NOWE PRAWO
Funkcjonujące od początku roku przepisy dotyczące certyfikatu księgowego zaostrzyły kryteria określające doświadczenie księgowe niezbędne do zdobycia uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z jednej strony mogą one uniemożliwić wykazywanie praktyki, która w rzeczywistości nie została odbyta, nadal są jednak krzywdzące m.in. dla osób zdobywających doświadczenie na stażu z urzędu pracy.
Przypomnijmy, że obecnie kwestię praktyki reguluje art. 76b ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem praktyka jest rozumiana jako wykonywanie określonych czynności - na podstawie stosunku pracy w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż pół etatu, odpłatnej umowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcą świadczącym usługi w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej.
Nie liczy się staż
Michał Kołosowski, biegły rewident, członek zarządu Europejskiego Centrum Audytu, zwraca uwagę, że przytoczona definicja nie obejmuje osób, które są zatrudniane na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
- W ramach tej ustawy osoby bezrobotne mogą nabywać umiejętności praktyczne m.in. na podstawie stażu, jednak staż nie stanowi nawiązania stosunku pracy, ponadto nie jest również umową cywilnoprawną - twierdzi nasz rozmówca.
W związku z tym osoby odbywające staż, które wykonują te same czynności co osoby zatrudnione na podstawie innych form określonych w ustawie o rachunkowości, nie odbywają jednak praktyki w księgowości. Według Michała Kołosowskiego wymogi określone w tym kształcie to dyskryminowanie osób realizujących przecież te same czynności podlegające kontroli i nadzorowi ze strony starosty. Natomiast pracodawca po zakończeniu stażu wydaje opinię o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego i umiejętnościach praktycznych, jakie uzyskał podczas odbywania stażu.
Ten sam problem pojawia się w przypadku doświadczenia zdobywanego na podstawie umowy cywilnoprawnej w podmiocie nieprowadzącym usługowo ksiąg rachunkowych. Nawet jeśli wykonywane w ten sposób czynności nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie będą uznawane za praktykę.
Usługowe prowadzenie ksiąg
Dominik Szczygieł, doradca podatkowy, radca prawny z MSDS Kancelarii Radców Prawnych, wyjaśnia, że zgodnie z art. 76a ustawy o rachunkowości, o usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych można mówić wyłącznie w sytuacji, gdy czynności księgowe są wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły przez osobę o statusie przedsiębiorcy w ramach zarejestrowanej przez nią działalności gospodarczej. Zgodnie z ustawową definicją wykonywanie czynności z zakresu księgowości przez zleceniobiorców niebędących przedsiębiorcami i na warunkach niemających cech działalności gospodarczej nie jest usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych. A zatem nie podlega certyfikatowym restrykcjom.
- Przedsiębiorcą nie staje się automatycznie osoba pozostająca w stosunku zlecenia bądź innej podobnej umowy o świadczenie usług z art. 750 kodeksu cywilnego - podkreśla Dominik Szczygieł.
Cechą właściwą dla prowadzenia działalności gospodarczej jest wykonywanie czynności zawodowo, w sposób zorganizowany i ciągły, w celu zarobkowym. Dopóki księgowy - zleceniobiorca korzysta wyłącznie ze środków zlecającego i nie ponosi ryzyka gospodarczego, a cały ciężar zorganizowania księgowości spoczywa na zleceniodawcy, trudno uznać taką sytuację za prowadzenie działalności gospodarczej.
Dodajmy, że przedsiębiorcą jest wyłącznie osoba zarejestrowana w ewidencji działalności gospodarczej, a przedmiot zarejestrowanej działalności powinien obejmować również prowadzenie ksiąg. Tylko w takim przypadku można mówić o usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych, co wymaga odpowiednich uprawnień.
Solidne doświadczenie
Według Gertrudy Świderskiej, prezesa MAC Auditor, słusznie przyjęto, że doświadczenie dla usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zdobywa się przy wykonywaniu określonych czynności, będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w wymiarze co najmniej pół etatu czy w podmiocie prowadzącym usługowo księgi. Uznanie praktyki, w przypadku gdy wykonywana jest tylko część spośród wskazanych w ustawie czynności, może nieść ze sobą zagrożenia w postaci złej pracy biura rachunkowego, narażającej firmę zlecającą usługi na poważne konsekwencje, szczególnie podatkowe.
- Odbycie przez bezrobotnego stażu czy przygotowania zawodowego przez okres sześciu miesięcy stanowi zaledwie zapoznanie się z pracą w księgowości, a nie zdobycie doświadczenia dającego gwarancje prawidłowego wykonywania usług - twierdzi nasza rozmówczyni.
Podsumowuje, że praktyka w księgowości powinna być wiarygodnie udokumentowana, gdyż przyznanie certyfikatu niewłaściwej osobie może mieć negatywne konsekwencje dla jednostki zlecającej usługi księgowe. Po zniesieniu obowiązku badania sprawozdań finansowych co najmniej raz na trzy lata brak wiedzy o tym, że księgi są źle prowadzone, może trwać latami i doprowadzić firmę zlecającą usługi nawet do upadłości.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Uzyskanie certyfikatu księgowego
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl