Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, takie jak ZAiKS, ZASP, SPAV zrzeszają twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne. Ich zadaniem jest zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi. A co z obowiązkami w zakresie VAT?
Podstawa opodatkowania
Piotr Tatara, ekspert z Baker & McKenzie, wyjaśnia, że zarząd ten polega m.in. na uzyskiwaniu stosownego upoważnienia od twórców, a następnie na zawieraniu umów licencyjnych z użytkownikami, zbieraniu należnego wynagrodzenia i jego rozdziale pomiędzy uprawnionych. Chociaż działalność organizacji ma charakter niezarobkowy, część dochodów należnych autorom jest zatrzymywana jako ekwiwalent jej kosztów zarządu. Status tych organizacji jako podmiotów prowadzących działalność gospodarczą budzi wątpliwości nie tylko na gruncie ustawy o VAT.
- Wydaje się, że skoro organizacje te odpłatnie świadczą usługi na rzecz twórców, polegające na występowaniu w roli inkasenta spełniają przesłanki uznania ich za podatnika VAT, a w konsekwencji zatrzymywana przez nie część należności stanowi podstawę opodatkowania VAT - argumentuje Piotr Tatara.
Wykonywanie działalności
Zgodnie z ustawą o VAT, podatnikami są podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Władysław Varga, doradca podatkowy, partner w Taxpoint, podkreśla, że w świetle tej definicji, jeżeli stowarzyszenie wykonuje działalność gospodarczą, tzn. świadczy odpłatnie towary lub wykonuje usługi za wynagrodzeniem w sposób częstotliwy lub z takim zamiarem, w odniesieniu do tych transakcji będzie podatnikiem VAT.
Nawet w przypadku, gdy działalność stowarzyszenia ogranicza się jedynie do pobierania składek członkowskich i wykonywania czynności statutowych, organy skarbowe mogą dojść do wniosku, że w istocie składki są płatnością za określoną usługę.
- Tak było np. w przypadku stowarzyszenia kierowców taksówek, w odniesieniu do którego dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odpowiadając 16 października 2007 r. na złożony wniosek o interpretację uznał, że składki kierowców przeznaczane są na pokrycie kosztów realizacji usług przyjmowania informacji o zapotrzebowaniu na usługę transportową i tym samym zostaje spełniona przesłanka odpłatności, warunkująca opodatkowanie VAT - tłumaczy Władysław Varga.
Stanowisko organów podatkowych prezentowane również w innych interpretacjach jest dość jednolite: stowarzyszenia w odniesieniu do czynności, które mogą być uznawane za działalność gospodarczą, są podatnikami VAT.
Obowiązki podatnika VAT
Jakub Puzyński, konsultant w Ernst & Young, uważa, że organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (OZZ) często traktują swoją działalność jako niepodlegającą bądź jako zwolnioną od VAT. Jest to nieprawidłowe podejście - działalność OZZ powinna podlegać opodatkowaniu VAT według standardowej stawki 22 proc.
Działalność OZZ, np. ZAiKS-u, polega na udzielaniu licencji na korzystanie z powierzonych im praw autorskich oraz na zbiorowym zarządzaniu tymi prawami.
- Te czynności podlegają VAT bez względu na fakt, że celem OZZ nie jest najczęściej przynoszenie zysków oraz pomimo że OZZ prowadzą działalność o ustawowo ograniczonej swobodzie postępowania - wskazuje Jakub Puzyński.
Według naszego rozmówcy, podatnikami VAT są podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. Na samodzielność działalności OZZ nie wpływają ustawowe ograniczenia - wiele rodzajów działalności ma bowiem charakter regulowany.
- Również przepisy Dyrektywy VAT 2006/112 nie dają podstaw do innego niż wskazany traktowania tego rodzaju aktywności - podsumowuje Jakub Puzyński.
22 proc. taką stawkę VAT powinny stosować organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl