Główne cele nowelizacji ustawy o VAT
Deklarowanym celem ustawy jest dalsze uproszczenie rozliczania podatku od towarów i usług przez podatników – tzw. pakiet Slim VAT 2 (ang. Simple Local and Modern VAT), a także dostosowanie krajowych przepisów do sytuacji wynikającej z wystąpienia Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej.
Ustawa zawiera też przepisy mające na celu wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, tj. wyroku z dnia 15 października 2020 r. E. Sp. z o.o. Sp. k. przeciwko Ministrowi Finansów. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny, C-335/19 oraz wyroku z dnia 18 marca 2021 r. A. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, C-895/19.
SLIM VAT 2 to usunięcie długiej listy niepotrzebnych obowiązków, które dotychczas ciążyły na przedsiębiorcach. Przyjęte uproszczenia są efektem dialogu z biznesem, odpowiadają na jego realne potrzeby. Wynikają z głosów pojedynczych przedsiębiorców oraz ich przedstawicieli – potrzebę ich wdrożenia zgłaszali m. in. Rzecznik MŚP, Konfederacja Lewiatan i Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji – wskazuje wiceminister Jan Sarnowski.
Co się zmieni w VAT?
Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685, 694 i 802) obejmują m.in.:
1) modyfikację definicji legalnej terminu „państwo członkowskie”;
2) wskazanie zasad określania miejsca dostawy w ramach tzw. transakcji łańcuchowych w sytuacji, gdy podmiotem organizującym transport nie jest nabywca, który dokonuje dostawy towarów czy podmiot pośredniczący, lecz pierwszy w kolejności dostawca oraz ostatni nabywca;
3) wprowadzenie nowych regulacji dotyczących zasad dokonywania korekt obniżających podstawę opodatkowania;
4) zmianę przepisów dotyczących terminów, w jakich podatnik VAT czynny może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów;
5) modyfikację warunków rezygnacji ze zwolnienia z VAT przysługującego w odniesieniu do dostawy budynków, budowli lub ich części;
6) dostosowanie przepisów normujących warunki obniżania kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
7) częściowe dostosowanie przepisów normujących zasady stosowania tzw. ulgi na złe długi do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
8) zmianę procedury przekazywania środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT;
9) modyfikację poz. 60 załącznika nr 15 do ustawy o VAT.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że nowe przepisy mają wiele zalet. Należą do nich m.in.:
- określenie miejsca „dostawy ruchomej” w transakcjach łańcuchowych, gdy pierwszy lub ostatni podmiot organizuje transport lub wysyłkę,
- rezygnacja w przypadku WNT i importu usług z warunku uzależniającego dokonanie odliczenia podatku naliczonego w tym samy okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy,
- umożliwienie podatnikowi rozliczającemu podatek z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej dokonanie korekty deklaracji w sytuacji gdyby podatnik w pierwotnej deklaracji nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku,
- wydłużenie z dwóch do trzech lat możliwości skorzystania z ulgi na złe długi,
- możliwość bardziej elastycznego odliczenia VAT po upływie terminu na odliczenie na „bieżąco”, co ułatwi korekty,
- dopuszczenie możliwości składania zgodnego oświadczenia dostawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym,
- umożliwienie przekazywania środków między rachunkami VAT w różnych bankach podatnika oraz przeznaczania środków zgromadzonych na rachunku VAT na uregulowanie składki na ubezpieczenie rolników.
Zmiany w Prawie bankowym
Zmiany w zakresie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896, 2320 i 2419 oraz z 2021 r. poz. 432, 680 i 815) dotyczą zasad uznawania i obciążania rachunków VAT, a także egzekucji oraz zabezpieczenia środków z rachunku technicznego służącego identyfikacji posiadacza rachunku VAT.
Terminy wejścia w życie zmian
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2021 r., z wyjątkiem:
- art. 1 pkt 5 i pkt 8 lit. a–c oraz art. 3, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;
- art. 2 pkt 1 lit. b tiret pierwsze, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.
Ministerstwo Finansów wskazuje, że większość nowych przepisów wprowadzających uproszczenia w rozliczaniu VAT zaczną obowiązywać od 1 października 2021 r. Przy czym zmiany w zakresie korekt importu towarów i neutralnego rozliczenia WNT, importu usług i dostaw krajowych podlegających odwrotnemu obciążeniu mają obowiązywać już od następnego dnia po ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw.
Natomiast możliwość płacenia z rachunku VAT składek na KRUS będzie możliwa od 1 stycznia 2022 r.
SLIM VAT 2 – bilety jako faktury
SLIM VAT 2 to również zmiana rozporządzenia w zakresie zasad uznawania biletów za faktury. To wyjście naprzeciw oczekiwaniom wielu przewoźników i realizacja postulatów zgłaszanych na forum dialogu Ministerstwa Finansów z biznesem. Dzięki tej zmianie przewoźnik uniknie konieczności wystawiania faktur na żądanie dla przejazdów poniżej 50 km. Jednocześnie nabywca skorzysta z prawa odliczenia podatku VAT, na podstawie biletów, bez względu na liczbę przejechanych kilometrów. Oczywiście dla celów realizacji prawa do odliczenia zakup musi mieć związek z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. w przypadku podróży służbowej.
Zmiana obowiązuje od 1 lipca 2021 r. - rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 17 czerwca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur (plik PDF; 284 KB).
Ważne!
Jednocześnie Ministerstwo Finansów wprowadziło uproszczone raportowanie tego typu faktur w JPK_VAT z deklaracją.
SLIM VAT 2 i zmiany w fakturowaniu
W ramach projektu legislacyjnego wdrażającego do polskiego systemu prawnego e-fakturę, procedowane są również zmiany w fakturowaniu stanowiące część pakietu SLIM VAT 2. Dotyczą one:
- Braku obowiązku zamieszczania oznaczenia „DUPLIKAT”, gdy faktura pierwotna ulegnie zniszczeniu lub zaginie;
- Braku obowiązku umieszczania na fakturze korygującej wyrazów „FAKTURA KORYGUJĄCA” albo „KOREKTA”, czy wskazywania przyczyny korekty;
- Korekt zbiorczych – będą możliwe do poszczególnych pozycji z faktury. Dopuszczalna będzie przez podatnika za dany okres na rzecz jednego odbiorcy, za pomocą faktury korygującej, zarówno korekta faktur poszczególnych dostaw lub usług, jak i korekta wszystkich dostaw lub usług;
- Możliwości wcześniejszego wystawienia faktury – zmiana pozwoli podatnikom na wystawianie faktur nie wcześniej niż 60. dnia (zamiast obecnych 30 dni) przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, jak i 60. dnia przed otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
Pierwsza inicjatywa o tym charakterze, czyli pakiet Slim VAT zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2021 r., wprowadzając z powodzeniem wiele rozwiązań korzystnych dla podatników.
Ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe (tzw. pakiet SLIM VAT 2)