Zmiany te zawiera projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta, który został przygotowany przez Zespół do opracowania projektu zmian przepisów regulujących przedawnienie roszczeń cywilnoprawnych. Zespół ten został powołany przez Ministra Sprawiedliwości z dniem 16 września 2016 r.
W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie do Kodeksu cywilnego rozwiązań przewidujących:
- skrócenie podstawowego terminu przedawnienia roszczeń niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz niebędących roszczeniami o świadczenia okresowe – z 10 do 6 lat;
- skrócenie terminu przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego oraz stwierdzonych ugodą – z 10 do 6 lat.
Proponuje się jednocześnie wprowadzenie rozwiązań ułatwiających ustalenie zakończenia biegu przedawnienia.
W projekcie ustawy proponuje się zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego w zakresie egzekucji z wierzytelności z rachunku bankowego.
W ustawie o prawach konsumenta proponuje się wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym ustawowym skutkiem upływu terminu przedawnienia roszczeń przeciwko konsumentom będzie ich niezaskarżalność, tzn. niemożliwość skutecznego domagania się ich zaspokojenia.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM
Jak informują autorzy projektu, potrzeba podjęcia prac legislacyjnych wiąże się z dążeniem do zwiększenia stabilności i pewności stosunków społecznych, co leży nie tylko w interesie stron tych stosunków, ale także osób trzecich, kształtujących swoje stosunki prawne w oparciu o długotrwały stan faktyczny. Celów tych w dostatecznym stopniu nie realizują obowiązujące obecnie rozwiązania przewidujące długi, 10-letni ogólny termin przedawnienia roszczeń, jak również długi, 10-letni termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem lub ugodą.
Zachodzi również potrzeba zaostrzenia reżimu przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom wobec konsumentów poprzez związanie z upływem terminu przedawnienia – z mocy samego prawa – skutku w postaci niemożliwości skutecznego zaspokojenia roszczenia.
Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawia potrzeba zapewnienia konsumentowi, jako słabszej stronie stosunku prawnego, niezbędnej ochrony. Rozwiązanie takie będzie miało też charakter dyscyplinujący uprawnionego – potencjalne zagrożenie skutkami przedawnienia już z mocy samej ustawy, a nie w wyniku podniesienia zarzutu, zmobilizuje przedsiębiorcę, aby wykonał swoje prawo podmiotowe, poprzez realizację przysługującego mu roszczenia, w określonym terminie, doprowadzając w ten sposób do zgodności stanu faktycznego z obowiązującym prawem. Czasowe ograniczenie możliwości dochodzenia przez przedsiębiorcę obowiązku świadczenia nie powinno być także uzależnione wyłącznie od woli konsumenta, będącego słabszą stroną stosunku prawnego i nie zawsze świadomego możliwości podniesienia zarzutu przedawnienia.
Jednocześnie, w związku z umożliwieniem komornikowi dokonywania zajęć rachunku bankowego dłużnika drogą elektroniczną, zachodzi potrzeba wprowadzenia do Kodeksu postępowania cywilnego rozwiązań, które umożliwiłyby dłużnikowi podjęcie w tych przypadkach obrony przed egzekucją, ale jednocześnie też uniemożliwiły mu uchylenie się od egzekucji poprzez rozporządzenie środkami zgromadzonymi na zajętym rachunku.
Na razie nie ma wiarygodnych informacji odnośnie planowanego terminu wejścia w życie tych zmian.