Założeniem projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwiększenie kwoty wolnej od podatku z 3 091 zł do 8 000 zł poprzez zmianę regulacji art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakres ie dotyczącym kwoty zmniejszającej podatek. Stosownie do proponowanych zmian, kwota zmniejszająca podatek zostanie podniesiona z 556,02 zł do 1440 zł.
W świetle art. 3 projektu ustawy, ma ona wejść w życie z 1 stycznia 2016 r. Proponowane zmiany mają znaleźć zastosowanie do dochodów uzyskanych lub poniesionej straty od 1 stycznia 2016 r.
Podwyższenie kwoty wolnej od podatku może zostać rozłożone na 2-3 lata
Podwyższenie kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi de facto realizację wytycznych określonych przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28.10.2015 r. (sygn. akt K 21/14). W przywołanym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził zakresową niekonstytucyjność art. 27 ust. 1 ustawy o PDOF.
Uzasadniając swe stanowisko podkreślił, że z zasad sprawiedliwości podatkowej i sprawiedliwości społecznej, jak również z innych zasad Konstytucji, wysnuć należy obowiązek takiej konstrukcji systemu podatkowego przez ustawodawcę, który uwzględniałby zdolność dochodową, uzależniającą wysokość obciążenia podatnika od jego zdolności do poniesienia ciężaru podatku.
Monitor Księgowego – prenumerata
Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, brak mechanizmu korygowania wysokości kwoty zmniejszającej podatek oraz uniezależnienie jej od sytuacji społeczno - gospodarczej państwa jest przejawem wadliwości systemu prawa podatkowego, jaka nie powinna mieć miejsca w demokratycznym państwie prawnym.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, proponowana kwota wolna od podatku zbliżona jest do wartości szacowanego minimum egzystencji oraz minimum socjalnego, co ma poprawić sytuację ekonomiczną osób uzyskujących dochody na zbliżonym poziomie.
Jako konsekwencję podniesienia kwoty wolnej od podatku wskazać należy rzeczywiste zwiększenie wysokości dochodu uzyskiwanego m.in. przez pracowników ze stosunku pracy. Mechanizm polegający na zwiększeniu kwoty zmniejszającej podatek stanowi bowiem redukcję obciążeń fiskalnych, co przekłada się na wzrost faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia netto. Co istotne, uzyskanie wyższej płacy netto nie jest w tym przypadku powiązane z obciążeniem pracodawcy dodatkowymi kosztami. W tym aspekcie planowaną zmianę należy więc ocenić pozytywnie.
Reforma administracji podatkowej wejdzie w życie 1 lipca 2016 r., a nie 1 stycznia 2016 r.
Zdaniem BCC, proponowana zmiana jest korzystnym rozwiązaniem. Wzrost kwoty wolnej od podatku powinien przełożyć się na zwiększoną konsumpcję, a w konsekwencji na wzrost gospodarczy i wyższe wpływy podatkowe. Za podwyższeniem kwoty wolnej od podatku przemawia również fakt, że jej wysokość nie była waloryzowana od wielu lat, co spowodowało oderwanie od realiów ekonomiczno-społecznych. Znaczenie mechanizmu kwoty wolnej od podatku w kształtowaniu polityki fiskalnej państwa dostrzega wiele państw Unii Europejskiej, które systematycznie podwyższały ją w ostatnich latach.
Należy jednak zaznaczyć, że podniesienie kwoty wolnej od podatku, a co za tym idzie zmniejszenie wpływów budżetowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, może negatywnie wpłynąć na stan finansów jednostek samorządu terytorialnego. Zauważyć należy, że w świetle ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, gminy, a także powiaty i województwa, uzyskują udziały w podatkach dochodowych stanowiących dochód budżetu państwa. Największy udział we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych posiadają gminy, w 2016 r. wyniesie on 37,79%. Przyjęcie proponowanych rozwiązań może zatem spowodować ubytek dochodów jednostek samorządu terytorialnego w szczególności gmin, oraz zachwiać ich równowagą finansową.
Autor: Krzysztof Komorniczak, ekspert podatkowy BCC
Źródło: BCC
Podyskutuj o tym na naszym FORUM