Wdrażanie wskaźnika WIRON w 2023 roku
"Nadal jesteśmy w początkowym okresie tranzycji, więc nie mogę z całą pewnością stwierdzić, że nie będzie pewnych przesunięć, ale biorąc pod uwagę dotychczasowy przebieg procesu (reformy wskaźników - PAP) wszystko wydaje się być pod kontrolą. Intensyfikujemy prace nad programem edukacyjnym, ponieważ uznaliśmy, że trzeba wyjątkowo profesjonalnie się do tego przygotować. Dzięki temu uruchomienie programu zbiegnie się z przebrnięciem przez banki przez warstwę technologiczno-produktową. Od II kw. spodziewamy się większej produkcji instrumentów opartych o WIRON" - powiedział Białek, który jest obecnie Przewodniczącym Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych (KS NGR).
"W ostatnich dniach została zawarta pierwsza transakcja OIS z wykorzystaniem WIRON. Jest to proces, który musi być bardzo drobiazgowo i mozolnie budowany. To jeden z trudniejszych elementów procesu tranzycji, który ma charakter długotrwały i wymaga udziału interesariuszy zagranicznych, którzy są z nim bardzo dobrze zaznajomieni. Opieramy się zresztą na doświadczeniach rynków, które reformę mają już za sobą. Koledzy z zagranicy wskazują w tym kontekście na ambitne tempo reformy w Polsce, ale na obecną chwilę działamy zgodnie z harmonogramem" - dodał.
Obligacje oparte o WIRON
Białek poinformował, że prowadzone są rozmowy z podmiotami zagranicznymi o emisjach obligacji opartych o nowy wskaźnik.
"Oczekiwanie ze strony instytucji finansowych jest przy tym takie, że dobrze by było, żeby na rynku długu proces tranzycji został rozpoczęty przez interesariuszy publicznych, czyli żeby pojawiły się emisje Skarbu Państwa oparte o WIRON. Są też prowadzone rozmowy z europejskimi bankami rozwoju, żeby zainteresować je emisją obligacji z nową stawką" - dodaje wiceprezes ZBP.
WIRON w produktach i instrumentach finansowych od 2023 roku
Od początku 2023 r. banki mogą stosować WIRON w produktach i instrumentach finansowych. Wiceprezes ZBP zwraca w tym miejscu uwagę na dobrowolne, a nie obligatoryjne stosowanie wskaźnika na tym etapie reformy.
"Zgodnie z Mapą Drogową założenie na 2023 r. jest takie, że używanie nowego wskaźnika jest fakultatywne. Banki w ciągu bieżącego roku systematycznie i płynnie będą wprowadzać WIRON do nowych produktów, ale równolegle mogą dalej stosować WIBOR. Od 2024 r. produkcja nowych instrumentów oparta ma być, według obecnych założeń, o nowy wskaźnik, bez fakultatywności. Poruszmy się w bardzo skomplikowanej materii, ten proces powinien następować ewolucyjnie, przy czym jeżeli spojrzymy na procesy tranzycji wskaźników w innych krajach, to widać, że nasze założenie o przeprowadzeniu reformy w 2 lata jest ambitne" - powiedział Białek.
"Rok 2023 r. jest rozpisany w Mapie Drogowej w ten sposób, żeby nie wylać reformy z kąpielą. Po wykonaniu gigantycznej pracy związanej z grudniowym audytem WIRON banki będą teraz od I/II kw. systematycznie podejmować decyzje o wdrażaniu nowego wskaźnika do nowych produktów" - dodaje.
Kampania edukacyjna dot. wskaźnika WIRON
Pod koniec marca ZBP chce ruszyć z programem edukacyjnym o reformie stawek referencyjnych.
"Kwestie edukacyjne związane reformą wskaźników są moim zdaniem kluczowe dla jej sprawnego wdrożenia. Program edukacyjno-informacyjny będzie bardzo szeroko zakrojony, przygotowuje go dla nas profesjonalny podmiot doradczy. Do końca marca doradca przygotuje wkład merytoryczny, skierowany do różnych grup odbiorców i dostosowany do różnych kanałów komunikacji. Wtedy ruszymy z akcją informacyjną, którą będziemy realizować do końca roku" - powiedział wiceprezes ZBP.
"Z kolei do momentu uruchomienia programu edukacyjnego planujemy na bieżąco z dużą częstotliwością rozmawiać z mediami, starając się rzetelnie tłumaczyć cały proces reformy. Zwłaszcza, że widzimy lobbing różnych kancelarii, które starają się podważyć zaufanie do WIBOR, przekazując quasi-reklamowe informacje, które zmierzają do zagospodarowania rynku pozwów kwestionujących złotowe kredyty hipoteczne. Zaczęła się niestety negatywna kampania w tym obszarze, której wyłącznym celem jest próba podjęcia na szeroką skalę uwalniania się od zaciągniętych zobowiązań kredytowych, co oczywiście musi budzić sprzeciw" - dodaje.
Pierwsze transakcje oparte o WIRON
Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. wskaźników przyjął w ubiegłym tygodniu rekomendację w zakresie standardowej transakcji OIS opartej na WIRON, a ING Bank Śląski i PKO BP zawarły pierwszą na krajowym rynku finansowym transakcję OIS z WIRON. Trwają ponadto konsultacje publiczne rekomendacji dot. stosowania WIRON w emisjach obligacji zmiennoprocentowych.
Białek informuje, że w niedługim czasie powinny pojawić się kolejne rekomendacje, w tym w pierwszej kolejności dot. stosowania nowego wskaźnika w kredytach hipotecznych.
"Po dostosowaniu się banków od strony technologiczno-dokumentowej banki będą mogły szerzej wyjść na rynek z nowy produktami, opartymi o WIRON" - dodaje.
Przeciwdziałanie dezinformacji
Wśród głównych wyzwań związanych z reformą wskaźników w Polsce wiceprezes ZBP wskazał na aspekt informacyjno-edukacyjny. "Trzeba zaznajomić klientów, na czym polega nowy wskaźnik, na czym polega tranzycja, z czym to się wiąże. W tym kontekście zwrócę uwagę, że są na rynku podmioty (zwłaszcza niektóre kancelarie prawne), które z pełną świadomością budują fałszywą narrację, że reforma wskaźników w Polsce jest dowodem tego, iż konstrukcja WIBOR jest rzekomo wadliwa, że stawka jest nieprzejrzysta itp. i dlatego trzeba ją zastąpić. Wiąże się z tym trzecie główne wyzwanie, czyli przeciwdziałanie dezinformacji i świadomemu wprowadzaniu w błąd. W tym miejscu trzeba powiedzieć jasno, że podważanie pełnoprawnego wskaźnika, na którym opierają się transakcje łącznej wartości 10 bln zł, oznacza podważanie istnienia bezpieczeństwa nie tylko sektora bankowego, czy szerzej sektora finansowego, ale też filarów bezpieczeństwa finansowego całego kraju" - ocenia Białek.
ZBP poinformował pod koniec grudnia, że Sąd Okręgowy w Katowicach uchylił postanowienie dotyczące zabezpieczenia roszczeń, w którym uznano, że kredytobiorcy na czas procesu będą musieli spłacać kredyt oparty wyłącznie na marży bez uwzględnienia wskaźnika WIBOR.
Audyt WIRON wyeliminował błędy systemowe
28 grudnia 2022 r. GPW Benchmark poinformował o rekalkulacji historycznych wartości indeksu WIRON w związku z przeprowadzeniem audytów związanych z procesami dotyczącymi identyfikacji, kwalifikacji i przekazywania danych transakcyjnych dla tej stawki. Rewizja danych transakcyjnych będąca wynikiem powyższego badania obniżyła przeciętnie poziom indeksu WIRON o 0,5 pb. (0,005 p.p.).
Wiceprezes ZBP zwraca uwagę w kontekście rekalkulacji WIRON na pojawienie się w ostatnim czasie, jego zdaniem, niezbyt obiektywnych, czy też wręcz nierzetelnych publikacji.
"Ma to wywołać przekonanie o błędnej konstrukcji WIRON, a to podważa proces tranzycji. Tymczasem audyt transmisji danych jest dowodem na to, że dopełniono należytej staranności i przed uruchomieniem i właściwym zastosowaniem wskaźnika upewniono się, że wszystko jest z nim w porządku. Jeden z banków zasygnalizował niepoprawnie działający algorytm, więc Komitet Nadzorczy zdecydował o konieczności przeprowadzenia audytu" - wskazuje Białek.
"Należy wyraźnie podkreślić, że wszystkie procedury zadziałały prawidłowo. Bardzo dobrze, że audyt miał miejsce, bo z pewnością wpłynął na poprawę jakości danych, będących podstawą do wyliczania wskaźnika. Audyt pozwolił wyeliminować błędy o charakterze systemowym w obszarze nieprawidłowej klasyfikacji podmiotów do kategorii małych/dużych przedsiębiorstw. Oczywiście błędy natury incydentalnej, jednostkowej zawsze mogą mieć miejsce, ale zgodnie z metodą one nie będą wpływać na kształtowanie się wartości WIRON" - dodaje.
Białek przypomina, że rekalkulacja i wyeliminowanie błędów w algorytmie wpłynęła na zmianę niektórych wartości wskaźnika, ale to były wartości historyczne i dotyczyły okresu, w którym WIRON nie był wykorzystywany w żadnych umowach rynkowych.
"Reasumując, będąc blisko całego procesu, jako przewodniczący Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej mogę powiedzieć z dużą dozą przekonania, że audyt pozwolił na wyeliminowanie błędów o charakterze systemowym" - konkluduje wiceprezes ZBP.
Rafał Tuszyński (PAP Biznes)
tus/ ana/