Jak ująć w księgach rachunkowych wycenę walut obcych zgromadzonych na rachunku bankowym? Jak rozliczyć powstające różnice kursowe? Jakie podatkowe zasady dotyczące różnic kursowych obowiązują w nowym roku?
Zasady wyceny walut obcych zawarte są w art. 30 ustawy o rachunkowości. W artykule tym uregulowane są również zasady bieżącej wyceny operacji wyrażonych w walutach obcych. Ujmuje się je w księgach rachunkowych, na dzień ich przeprowadzenia, odpowiednio po kursie:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jeśli chodzi o różnice kursowe powstające w wyniku wyceny waluty zgromadzonej na bankowym rachunku walutowym w trakcie roku obrotowego, to ustala się je zgodnie z zasadami zawartymi w art. 34 ust. 4 ustawy:
- według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej kursów kupna lub sprzedaży banku, z którego usług jednostka korzysta,
- według metody FIFO, czyli „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło”, tj. według kursów pierwszych wpłat na rachunek walutowy banku, z którego usług jednostka korzysta,
- według metody LIFO, czyli „ostatnie przyszło - pierwsze wyszło”, tj. według kursów ostatnich dokonanych wpłat na rachunek walutowy banku, z którego usług jednostka korzysta.
Wycena walut obcych na koniec roku
Na dzień bilansowy jednostka wycenia posiadaną walutę zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Oznacza to, że wyrażone w walutach obcych aktywa i pasywa wycenia się na dzień bilansowy po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których bank, z którego usług korzysta jednostka, lub Narodowy Bank Polski nie ustalają kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ustalany przez Narodowy Bank Polski.
Różnice kursowe, które powstaną na dzień bilansowy - wynikające z różnicy pomiędzy kursem z dnia zarachowania a kursem na dzień bilansowy - rozliczane są zgodnie z zasadami zawartymi w art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości.
Konto 135 „Rachunek bankowy środków pieniężnych wyrażonych w walutach obcych”
Ewidencja zagranicznych środków pieniężnych gromadzonych na rachunku bankowym odbywa się na koncie „Rachunek bankowy środków pieniężnych wyrażonych w walutach obcych”. Ważne jest, aby ewidencja szczegółowa do tego konta była prowadzona w podziale na poszczególne waluty obce i w podziale na banki, o ile oczywiście firma ma kilka rachunków bankowych w różnych bankach. Konto to może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan środków pieniężnych w walutach obcych, przeliczony na równowartość.
Oto ewidencje wybranych operacji gospodarczych dokonywanych przez jednostkę w walucie obcej:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykłady
1.
Firma KOS ma w banku rachunek dewizowy w USD, na którym na koniec roku posiadała 10 000 USD. Na 31 grudnia 2006 r. średni kurs USD ogłoszony w tabeli przez NBP 31 grudnia 2006 wynosił 1 USD = 4 zł (przyjmujemy ten kurs dla uproszczenia obliczeń).
Oto wycena bilansowa posiadanych środków na rachunku bankowym i w kasie.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
2.
Firma AGA posiada dwa rachunki w tym samym banku: walutowy i złotówkowy. 9 lutego przelano na rachunek bieżący - złotówkowy 500 euro. Pieniądze na rachunek walutowy wpłynęły 7 lutego i dotyczyły zapłaty za fakturę, w kwocie 1000 euro. Oto ewidencja w księgach rachunkowych firmy AGA:
Założenia:
Kurs kupna euro z 7 lutego - 4,15 zł
Kurs kupna euro z 9 lutego - 4,10 zł
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Różnice kursowe w prawie podatkowym
Na zakończenie warto jeszcze zwrócić uwagę na najnowsze zmiany w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dotyczą one między innymi różnic kursowych. Nowością jest fakt, że od 1 stycznia 2007 r. podatnik ma możliwość wyboru pomiędzy metodą bilansową i podatkową prezentacji różnic kursowych dla celów podatkowych.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ustawodawca wprowadził także limit faktycznie stosowanego kursu do poziomu skorygowanego o 5 proc. wartości kursu średniego NBP. Zgodnie więc z nowymi przepisami, jeżeli faktycznie zastosowany kurs waluty jest wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5 proc. wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W przypadku niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.
Pewnym ograniczeniem swobody wyboru kursu jest obowiązek wyznaczania przez podatnika kolejności wyceny środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej według przyjętej metody stosowanej w rachunkowości (które wymienialiśmy na początku), której nie mogą zmieniać w trakcie roku podatkowego.
Podstawa prawna:
- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).
Anna Krajewska