– Zasiłek macierzyński otrzyma ubezpieczona, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub urlopu wychowawczego urodziła dziecko. Świadczenie przysługuje osobom ubezpieczonym obowiązkowo, np. pracownikom, albo dobrowolnie, np. osobom prowadzącym działalność gospodarczą lub zleceniobiorcom. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz ojcowskiego – mówi agencji Newseria Bartłomiej Gawroński z Departamentu Zasiłków w Centrali ZUS.
Po urodzeniu dziecka można maksymalnie przez rok nie pracować i otrzymywać wynagrodzenie. Obecnie matka lub ojciec może wykorzystać 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w tym 14 obligatoryjnie wykorzystuje matka) w przypadku urodzenia jednego dziecka. Ten urlop jest obligatoryjny, co oznacza, że należy go wykorzystać w całości. Dodatkowy urlop macierzyński trwa 6 tygodni, można go wykorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Urlop rodzicielski trwa 26 tygodni, a warunkiem jego uzyskania jest wykorzystanie bezpośrednio przed nim dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia
– Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku, natomiast za okres urlopu rodzicielskiego – 60 proc. Na wniosek ubezpieczonej złożony nie później niż 14 dni po porodzie zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku – wyjaśnia ekspert ZUS.
Wniosek o udzielenie wszystkich przysługujących urlopów można złożyć na jednym dokumencie.
Warto pamiętać, że dopełnienie niezbędnych formalności będzie różniło się w zależności od tego, czy mama jest zatrudniona na etacie, prowadzi własną działalność lub pracuje na umowę zlecenie. Jeśli pracodawca zatrudnia powyżej 20 osób, wniosek o udzielenie urlopu i wypłatę zasiłku wystarczy do niego dostarczyć i to on dopełni obowiązku wypłaty świadczenia.
Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne (książka + CD)
– Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą lub jest osobą współpracującą, takie dokumenty będzie składała bezpośrednio do ZUS-u. Osoba, która jest pracownikiem, ale pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób, będzie składała dokumenty do pracodawcy, a ten w jej imieniu przekaże je do ZUS-u właściwego ze względu na siedzibę firmy – tłumaczy Monika Kwiatkowska-Deptuła z Kancelarii Podatkowej Skłodowscy.
Urlop macierzyński można rozpocząć jeszcze przed urodzeniem dziecka, wystarczy wówczas dostarczyć zaświadczenie od lekarza, w którym wskaże on przewidywalną datę porodu. Jeśli urlop macierzyński rozpocznie się w momencie urodzenia dziecka, należy podjąć decyzję o wysokości zasiłku – 80 proc. przez cały okres urlopu (macierzyńskiego i rodzicielskiego) lub 100 proc. przez pierwszą połowę, a 60 proc. przez drugą połowę roku.
– Jeżeli matka zdecyduje się rozpocząć urlop już po urodzeniu dziecka, to jest zobowiązana złożyć albo do ZUS, albo do pracodawcy akt urodzenia dziecka lub jego odpis poświadczony za zgodność z oryginałem przez pracodawcę i prawidłowo wypełnione dokumenty. W przypadku pracownika to druk Z-3, zaś Z-3b i Z-3a w przypadku osób prowadzących działalność lub pozostających w ubezpieczeniu chorobowym i mających prawo do wypłaty zasiłku macierzyńskiego na innych warunkach – zaznacza Kwiatkowska-Deptuła.
Zasiłek macierzyński przysługuje również ojcom. Wystarczy wybrać się na dwutygodniowy urlop ojcowski przed ukończeniem przez dziecko 12 miesięcy. W ubiegłym roku z takiego przywileju skorzystało ok. 100 tys. mężczyzn.
– Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej lub ubezpieczonemu, którzy przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 lat z zamiarem przysposobienia lub w ramach rodziny zastępczej z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej – przypomina Gawroński z ZUS.