– Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, wysokość podatku od nieruchomości ustala organ w drodze decyzji na podstawie deklaracji złożonej przez podatnika. Osoba fizyczna ma jedynie obowiązek składania deklaracji zawierającej dane potrzebne organowi do ustalenia wysokości podatku. Złożenie deklaracji nie powoduje jednak powstania zobowiązania podatkowego. Do tego konieczne jest wydanie decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania i jej doręczenie. Podatnik, aby móc wykonać decyzję, musi mieć możliwość zapoznania się z jej treścią. W razie niewydania decyzji wymiarowej zobowiązanie w ogóle nie powstaje. Analogicznie, jeśli organ wyda decyzję, jednak nie doręczy jej podatnikowi.
– Bez decyzji podatnik nie ma obowiązku uiszczania podatku od nieruchomości czy to w kwocie wyliczonej przez siebie samodzielnie, czy w kwocie jak w roku poprzednim, czy w jakiejkolwiek innej. Oczywiście podatnik może podjąć w ramach staranności określone działania, np. wpłacić jakąś kwotę, nawet nie otrzymawszy decyzji. Jednak z punktu widzenia podatnika bardziej celowe wydaje się zawiadomienie organu, że nie otrzymał decyzji. Organ wyda decyzję, a następnie ją doręczy, ewentualnie jedynie doręczy, jeśli została już wydana. Najczęstszą przyczyną niedoręczenia decyzji nie jest zaniedbanie organu, lecz niemożliwość doręczenia, np. z powodu zmiany adresu podatnika lub jego błędnego podania.
Podatnicy zwykle zgłaszają zmianę adresu w urzędach skarbowych, natomiast bardzo często nie zgłaszają tego do ewidencji nieruchomości w gminie. W efekcie decyzje wysyłane są na nieaktualny adres.
– Gdy zapłata nie następuje w ustawowym terminie, powstaje zaległość podatkowa. Podatnik może w każdej chwili zapłacić podatek wraz z odsetkami skarbowymi, gdy będzie już miał pieniądze. Może też wystąpić do organu o rozłożenie zobowiązania na raty, a nawet – jeśli jest to uzasadnione szczególnie ciężką sytuacją podatnika – o umorzenie zobowiązania.
Dopuszczenie do powstania zaległości podatkowej powoduje nie tylko konieczność zapłaty odsetek, ale pociąga ryzyko ściągnięcia zaległości w drodze egzekucji administracyjnej. Organ podatkowy może wystawić tytuł egzekucyjny i skierować sprawę do komornika skarbowego, nie ma bowiem obowiązku występowania z powództwem do sądu. Podatek zostanie ściągnięty przez komornika skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę oraz kosztami egzekucji, np. kosztami upomnienia. Taka sytuacja to jednak ostateczność i nie należy do niej dopuszczać.