Ministerstwo Finansów opublikowało sprawozdanie z kontroli skarbowej za 2008 rok. Wynika z niego, że urzędy kontroli skarbowej przeprowadziły o prawie 2 tys. mniej kontroli niż w 2007 roku. W efekcie łączne należności, jakie fiskusowi udało się wyegzekwować od podatników, były o ponad 240 tys. zł niższe.
Podając dane bardziej szczegółowe, w 2008 roku organy skarbowe przeprowadziły 10 574 kontroli, a w 2007 - 12 407. Natomiast kwoty wyegzekwowane w wyniku tych działań wyniosły w 2008 roku nieco powyżej 1,7 mld zł, a w 2007 roku było to powyżej 1,9 mld zł.
W swoich działaniach organy kontroli skarbowej ukierunkowane były głównie na wykrywanie zorganizowanej przestępczości. Jak podkreśla MF, kontrolowane były łańcuchy firm, uczestniczące w przestępczych procederach, który celem były oszustwa podatkowe.
Nieprawidłowości w podatkach
Wśród ustaleń podatkowych najwięcej nieprawidłowości - podobnie jak w latach poprzednich - występowało w VAT - 43,1 proc. całości ustaleń, podatku akcyzowym 30,09 proc., podatku dochodowym od osób prawnych 9,31 proc., podatku dochodowym od osób fizycznych 17,5 proc. W porównaniu z 2007 rokiem nastąpił wzrost ustaleń w zakresie VAT o 3,9 proc., w zakresie CIT o 1,31 proc. oraz w zakresie PIT o 1,2 proc. Spadły natomiast o 6,11 proc. oszustwa w zakresie podatku akcyzowego.
Zakres kontroli
W 2008 roku największe nadużycia zostały ujawnione w branży paliwowej, obrocie złomem, jak również w zakresie fikcyjnego obrotu innymi towarami w celu wyłudzenia nienależnego VAT.
Co ciekawe, znacznie spadły kontrole w zakresie nieujawnionych źródeł przychodów, mimo że dotychczas były one jednym z priorytetów fiskusa. Liczba tych kontroli spadła aż o 91 proc. W 2008 roku w tym zakresie przeprowadzono postępowania tylko u 82 podatników, podczas, gdy w 2007 było ich 911. Liczba kontroli miała również przełożenie na spadek ustaleń z nieujawnionych źródeł. W 2008 roku zaległości podatkowe z tego tytułu wyniosły ok. 11,4 mln zł. W 2007 roku kwota ta wynosiła 84 mln zł.
Resort finansów ten spadek tłumaczy tym, że kontrole w zakresie nieujawnionych źródeł przychodów są skomplikowane, czasochłonne i wymagają współpracy z innymi instytucjami. Celem organów kontroli skarbowej nie jest zwiększanie liczby tych kontroli, lecz wykrywanie szkodliwych dla budżetu nadużyć na dużą skalę i eliminacja z rynku podmiotów stwarzających nieuczciwą konkurencję.
W przypadku gdy podatnik nie ujawnia źródeł przychodu lub gdy poniesione przez podatnika wydatki nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach jego przychodów, organ kontroli nakłada podatek dochodowy w wysokości 75 proc. Dotkliwe dla podatnika konsekwencje w postaci wysokiej stawki podatku powodują, że podatnicy po stwierdzeniu przez kontrolę nieprawidłowości częściej odwołują się od wydanych decyzji niż w zakresie innych decyzji podatkowych.
W zakresie zainteresowań fiskusa w ubiegłym roku był także handel używanymi samochodami czy handel w internecie.
Mniej postępowań
W porównaniu z liczbą kontroli przeprowadzanych w latach ubiegłych można zauważyć tendencję spadkową. Zdaniem ministerstwa na taki stan wpływa kilka czynników, w tym m.in. fakt, że w ostatnich latach nastąpiła zmiana podejścia urzędów do podatników. Przejawia się to zwłaszcza w unikaniu częstych kontroli uczciwych podatników, u których stwierdza się błędy lub niewielkie nieprawidłowości. Przedmiotem zainteresowania kontroli skarbowej są podmioty celowo popełniające nadużycia podatkowe, w tym zorganizowane grupy przestępcze utworzone wyłącznie w celu dokonywania przestępstw skarbowych.
Corocznie jednak następuje wzrost średnich kwot ustaleń przypadających na jedną kontrolę. Jak argumentuje resort, jest to możliwe dzięki bardziej trafnemu i skuteczniejszemu typowaniu podmiotów do kontroli oraz lepszemu określaniu obszarów ryzyka, tj. zagrożonych wystąpieniem nieprawidłowości, co jest osiągane m.in. przez zastosowanie analitycznych narzędzi informatycznych. Ponadto rośnie odsetek kontroli tzw. wynikowych zakończonych decyzją lub korektą.