Na podstawie zebranych ze wszystkich krajów Unii Europejskiej danych PwC przeprowadziło symulację, aby ocenić, na jaką pomoc w 2015 roku mogła liczyć przeciętna rodzina, składająca się z aktywnych zawodowo rodziców, z których każdy zarabia średnią krajową, oraz dwójki zdrowych dzieci w wieku 4 i 8 lat uczęszczających do publicznych placówek szkolnych/przedszkolnych. W symulacji uwzględniono ulgi podatkowe, zasiłki i pozostałe dodatki na dzieci. Badanie wykazało, że średnia bezpośredniej pomocy państw Unii Europejskiej w zakresie ulg na dzieci i świadczeń rodzinnych wynosi 9 819 zł rocznie, chociaż aż 60 % państw UE nie osiąga tej wartości.
Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia
Na pierwszym miejscu zestawienia uplasował się Luksemburg z kwotą 39 218 zł, Polska natomiast, z kwotą 2 224 zł, znalazła się na 24. miejscu, w grupie krajów, gdzie wsparcie państwa nie przekracza kwoty 1 000 euro. Za nami są Grecja, Litwa, Rumunia i Bułgaria.
Policzono także, jak kształtuje się finansowe wsparcie państwa w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia wyżej wymienionej przykładowej pary. Polska, z wynikiem 2,4%, uplasowała się na 21. miejscu zestawienia, na pierwszym zaś Francja (13,7%), a na ostatnim Bułgaria (0,2%).
Dodatki na dzieci w państwach UE
Zgodnie z wynikami badania Eurostatu Polska do 2060 roku ma jeden z najgorszych wskaźników demograficznych spośród krajów Unii Europejskiej. Podczas gdy wskaźnik demograficzny pierwszego na liście Luksemburga wynosi 110,5%, a średnia dla całej UE 3,1%, Polska z przyrostem naturalnym -13,8% znajduje się na 21. miejscu, przed Słowenią, Estonią, Portugalią, Grecją, Bułgarią, Łotwą i Litwą. Współczynnik dzietności w Polsce w 2013 r. wynosił 1,29% (za nami były jedynie Hiszpania i Portugalia), podczas gdy średnia dla krajów UE była na poziomie 1,55%.
Ulga z tytułu wychowywania dzieci 2015
Ulga na dzieci w pytaniach i odpowiedziach
Autorzy raportu sprawdzili także zależność pomiędzy wysokością ulg podatkowych i świadczeń rodzinnych a dzietnością w poszczególnych krajach. W większości przypadków stosowanie przez państwo odpowiednich zachęt i ulg dla rodzin sprzyja dzietności, jednak w kilku państwach zależność ta nie jest tak widoczna. Niemcy i Francja znajdują się na dwóch różnych biegunach w statystyce dotyczącej zmiany liczby ludności (Francja ze wskaźnikiem demograficznym na poziomie 15,1%, zaś Niemcy -12,9%), mimo że oba państwa stosują jedne z najwyższych kwot zachęt finansowych w Unii w zakresie ulg i świadczeń dla rodzin.
W raporcie „Ulgi podatkowe i świadczenia rodzinne w UE” szczegółowo opisano również narzędzia polityki prorodzinnej funkcjonujące we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Oprócz typowych ulg, działających także w Polsce, w niektórych krajach (Francja, Malta, Estonia) istnieje możliwość odliczenia od podatku kosztów związanych z utrzymaniem i wychowaniem potomstwa, w tym także kosztów nauki.
Należy jednak pamiętać, że istnieją w Unii Europejskiej kraje, które ograniczają do minimum lub w ogóle nie przewidują podatkowych ulg prorodzinnych. Są to np. Bułgaria (brak ulg jest rekompensowany niskim, 10-procentowym podatkiem liniowym), Szwecja (zamiast ulg zasiłki socjalne) czy Cypr (z najwyższą wśród krajów UE kwotą wolną od podatku).
„Według badań Eurostatu w 2040 roku liczba mieszkańców Polski będzie wynosiła 36,2 mln osób, co w porównaniu z 2015 rokiem stanowi spadek o 5,97%. Wydaje się zasadne, aby zastąpić doraźne i punktowe działania, które nie przynoszą długofalowego efektu, przemyślaną i kompleksową polityką prorodzinną. Dobrym przykładem dla nas w tym zakresie może być Francja” – mówi Tomasz Barańczyk, partner zarządzający działem prawno-podatkowym.
„Politykę prorodzinną powinniśmy traktować szeroko – z jednej strony są to odpowiednio wysokie nakłady finansowe, zapewniające wzrost gospodarczy i stabilność zatrudnienia, z drugiej zaś chodzi także o odbudowanie zaufania obywateli do państwa i proponowanych przez nie trwałych i skutecznych rozwiązań systemowych. Patrząc na najlepsze rozwiązania funkcjonujące w innych krajach Unii Europejskiej, powinniśmy rozważyć wprowadzenie w Polsce mechanizmów wspierających wielodzietność, takich jak: dodatkowe świadczenia, większe emerytury za wychowanie większej liczby dzieci, francuski model ulg „iloraz rodziny”. Ważna jest także rozbudowa infrastruktury żłobkowo-przedszkolnej oraz inwestowanie w edukację dzieci i młodzieży” – dodaje Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w dziale prawno-podatkowym.
W raporcie znalazły się także przykłady spoza UE.
Przykładowo w Rosji odliczenie podatkowe na dzieci wynosi ok. 228 euro - (za 1-sze) oraz ok. 480 euro – za trzecie i kolejne dziecko (kryterium dochodowe poniżej ~3,8 tys. euro). Rodzicom przysługuje także odliczenie na edukację – ok.655 euro rocznie od dochodu oraz odliczenie na wydatki zdrowotne ok.1,5 tys euro rocznie od dochodu. Ponadto rodzice otrzymują tzw. kapitał macierzyński - ~6 tys. euro za 2-gie i kolejne dzieci. Warunkiem jest inwestycja kwoty w imieniu dziecka, np. z przeznaczeniem na zakup mieszkania, cele edukacyjne lub wpłatę na rachunek emerytalny.
Natomiast w USA (dotyczy stanu Nowy Jork) rodzice mają do dyspozycji:
- Rodzinne kredyty podatkowe (kryt. doch) np. : - Dziecięcy kredyt podatkowy na dziecko poniżej 17 r.ż. Max. do ~895 euro, - Kredyt na czesne dla studenta – do ~358 euro, - Odliczenie na studenta – max. do ~8,9 tys. euro, - Rodzinny kredyt podatkowy – do ~300 euro,
- Możliwość zakładania tzw. planów oszczędnościowych przeznaczanych na studia, które odpisywane są od dochodu. W stanie NY ~4,5 tys. euro