Ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2011 r. Nr 240, poz. 1432)
Najważniejsza ze zmian wprowadzonych nowelizacją dotyczy wymiany informacji o wyrokach skazujących pomiędzy państwami członkowskimi UE. Przepisy nowelizacji przewidują wdrożenie do polskiego porządku prawnego przekazywania informacji pomiędzy Krajowym Rejestrem Karnym (dalej także „KRK”) a rejestrami karnymi innych państw członkowskich UE w ramach europejskiego systemu przekazywania informacji z rejestrów karnych (tzw. systemu ECRIS).
System ECRIS to system teleinformatyczny oparty na bazach danych krajowych rejestrów karnych, służący do wymiany pomiędzy organami centralnymi państw członkowskich UE informacji dotyczących osób skazanych. W praktyce umożliwia on łączność elektroniczną między krajowymi rejestrami karnymi wszystkich państw członkowskich, co pozwala na szybkie i łatwe wymienianie informacji o wyrokach skazujących.
Wdrożenie wskazanego systemu przez wszystkie państwa członkowskie UE pozwoli na dostęp do kompletnych informacji na temat przestępstw popełnianych przez każdego obywatela UE bez względu na to, w którym państwie członkowskim został on w przeszłości skazany. Wprowadzone zmiany mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa obywateli UE. Należy zaznaczyć, że mogą one okazać się również korzystne dla przedsiębiorców, którzy dzięki możliwości uzyskania informacji z rejestrów karnych innych państw członkowskich będą mogli zmniejszyć ryzyko zatrudnienia osoby, która popełniła za granicą czyn uniemożliwiający jej zatrudnienie na danym stanowisku.
Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, w KRK gromadzone były m.in. dane o osobach prawomocnie skazanych przez sądy państw obcych. Na gruncie wskazanego przepisu powstawały wątpliwości, czy odnosi się on wyłącznie do obywateli polskich, czy również obywateli innych państw i bezpaństwowców. Nowelizacja doprecyzowała dotychczasowe przepisy poprzez wyraźne określenie, że w Krajowym Rejestrze Karnym gromadzone są dane dotyczące obywateli polskich, którzy zostali prawomocnie skazani przez sądy państw obcych. Dane obywateli innych państw lub bezpaństwowców skazanych przez sądy państw obcych nie podlegają gromadzeniu w KRK.
W nowelizacji zawarto również przepisy regulujące sposób przetwarzania danych osób skazanych poza granicami Polski, które zostały przekazane do KRK oraz sposób wykorzystywania tych danych w krajowych postępowaniach karnych, administracyjnych i innych prowadzonych na podstawie ustaw szczególnych.
Warto także wskazać, że przepisy nowelizacji wprowadziły możliwość składania wniosków i zapytań oraz uzyskiwania informacji z Krajowego Rejestru Karnego drogą elektroniczną. Składanie wniosków (zapytań) oraz udzielanie na nie odpowiedzi będzie odbywać się za pośrednictwem skrzynki dostępowej, którą podmiot składający wniosek (zapytanie) będzie mógł utworzyć na internetowej platformie Ministerstwa Sprawiedliwości. Skrzynka dostępowa będzie umożliwiała dostęp zarówno do KRK, jak i innych rejestrów (np. Krajowego Rejestru Sądowego czy Rejestru Zastawów). Wprowadzona zmiana ma na celu umożliwienie szybszego uzyskiwania informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
Kolejną zmianą wprowadzoną przez nowelizację jest rozszerzenie zakresu informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Karnym. Po wejściu w życie nowelizacji, w KRK będzie znajdować się informacja, że pokrzywdzonym w wyniku przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, za które wymierzona została kara pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, jest osoba małoletnia poniżej 15 roku życia. Ponadto, nowelizacja doprecyzowuje i uzupełnia dotychczas obowiązujące przepisy przez wyraźne wskazanie, że Krajowy Rejestr Karny może być prowadzony w systemie teleinformatycznym.
Podsumowując, nowelizacja przewiduje wdrożenie systemu ECRIS do krajowego porządku prawnego, co ma na celu usprawnienie wymiany informacji pomiędzy rejestrami karnymi państw członkowskich UE, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa obywateli UE. Ponadto, przepisy nowelizacji rozszerzą zakres informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Karnym, umożliwią prowadzenie tego rejestru w systemie teleinformatycznym, a także składanie wniosków (zapytań) i uzyskiwanie informacji z KRK drogą elektroniczną, co powinno znacznie ułatwić i przyspieszyć uzyskiwanie właściwych informacji.
Patrycja Dzięgielewska
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna