To jedne z proponowanych zmian zawartych w dość obszernym projekcie zmiany ustawy o podatku od towarów i usług, który opracowało Ministerstwo Finansów. Projektowane regulacje mają wejść w życie od 1 stycznia 2013 roku. Projekt rozpoczął etap uzgodnień zewnętrznych i w poniedziałek został udostępniony na stronie internetowej ministerstwa.
Koniec sterowania momentem powstania obowiązku podatkowego
Obecne regulacje pozwalają przedsiębiorcy w pewnym zakresie na swobodny wybór, czy chce by obowiązek podatkowym powstał w miesiącu dostawy (świadczenia usługi), czy w następnym miesiącu. Dzieje się tak, gdy świadczenia są realizowane na przełomie miesiąca, a obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż 7. dnia od wykonania czynności. Autorzy projektu zauważyli jednak, że co prawda dyrektywa 2006/112/WE pozwala na powiązanie momentu powstania obowiązku z wystawieniem faktury, jednak powinno to stanowić odstępstwo od zasady ogólnej, stosowane wyłącznie do określonych kategorii podatników lub określonych kategorii transakcji, a nie jako zasada. Obecnie zasadą jest, iż obowiązek podatkowy powstaje w chwili wydania towaru lub wykonania usługi. Jest jednak tak wiele wyjątków (jak np. związany z wystawieniem faktury), że faktycznie zasada ta traci swoją wartość. Propozycja wiąże powstanie obowiązku podatkowego z upływem miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, znacznie ograniczając tzw. szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Projektowane regulacje odchodzą od szerokiego powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą wystawienia faktury. Tak określony moment powstania obowiązku podatkowego zostałby tylko w odniesieniu do świadczenia usług budowalnych lub budowalno-montażowych, dostawy książek drukowanych, oraz czynności polegających na drukowaniu książek. Jeżeli faktura nie zostałaby wystawiona obowiązek podatkowy powstawałby z końcem miesiąca, w którym upłynął termin na wystawienie faktury. Również z wystawieniem faktury miałby być powiązany obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy).
Dla niektórych istotna zapłata
Projekt przewiduje w pewnych przypadkach powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego z zapłatą. Taki sposób ustalenie może znaleźć zastosowanie np. do dostawy towarów na podstawie umowy komisu dokonanej przez komitenta komisantowi, czy też świadczenia na zlecenie sądów lub prokuratury.
Dalsze ograniczenia dotyczące samochodów
Projekt przewiduje przedłużenie do 31 grudnia 2013 r. ograniczeń w zakresie odliczenia VAT przy nabyciu samochodów osobowych oraz niektórych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (60% kwoty podatku nie więcej niż 6 tys. zł). Utrzymane zostanie również wyłączenie prawa do odliczenia podatku przy nabyciu przez podatnika paliwa do samochodów osobowych.
Według MF, proponowane przedłużenie, podyktowane jest sytuacją ekonomiczną kraju i wynika z faktu, że Polska objęta jest działaniami Komisji Europejskiej mającymi na celu ograniczenie nadmiernego deficytu budżetowego.
Utrzymanie ograniczenia zostało przewidziane w otrzymanej przez Polskę decyzji wykonawczej Rady (2010/581/UE) z dnia 27 września 2010 r. do wprowadzenia do dnia 31 grudnia 2013 r. szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie
wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 256/24 z 30.09.2010). W zakresie paliw przeprowadzona została konsultacja z Komitetem do spraw VAT w celu przedłużenia tego rozwiązania do 31 grudnia 2013 r.
Faktury wystawi każdy podatnik
Projektowane zmiany w zakresie wystawiania faktur to przede wszystkim potrzeba wdrożenia regulacji dyrektywy 2010/45/UE. Ponadto autorzy proponują przeniesienie wszystkich regulacji dotyczących fakturowania z rozporządzenia do ustawy. Projekt zakłada odejście od wystawiania faktur wewnętrznych (są one obecnie wystawiane np. w przypadku nieodpłatnych przekazań). Regulacje unijne nie przewidują możliwości wystawiania takich faktur.
Obecnie faktury wystawiają tylko tzw. czynni podatnicy VAT, czyli przedsiębiorcy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT, a jednocześnie nie korzystają ze zwolnienia. Projekt nie przewiduje jednak już takiego ograniczenia, co oznacza, że fakturę będzie musiał wystawić każdy kto prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, nawet jeżeli nie dopełnił obowiązku rejestracyjnego. Korzyści z tej zmiany odniosą nabywcy, którzy otrzymali fakturę od podmiotu niezarejestrowanego. Dotychczas sytuacje takie rodziły wątpliwości.
Mniej obowiązków formalnych
Zmianie ulec mają także dane, które trzeba zawrzeć na fakturze, choć część danych obligatoryjnie umieszczanych na fakturze VAT pozostała niezmieniona. Projektodawcy odchodzą jednak od obowiązku umieszczania niektórych danych, jak np. numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach
dokumentujących nabycie paliw. Można szykować się również na pożegnanie z określeniami „Faktura VAT-MP”, „Faktura VAT-marża” czy też możliwością umieszczenia informacji, że podatek VAT rozlicza
nabywca i powitanie nowych danych, jak np. „metoda kasowa”, „odwrotne obciążenie”.
Faktura uproszczona do 450 zł
Projekt przewiduje możliwość wystawiania faktur uproszczonych, gdy kwota faktury nie przekracza 100 euro lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej (proponowana kwota to 450 zł). Taka faktura nie musiałaby zawierać m. in. danych nabywcy, ilości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, wartość dostarczanych towarów lub wykonanych usług, stawki podatku, czy też kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku. Jest to nowe rozwiązanie. Obecnie faktura wystawiana nawet na małe kwoty musi zawierać wszystkie dane.
Nieodpłatnych przekazań ciąg dalszy
Opodatkowaniu podlega odpłatana dostawa towarów. Jej definicja jest jednak dość przewrotna i obejmuje także nieodpłatne przekazania w określonych warunkach. Przepis ten praktycznie od samego początku sprawia wiele kłopotów i podlega częstym nowelizacjom. Ostatnie zmiany miały w pełni rozwiać istniejące rozbieżności interpretacyjne i oddać w pełni „ducha” dyrektywy unijnej. Szybko okazało się jednak, że przepis wymaga doprecyzowania. Podstawowym warunkiem opodatkowania nieodpłatnego przekazania jest istnienie prawa do odliczenia VAT na etapie nabycia przekazywanych później nieodpłatnie towarów. Tak skonstruowany warunek pozwala na twierdzenie, że opodatkowaniu nie podlegają więc te towary, które nie zostały nabyte lecz wytworzone przez podatnika, a prawo do odliczenia przysługiwało, ale np. od ich części składowych. Propozycja zmiany ma na celu doprecyzowanie przepisu i wyeliminowanie takich interpretacji. Oznacza to, że gdy regulacje wejdą w życie bez dyskusyjnie trzeba będzie opodatkować nieodpłatne przekazania także tych towarów, które zostały przez podatnika wytworzone.
Dwukrotnie droższe prezenty
Opodatkowaniu nie podlega przekazanie prezentów o małej wartości i próbek, gdy przekazania te następują na cele związane z działalnością gospodarczą. Projekt zawiera nową definicję prezentów o małej wartości. Jeżeli regulacje w tym zakresie zostaną przyjęte w niezmienionym kształcie przedsiębiorcy uzyskają możliwość przekazywania dwukrotnie wyższych prezentów, np. dla kontrahentów, bez konieczności naliczania VAT-u. Limit łącznej wartości prezentów w jednym roku wzrośnie ze 100 zł do 200 zł, gdy prowadzona jest ewidencja pozwalająca na ustalenie tożsamości obdarowanych, oraz z 10 zł do 20 zł jednostkowej ceny prezentu (albo kosztu wytworzenia) przekazywanego bez ewidencji. Proponowany przepis doprecyzowuje, że jest to wartość brutto.
Próbka do oznaczenia
Zmianie ulec ma także definicja próbki. Próbką byłby egzemplarz okazowy towaru, a nie jak obecnie jego niewielka ilość, mający na celu wyłącznie promocję jego sprzedaży, który pozwala na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci. Takie wręczenie z zasady nie mogłoby także służyć zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego. Co ważne samo spełnienie takich warunków nie byłoby wystarczające do nieopodatkowania takiego przekazania. Konieczne może być jeszcze oznaczanie jako próbka. Zmianę tę projektodawcy uzasadniają dążeniem do pełniejszej implementacji przepisu dyrektywy, wskazując jednocześnie na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30.09.2010 r. w sprawie C-581/08 EMI Group.
Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care