Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zapłacone odsetki od kredytu, do spłaty którego spółka przystąpiła jako dłużnik solidarny? - Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie Ośrodek Zamiejscowy w Elblągu z 23 marca 2007 r. (nr PBP/E/4218-1-2/07)
Odpowiedź:
[...] „Q.” Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie - sprzedaż hurtowa materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego (według Polskiej Klasyfikacji Działalności 5153B).
22 listopada 2002 r. spółka dokonała zakupu nieruchomości, w której do chwili obecnej prowadzona jest działalność gospodarcza. Nieruchomość ta została uznana za środek trwały firmy, od którego dokonywane są odpisy amortyzacyjne. Wartość początkową środka trwałego ustalono według ceny nabycia. Zgodnie z treścią umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, stanowiącą podstawę zakupu, forma zapłaty za nabytą nieruchomość została określona w ten sposób, że nabywca zobowiązał się do spłaty kredytu sprzedającego, który jest zabezpieczony wpisami hipotek, w sposób ustalony z Bankiem... w G., na podstawie odrębnego porozumienia. 6 marca 2003 r. została zawarta umowa o przystąpienie do długu kredytowego pomiędzy bankiem a sprzedającym i kupującym. Na mocy zawartej umowy spółka „Q.” stała się dłużnikiem solidarnym banku, zobowiązanym, na równi z kredytobiorcą do spłaty kredytu z kosztami i oprocentowaniem, w tym do zapłaty odsetek za zwłokę. Pierwsze spłaty, wraz z oprocentowaniem, dokonywane zostały przez spółkę w roku 2003, tj. po oddaniu środka trwałego do użytkowania (2002 r.). Spółka dysponowała wyciągami z rachunku bankowego, potwierdzającymi przelanie środków na konto spłaty kredytu, nie posiadała jednak szczegółowego rozliczenia dokonanych wpłat na należność główną i odsetki. Takie szczegółowe rozliczenie uzyskano dopiero w roku 2006, w formie bankowych potwierdzeń. Wpłaconych odsetek nie zaliczono do kosztów uzyskania przychodów ani w dacie poniesienia wydatku, ani w dacie otrzymania z banku potwierdzenia transakcji. W sytuacji opisanej powyżej spółka zwróciła się z następującym zapytaniem:
- czy ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty zapłaconych odsetek od kredytu, poniesione od daty przystąpienia do długu jako dłużnik solidarny,
- czy dostatecznym dowodem źródłowym do zaksięgowania wymienionego kosztu są wyciągi bankowe potwierdzające łączną spłatę rat kredytu wraz z odsetkami, jeśli spółka potrafi prawidłowo określić wysokość spłaconych odsetek zawartych w kwocie spłaty,
- czy zapłacone odsetki stanowią koszt uzyskania przychodu w dacie zapłaty, czy w momencie uzyskania z banku zaświadczenia z wyszczególnieniem kwot zaliczonych na spłatę rat kredytu i na spłatę odsetek,
- czy formalne przystąpienie „Q.” Sp. z o.o. do długu było warunkiem niezbędnym do uznania zapłaty odsetek od kredytu za koszt uzyskania przychodu.
Stanowisko podatnika:
Spółka stoi na stanowisku, że spłata zobowiązania kredytowego w wysokości 1 300 000 złotych będzie stanowić zapłatę ceny za nieruchomość, a odsetki pobrane od kredytu w tej wysokości będą stanowić koszt uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia, zaś wyciągi bankowe potwierdzające dokonanie operacji przelania kwot w określonych datach, po uzupełnieniu ich o szczegółowe określenie kwot odsetek zawartych w przelewach, będą stanowić dostateczny dowód poniesienia kosztu.
Uważa również, że koszty obsługi zobowiązania kredytowego w wymienionej wysokości, które zostały poniesione od daty przystąpienia do długu, tj. od 6 marca 2003 r., i po oddaniu nieruchomości do użytku, tj. 30 listopada 2002 r., stanowią koszty uzyskania przychodu, ponieważ pozostają w bezpośrednim związku z przychodami uzyskiwanymi z prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto spółka uważa, że nawet w sytuacji, gdyby nie doszło do formalnego przystąpienia do długu, byłoby uzasadnione zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych odsetek od kredytu. Strona oświadczyła, że w zakresie, którego dotyczy zapytanie, nie toczy się kontrola podatkowa ani skarbowa i nie wszczęto również postępowania podatkowego, ani postępowania przed sądem administracyjnym.
Stanowisko urzędu skarbowego:
W wyniku rozpatrzenia złożonego wniosku, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Elblągu, postanowieniem z 10 stycznia 2007 r. (nr PD1/423-9/06) (sprostowanym postanowieniem nr PD1/423-9/06 z 11 stycznia 2007 r.) wymienionym na wstępie stwierdził, iż stanowisko wnioskodawcy wyrażone we wniosku jest nieprawidłowe. Z treści uzasadnienia rozstrzygnięcia organu I instancji wynika, iż, jego zdaniem dla rozstrzygnięcia przedstawionego stanu faktycznego podstawowe znaczenie ma art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowiący, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Organ podatkowy stwierdził, iż „w rozpatrywanej sprawie wydatki związane ze spłatą długu innego podmiotu (kredytu wraz z odsetkami) nie stanowią w momencie jego poniesienia kosztu uzyskania przychodu, bowiem stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. nie są kosztami uzyskania przychodów związanymi z osiągnięciem przychodu. Powyższa spłata nie będzie również dla spółki kosztem uzyskania przychodu z tytułu nabycia nieruchomości, gdyż koszt z tego tytułu pojawi się w formie odpisów amortyzacyjnych nabytych środków trwałych”. Odnośnie do zapytania spółki co do sposobu dokumentowania kosztów i momentu ich zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, a także uwarunkowania uznania zapłaty odsetek od kredytu za koszt uzyskania przychodu od przystąpienia „Q.” Sp. z o.o. do długu, wobec zaprezentowanego wyżej poglądu i udzielonej odpowiedzi w tym zakresie, uznał je za bezprzedmiotowe. [...]
Stanowisko izby skarbowej:
Organ odwoławczy rozpatrzył ponownie przedstawiony stan faktyczny oraz prawny i uznał, iż postanowienie organu podatkowego nie może zostać zmienione, stanowisko podatnika jest bowiem nieprawidłowe dla przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Artykuł 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. stanowił, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Oznacza to, iż podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych koniecznych (niezbędnych) wydatków, pod tym jednak warunkiem, iż wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. [...] Jak wynika z treści umowy, zawartej w formie aktu notarialnego 22 listopada 2002 r., cena sprzedaży wyniosła 1 300 000 złotych i była płatna w ten sposób, że nabywca spłacać będzie kredyt sprzedającego, który zabezpieczony jest wpisami hipotek w powyższej księdze wieczystej w sposób ustalony z Bankiem... Oddział Regionalny w G., na podstawie odrębnego porozumienia. Porozumienie takie podpisano 6 marca 2003 r., w formie umowy o przystąpienie do długu kredytowego, już istniejącego, gdzie § 2 pkt 1 tej umowy mówi, że przystępujący do długu, tj. „Q.” Sp. z o.o., „oświadcza, że przystępuje do powyższego długu wraz z odsetkami, kosztami oraz zobowiązuje się wobec banku spłacić go solidarnie z kredytobiorcą zgodnie z umową kredytową”. Instytucja przystąpienia do długu, jako instytucja prawa cywilnego, polega na tym, że obok dotychczasowego kredytobiorcy dłużnikiem banku staje się osoba trzecia, tj. przystępujący do długu. Kredytobiorca nie zostaje z długu zwolniony, a przystępujący do długu staje się zarazem solidarnie odpowiedzialny za spłatę kredytu na warunkach zawartych w umowie kredytowej. Umowa przystąpienia do długu stanowi zabezpieczenie udzielonego przez bank kredytu, jest czynnością bankową, skutkującą w zakresie prawa bankowego. Umowa ta nie wywiera jednak skutku prawnego w zakresie prawa podatkowego, w ramach art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Bezspornie taki przypadek zaistniał w niniejszej sprawie, co potwierdzają zgromadzone dokumenty i wyjaśnienia strony. Organ odwoławczy akceptuje stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego w Elblągu, że wydatki związane ze spłatą długu innego podmiotu nie stanowią w momencie ich poniesienia kosztu uzyskania przychodu. [...]