchwałę o zmianie umowy spółki. Przekazanie zysku na podwyższenie kapitału zakładowego powoduje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu.
Od zysków przekazanych na kapitał zakładowy spółka pobiera również zryczałtowany podatek dochodowy w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądu o dokonanie wpisu o podwyższeniu kapitału zakładowego. Przekazanie kwoty podatku powinno nastąpić w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek.
Przykład 5
Zgromadzenie wspólników przeznaczyło część zysku na podwyższenie kapitału zakładowego. Wartość przekazanej kwoty - 25 000 zł.
Ewidencja księgowa
1. Przeznaczenie części zysku na podwyższenie kapitału zakładowego - w dacie wpisu w rejestrze sądowym:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 25 000
Ma „Kapitał zakładowy” 25 000
2. Zarachowanie podatku od czynności cywilnoprawnych:
Wn „Podatki i opłaty” 125
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 125
3. Zarachowanie podatku dochodowego:
Wn „Rozrachunki z tytułu wypłat z zysku” 4750
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 4750
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przeznaczenie dochodu na podwyższenie kapitału zakładowego wywołuje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym u udziałowców spółki. Dotyczy to udziałowców będących zarówno osobami prawnymi, jak i osobami fizycznymi.
Dodatkowe wypłaty dla członków zarządu lub pracowników
Przekazanie części zysku na wypłaty dla pracowników lub członków zarządu rodzi obowiązek naliczenia i odprowadzenia składek ZUS oraz zaliczek na podatek dochodowy.
Przykład 6
Ewidencja księgowa
1. Zarachowanie dodatkowej wypłaty:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 15 000
Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 15 000
2. Zarachowanie składki ZUS w części pokrywanej przez ubezpieczonego - wyliczone w sposób jak dla pozostałych wypłat:
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 2807
Ma „Rozrachunki z ZUS” 2807
3. Zarachowanie podatku dochodowego od osób fizycznych - wyliczone w sposób jak dla pozostałych wypłat:
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 2850
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 2850
4. Składki ZUS od dodatkowej wypłaty w części pokrywanej przez pracodawcę:
Wariant 1 - składki obciążają koszty roku bieżącego, spółka ewidencjonuje koszty wyłącznie w układzie rodzajowym:
Wn „Świadczenia dla pracowników” 3000
Ma „Rozrachunki z ZUS” 3000
W przypadku obciążenia składkami ZUS kosztów bieżących, koszt składek nie będzie stanowił kosztu podatkowego, ponieważ zgodnie z zapisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy i na inne fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw - od nagród i premii, wypłacanych w gotówce lub w papierach wartościowych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Wariant 2 - składki pokryte z czystego zysku.
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 3000
Ma „Rozrachunki z ZUS” 3000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zasilenie funduszu socjalnego lub innych funduszy specjalnych
Przekazanie części zysku na zasilenie funduszu socjalnego (lub innych funduszy specjalnych) nie powoduje powstania obowiązku w podatku dochodowym.
Przykład 7
Ewidencja księgowa
1. Przekazanie części zysku na fundusz socjalny:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 10 000
Ma „Fundusz socjalny” 10 000
2. Przelew środków na rachunek bankowy:
Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 10 000
Ma „Rachunek bieżący” 10 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Darowizny przekazane na rzecz podmiotu ABC
Część zysku - przed jego podziałami - spółka może przeznaczyć na darowiznę. Darowizny przekazane z zysku netto mogą być odliczane od podstawy opodatkowania na zasadach określonych w art. 18 ust. 1-1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Przykład 8
Ewidencja księgowa
1. Zarachowanie darowizny w wysokości 15 000 zł:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 15 000
Ma „Rozrachunki z podmiotem ABC” 15 000
2. Przekazanie darowizny:
Wn „Rozrachunki z podmiotem ABC” 15 000
Ma „Rachunek bankowy” 15 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna:
- art. 191-197, art. 347-349, art. 351 § 4 oraz art. 353 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
- art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - Dz.U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629
- art. 16 ust. 1 pkt 40, art. 18 ust. 1 i 1a, art. 22a, art. 26 ust. 1-3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589
- art. 53 ust. 3 i 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Anna Dyczkowska
księgowa z licencją MF