Obecnie (do końca 2013 r.) obowiązuje ograniczenie w odliczaniu VAT w przypadku nabycia samochodów osobowych i niektórych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Odliczyć można tylko 60% kwoty VAT naliczonego w fakturze zakupu lub 60% kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywcą - nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Nie można natomiast w ogóle odliczać VAT naliczonego przy zakupie paliw.
Odliczenie VAT od samochodów i paliwa w 2013 r.
Te ograniczenia są sprzeczne, co do zasady, z dyrektywą UE w sprawie VAT ale dla ich stosowania Polska uzyskała tzw. derogację, czyli wyłączenie z obowiązku stosowania pełnego odliczenia VAT w tym zaresie. Ta derogacja obowiązuje do końca 2013 roku, więc "w trosce o wpływy budżetowe" rząd chce wystąpić o nową derogację w tym zakresie.
11 czerwca 2013 r. rząd podjął decyzję o złożeniu do Komisji Europejskiej wniosku o derogację dla Polski na podstawie art. 395 dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, przedłożony przez ministra finansów.
Ta derogacja ma dotyczyć ograniczenia prawa do odliczania - do 50% - kwoty VAT naliczonego z tytułu nabycia (w tym nabycia wewnątrzwspólnotowego):
- pojazdów samochodowych,
- wytworzenia oraz importu pojazdów samochodowych,
- nabycia usług zgodnie z umową najmu, dzierżawy, leasingu i innych umów o podobnym charakterze.
Ograniczenie to miałoby zastosowanie wyłącznie do pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane zarówno do celów prywatnych, jak i do prowadzonej działalności gospodarczej i wydatków związanych z tymi pojazdami. Derogacja nie obejmie tych pojazdów, które są przeznaczone wyłącznie do działalności gospodarczej.
Derogacja objęłaby również częściowe ograniczenie - do wysokości 50 proc. - prawa do odliczenia podatku VAT od zakupu paliwa do samochodów objętych derogacją oraz od innych wydatków eksploatacyjnych (naprawa i konserwacja pojazdów, wydatki na dostawy lub usługi związane z pojazdami i ich wykorzystywaniem).
Polska wnioskuje, by stosowanie derogacji dotyczyło okresu od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2018 r.
Uproszczenie procedury poboru VAT jest, zdaniem rządu, korzystne zarówno dla podatników, jak i urzędów podatkowych. Chodzi szczególnie o mikroprzedsiębiorców i małe firmy, często o charakterze rodzinnym. Tego typu firmy, wykazujące się niskim obrotami, stanowią w Polsce przeważającą większość. Według stanu na koniec 2011 r. przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób stanowiły 95 proc. wszystkich firm prowadzących działalność gospodarczą. Tej grupie podmiotów trudno rozgraniczyć stopień wykorzystania samochodów do celów prywatnych i związanych z działalnością przedsiębiorstwa.
Zdaniem rządu podobne problemy dotyczą urzędów skarbowych, dla których zweryfikowanie rzeczywistego podziału wykorzystywania pojazdu na cele prywatne i gospodarcze jest niezwykle trudne.
Jednak zdaniem ekspertów z branży motoryzacyjnej pełne, nieograniczone odliczenie VAT od samochodów, paliw i wydatków eksploatacyjnych (w porównaniu z sytuacją 50% ograniczenia) mogłoby w sumie przynieść ok. 1 mld zł więcej wpływów budżetowych , m.in. z uwagi na większe obroty firm z rynku motoryzacyjnego.
Trudno w chwili obecnej oceniać, czy Komisja Europejska zgodzi się na tą derogację. Pierwszy wniosek w tej sprawie był złożony jeszcze w 2012 roku ale w lutym 2013 r. KE nie wyraziła zgody na ówczesną treść wniosku. Teraz rząd występuje z nowym wnioskiem.