I miejsce ex aequo, naszym zdaniem, zajmuje nowa ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44), dzięki której wprowadzono do polskiego postępowania cywilnego nowy instrument dochodzenia roszczeń - postępowanie grupowe, oraz nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2009 r., Nr 26, poz. 156), którą wprowadzono do polskiego systemu prawnego elektroniczne postępowanie upominawcze.
Zaczniemy od krótkiego przedstawienia pierwszej z nich - ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej „u.d.r.p.g.”), która weszła w życie 19 lipca 2010 r. Zgodnie z u.d.r.p.g., postępowanie grupowe może być wszczęte przez co najmniej 10 osób, które dochodzą roszczeń jednego rodzaju, opartych na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Zakres zastosowania postępowania grupowego obejmuje sprawy dotyczące roszczeń o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyłączeniem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. W postępowaniu grupowym obowiązuje przymus adwokacko-radcowski, tj. obowiązkowe zastępstwo powoda przez profesjonalnego pełnomocnika, chyba że powód sam jest adwokatem lub radcą prawnym. Powództwo wytacza reprezentant grupy, którym może być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących mu uprawnień.
Wprowadzenie postępowania grupowego do polskiego systemu prawnego jest bez wątpienia korzystnym rozwiązaniem nie tylko dla powodów, którzy coraz chętniej korzystają z tej instytucji, czego przykładem są powództwa zbiorowe osób, które ucierpiały podczas tegorocznej powodzi, ale i dla polskiego wymiaru sprawiedliwości, bowiem istnieje szansa na wzrost ekonomii procesowej oraz ujednolicenie rozstrzygnięć w podobnych sprawach.
Równie ważną zmianą, która weszła w życie 1 stycznia 2010 r. jest nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2009 r. Nr 26, poz. 156, dalej „nowelizacja k.p.c.”), wprowadzająca do polskiego systemu prawnego po raz pierwszy elektroniczne postępowanie upominawcze, rozpoznawane przez jedyny na całą Polskę Sąd Rejonowy w Lublinie (XVI Wydział Cywilny) oraz możliwość wniesienia pozwu w takim postępowaniu w formie elektronicznej.
Elektroniczne postępowanie upominawcze zostało wprowadzone jako postępowanie odrębne, mające charakter dochodzenia należności pieniężnych w sprawach, w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wystarczy, że wierzyciel wejdzie na stronę www.e-sad.gov.pl, założy konto, a po jego aktywowaniu wypełni formularz on-line oraz uiści opłatę sądową.
Wprowadzenie elektronicznego postępowania upominawczego należy ocenić bardzo pozytywnie, między innymi dlatego, że postępowanie to cechuje się znacznie mniejszym formalizmem niż tradycyjne postępowanie cywilne, oraz pozwala na szybsze uzyskanie nakazu zapłaty. Od początku 2010 roku do 1 listopada 2010 r. wpłynęło za pośrednictwem e-sądu 513 tys. spraw, z czego ponad 400 tys. już jest załatwionych.
II miejsce w naszym rankingu zajmuje ustawa z dnia 23 października 2009 r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 216, poz. 1676), która weszła w życie 1 stycznia 2010 roku. Akt ten odformalizował i przyśpieszył postępowanie cywilne, administracyjne, sądowo-administracyjne i podatkowe, gdyż wprowadził możliwość uwierzytelniania przez profesjonalnego pełnomocnika występującego w sprawie (radcę prawnego, adwokata, rzecznika patentowego, doradcę podatkowego, radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa) odpisu każdego dokumentu, na który powołuje się strona w danym postępowaniu oraz nie tylko odpisu udzielonego mu pełnomocnictwa, ale również odpisów innych dokumentów wykazujących jego umocowanie (np. odpisu z KRS).
Jednocześnie dość rygorystycznie określone zostały wymogi, które powinno spełniać takie poświadczenie zgodności odpisu dokumentu z oryginałem sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika, a są to: podpis danego pełnomocnika, data, miejsce sporządzenia odpisu, a także na żądanie - również godzina dokonania czynności.
Zmiany w polskim prawie wprowadzone w 2010 roku, które zajmują kolejne miejsca w naszym rankingu, zostaną omówione w następnych publikacjach kancelarii, do lektury których już teraz Państwa serdecznie zapraszamy.
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna