Utworzenie instrumentu na rzecz konwergencji i konkurencyjności dla strefy euro oraz odporność rynków finansowych to główne tematy spotkania Eurogrupy w formacie inkluzywnym (tzn. z udziałem państw UE spoza strefy euro) 13 września 2019 r. i nieformalnego posiedzenia Rady ECOFIN (13-14 września br.). W obu spotkaniach uczestniczył wiceminister finansów Piotr Nowak.
Podczas posiedzenia Eurogrupy ministrowie rozmawiali nt. utworzenia instrumentu na rzecz konwergencji i konkurencyjności dla strefy euro (tzw. BICC), w tym zarządzania tym instrumentem, jego finansowania oraz relacji z państwami spoza strefy euro. Minister Nowak stwierdził, że Polska mogłaby się zgodzić na wykorzystanie budżetu Unii Europejskiej na finansowanie takiego instrumentu pod warunkiem, że zostanie stworzony instrument finansujący reformy i powiązane inwestycje w państwach spoza strefy euro. Ponadto nie może się to odbywać kosztem innych polityk unijnych przeznaczonych dla wszystkich państw członkowskich UE.
Zagrożenia hybrydowe i wzmocnienie unii rynków kapitałowych
W trakcie nieformalnego posiedzenia Rady ECOFIN ministrowie finansów i prezesi banków centralnych dyskutowali o kwestiach związanych z odpornością rynków finansowych i wyzwaniach dotyczących m.in. tzw. zagrożeń hybrydowych. Zgodzili się, że sektor finansowy, z uwagi na to, że jest dostawcą kluczowych usług, musi być bardziej odporny na tego rodzaju zdarzenia i być w stanie zapobiegać zakłóceniom infrastruktury finansowej.
Rozmawiano również o dalszych działaniach na rzecz wzmocnienia unii rynków kapitałowych, która jest ważna dla zróżnicowania źródeł i zwiększenia możliwości finansowania – zwłaszcza klientów detalicznych i sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Dyskusja dotyczyła także europejskich reguł fiskalnych – ma być to wkład w przegląd ram budżetowych, przygotowywany przez Komisję Europejską. Ministrowie ocenili, że obecne reguły okazały się skuteczne zwłaszcza w czasie wychodzenia z kryzysu gospodarczego. Z drugiej strony zwracali uwagę, że stały się one zbyt skomplikowane i należy się zastanowić nad ich uproszczeniem, aby zachowywały elastyczność i uwzględniały zdarzenia szczególne. Minister Nowak zwrócił uwagę, że jakakolwiek reforma Paktu Stabilności i Wzrostu powinna koncentrować się na możliwościach uproszczenia zasad i sprawieniu, aby państwa w większym stopniu się z nimi utożsamiały.
Wsparcie działań klimatycznych
Spotkanie Rady ECOFIN dotyczyło również wzmocnienia roli ministrów finansów w walce ze zmianami klimatu oraz możliwości wspierania tych działań m.in. przez politykę podatkową (np. opodatkowanie wyrobów energetycznych). Piotr Nowak przypomniał, że zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z czerwca br. przejście na gospodarkę neutralną klimatycznie musi chronić konkurencyjność europejskiej gospodarki, być sprawiedliwe i zrównoważone społecznie, a także uwzględniać specyfikę poszczególnych państw członkowskich i ich prawo do decydowania o głównych elementach ich polityki energetycznej.
Minister poinformował, że w opinii Polski obecna dyrektywa energetyczna zapewnia w znacznym stopniu odpowiednią elastyczność w zakresie opodatkowania energii, zgodnie z potrzebami państw i ich uwarunkowaniami. Ta elastyczność powinna być zachowana, by uwzględnić zróżnicowanie państw. Minister Nowak stwierdził, że kierunek rozważanych zmian dyrektywy energetycznej nie jest pożądany z punktu widzenia sytuacji społeczno-gospodarczej Polski. Polska negatywnie ocenia propozycje oparcia opodatkowania wyrobów energetycznych na ich wartości energetycznej i emisji CO2 oraz podniesienia minimalnych stawek akcyzy dla wyrobów energetycznych.
Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!
Ważnym dla klimatu instrumentem podatkowym może być podatek graniczny. Powinien on być tak skonstruowany, aby zapewnić utrzymanie konkurencyjności przez gospodarkę europejską, a jednocześnie zachęcać do podniesienia standardów produkcji w państwach trzecich w zakresie norm emisji gazów cieplarnianych. Piotr Nowak zwrócił też uwagę na potrzebę finansowania działań klimatycznych z budżetu UE. Środki te powinny być w większym stopniu przeznaczane dla regionów, które będą najbardziej dotknięte negatywnymi skutkami transformacji w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie. Chodzi np. o tradycyjne regiony górnicze, o dużym udziale przemysłu energochłonnego oraz wysokich kosztach społecznych.