W trakcie kontroli skarbowej lub postępowania podatkowego za podatnika może działać pełnomocnik. Czynności przez niego dokonane traktowane są tak, jakby dokonał ich podatnik.
Podatnik może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jego osobistego działania. Tyle mówią przepisy Ordynacji podatkowej. Życie potrafi jednak płatać figle, o czym przekonali się podatnicy powierzający swoje sprawy pełnomocnikom, którzy nie zawsze działali w ich interesie. Przed popełnieniem podobnych błędów można się jednak uchronić.
Dobry reprezentant
Pełnomocnikiem podatnika może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Podatnik nie może ustanowić swoim pełnomocnikiem np. biura rachunkowego prowadzonego w formie spółki cywilnej. Nie ma natomiast żadnych przeszkód, żeby pełnomocnikiem została osoba prowadząca to biuro czy zatrudniona w tym biurze. Pełnomocnictwa udzielamy jedynie konkretnej osobie. Musimy zatem podać jej imię i nazwisko, numer dowodu osobistego i adres. Wszystko to ma służyć łatwiejszej identyfikacji osoby pełnomocnika.
– Ponieważ pełnomocnik musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, należy przyjąć, że może nim być jedynie osoba pełnoletnia, czyli taka, która ukończyła 18 lat. W stosunku do osoby pełnomocnika nie może też zostać orzeczone ubezwłasnowolnienie – całkowite lub częściowe – mówi adwokat Artur Jezierski. Dodaje, że w przepisach Ordynacji podatkowej nie znalazło się żadne ograniczenie dotyczące liczby pełnomocników. Można zatem przyjąć, że podatnik może mieć ich kilku. Warto jednak, by przed ustanowieniem kolejnych pełnomocników przemyślał zakres udzielanego im pełnomocnictwa.
Na piśmie lub ustnie
Pełnomocnictwo powinno zostać udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu. Oznacza to, że w aktach sprawy musi pojawić się informacja o tym, kto został umocowany do reprezentowania podatnika i w jakim zakresie. Z przepisów nie wynika, by pełnomocnictwo miało zostać udzielone w jakiejś szczególnej formie. Wydaje się więc, że wystarczy zwykła forma pisemna z jednoznacznym wskazaniem osoby pełnomocnika.
Rodzaje pełnomocnictw
Podatnik może udzielić pełnomocnictwa ustnie w odrębnym protokole. Wtedy pracownik organu podatkowego powinien wyraźnie zaznaczyć w treści protokołu fakt jego udzielenia. Podatnik nie musi wtedy składać w późniejszym czasie odrębnego pełnomocnictwa pisemnego.
– Podatnik, który decyduje się na udzielenie pełnomocnictwa, może swobodnie kształtować zakres, w jakim pełnomocnik będzie uprawniony do działania w jego imieniu. Z drugiej jednak strony zakres udzielonego pełnomocnictwa nie może przekroczyć zakresu czynności, do których dokonywania uprawniony jest sam podatnik – mówi mecenas Jezierski.
Podatnik może udzielić pełnomocnictwa ogólnego (czyli do działania w takim zakresie, w jakim może działać, sam będąc stroną postępowania) albo pełnomocnictwa do poszczególnych kategorii czynności, np. do doręczeń itp. Czynności dokonane przez pełnomocnika są równoważne z działaniami podatnika. Oznacza to, że wszelkie czynności pełnomocnika pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
– Podatnik mający pełnomocnika może działać razem z nim, dokonywać czynności z pominięciem pełnomocnika albo nawet negować te czynności pełnomocnika, z którymi się nie zgadza. Może na przykład w każdym czasie cofnąć odwołanie złożone przez pełnomocnika – dodaje nasz rozmówca.
Jeśli podatnik ustanowi pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi. Jeśli ma kilku pełnomocników, powinien wskazać jednego z nich jako właściwego w sprawie doręczeń.
JAK WYBRAĆ PEŁNOMOCNIKA
Zanim podatnik wybierze pełnomocnika, powinien:
• przemyśleć zakres oczekiwanej od niego pomocy i stosownie do tego sformułować zakres pełnomocnictwa,
• ocenić stopień przygotowania zawodowego pełnomocnika do występowania w sprawach podatkowych.
Anna Wojda