Precedensowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dał podatnikom dłuższy termin do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Spora grupa podatników może starać się o całkiem pokaźne zwroty podatku. Jak pokazują pierwsze doświadczenia, zwroty te idą nawet w miliony złotych.
Walka fiskusa z firmami Romana Kluski kosztuje budżet państwa coraz więcej. Gdy przed dwoma laty wyrok NSA upokorzył urzędników skarbowych (w głośnej sprawie Optimusa), państwo musiało zwrócić ponad 18 mln zł. W tym przypadku dzięki korzystnemu orzeczeniu NSA należąca do R. Kluski firma Prodoks (księgarnia internetowa) otrzymała zwrot w sumie 19 mln zł niesłusznie pobranego podatku wraz z odsetkami. Roman Kluska powiedział, że pieniądze pozwoliły uregulować zaległości wobec kontrahentów, zwłaszcza Poczty Polskiej, które nastąpiły po zapłacie niesłusznie naliczonego podatku.
Korzenie sprawy sięgają przełomu roku 2000/2001. Spółka wystąpiła o zwrot 9,5 mln zł VAT naliczonego na fakturze wystawionej 29 grudnia 2000 r. i dokumentującej zakup nieruchomości w Warszawie. Urząd odmówił zwrotu tłumacząc, że transakcja została dokonana przed złożeniem przez Prodoks tzw. zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Nie miał znaczenia fakt, że zgłoszenie wpłynęło 4 stycznia, a fakturę firma otrzymała dopiero 12 stycznia. Dla urzędu liczyła się tylko data jej wystawienia. Nie pomogło tłumaczenie, że prawdopodobnie ktoś musiał pomylić datę na fakturze, gdyż widniał na niej też numer NIP spółki, którego pod koniec grudnia firma jeszcze nie miała. Prodoks zaskarżył decyzję do wojewódzkiego sądu administracyjnego, ale ten przyznał rację izbie skarbowej. Pomogła dopiero kasacja do NSA.
W orzeczeniu uchylającym wyrok pierwszej instancji NSA stwierdził, że status podatnika zarejestrowanego jest konieczny, ale na zakończenie okresu rozliczeniowego, którego dotyczy faktura, a nie w chwili jej otrzymania.
– Nie ma racjonalnych przesłanek, by podatnika, który status podatnika zarejestrowanego ma w dniu zakończenia okresu rozliczeniowego, pozbawić podstawowego dla konstrukcji VAT prawa do obniżenia podatku (...), a w konsekwencji prawa do zwrotu różnicy podatku – czytamy w uzasadnieniu do wyroku (FSK 733/40). Ma on o tyle istotne znaczenie, że w innych orzeczeniach w podobnych sprawach sądy przyznawały raczej rację fiskusowi. Co prawda, wyrok oparty jest na ustawie o VAT obowiązującej do 1 maja 2004 r., ale przepisy dotyczące zgłoszeń rejestracyjnych i prawa do odliczenia pozostały niemal niezmienione.
Fiskus gnębi, państwo płaci
Roman Kluska stał się symbolem przedsiębiorcy gnębionego przez fiskusa. Przed kilkoma laty organy skarbowe omal nie doprowadziły do upadłości Optimusa, jego poprzedniej firmy produkującej komputery. Podejrzany o wyłudzenie podatku R. Kluska trafił do aresztu, ale wyszedł po wpłaceniu wielomilionowej kaucji. NSA, do którego poskarżyła się firma, uznał, że spółka postępowała zgodnie z prawem. Razem z odsetkami Optimus dostał ponad 18 mln zł zwrotu podatku. Tyle szczęścia nie miała wrocławska firma komputerowa JTT, wobec której organy skarbowe miały zarzuty identyczne jak w przypadku Optimusa. Co prawda, i tym razem sąd przyznał rację podatnikowi, ale na ratowanie firmy było już za późno. Wcześniej ogłoszono jej upadłość, a pracę straciło kilkaset osób. Byli udziałowcy JTT przygotowują pozew przeciw fiskusowi o odszkodowanie.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Marcin Musiał