W marcu przez 15 dni kalendarzowych pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym (otrzymał za ten urlop wynagrodzenie w kwocie 1740 zł) oraz 1100 zł za pozostałą część miesiąca. W maju dwa dni robocze był nieobecny z przyczyn nieusprawiedliwionych oraz przez 5 dni roboczych z powodu choroby (za ten miesiąc otrzymał wynagrodzenie w kwocie 1870 zł). W czerwcu przez niecały tydzień pobierał zasiłek opiekuńczy (w okresie 11-15 czerwca), w tym miesiącu był także kilka dni na urlopie wypoczynkowym (25-29 czerwca, czyli 5 dni); jego wynagrodzenie za ten miesiąc wyniosło 2240 zł (łącznie z wynagrodzeniem za czas urlopu wynagrodzenie zostało wypłacone na początku lipca). W jaki sposób w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby uwzględnić wskazane miesiące nie w pełni przepracowane przez pracownika?
Rozwiązanie
Wynagrodzenie za miesiące nie w pełni przepracowane jest uzupełniane, przy czym okres urlopu wypoczynkowego traktowany jest jako okres pracy. Nie uzupełniamy wynagrodzenia za miesiące, które zostały nie w pełni przepracowane w związku z nieusprawiedliwionymi nieobecnościami w pracy. Szczegółowe wyliczenie przedstawiamy w dalszej części artykułu.
Gdy w okresie, z którego wynagrodzenie bierzemy do podstawy wymiaru zasiłku, pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,
• przyjmuje się (po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony będący pracownikiem przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Uzupełnienia dokonujemy według zasad odnoszących się do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku w razie niezdolności do pracy powstałej w pierwszym miesiącu zatrudnienia (art. 37 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych...). I tak, uzupełnienie dokonywane jest w zależności od tego, w jaki sposób zostało ustalone wynagrodzenie pracownika. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi:
• wynagrodzenie miesięczne, określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości,
• wynagrodzenie miesięczne, obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracowałby choćby 1 dzień (art. 37 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych...).
Etap 1.
Ustalanie okresu, z jakiego przyjmujemy wynagrodzenie
Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby (stosujemy tutaj odpowiednio zasady wyliczania zasiłku chorobowego) stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
W przedstawionej w pytaniu sytuacji musimy brać pod uwagę okres: styczeń 2007 r. (pierwszy pełny miesiąc zatrudnienia) - sierpień 2007 r. (ostatni miesiąc przed wystąpieniem choroby).
Dosyć istotne jest to, że w związku ze zmianą stawki na ubezpieczenie rentowe (zmniejszenie stawki od 1 lipca 2007 r. i od 1 stycznia 2008 r.) musimy pamiętać o odpowiednim pomniejszaniu przyjmowanych do podstawy wymiaru wynagrodzeń. Wynagrodzeniem pracownika przyjmowanym do obliczenia podstawy wymiaru świadczeń chorobowych jest przychód pracownika, po odliczeniu kwoty odpowiadającej:
• 18,71% tego przychodu, jeśli przychód został wypłacony w okresie do 30 czerwca 2007 r.,
• 15,71% tego przychodu, jeżeli przychód zostanie wypłacony w okresie od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2007 r.,
• 13,71% tego przychodu, jeżeli przychód zostanie wypłacony po 31 grudnia 2007 r.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują zmniejszania ich za okres pobierania zasiłku.
Etap 2.
Uzupełnianie wynagrodzenia za poszczególne miesiące, w których pracownik był nieobecny
W okresie, z którego wynagrodzenie przyjmujemy do podstawy wynagrodzenia za czas choroby, pracownik w następujących miesiącach nie przepracował realnie całego miesiąca:
• marzec - urlop przez okres 15 dni,
• maj - dwa dni nieusprawiedliwionej nieobecności, pięć dni nieobecności spowodowanej chorobą,
• czerwiec - 5 dni nieobecności z powodu opieki nad chorym członkiem rodziny oraz 5 dni nieobecności z powodu urlopu wypoczynkowego.
Oczywiście do ustalonych poniżej kwot przychodu za te miesiące należy doliczyć wynagrodzenia otrzymane za pozostałe miesiące w okresie, który przyjmujemy do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby.
Krok 1.
Uzupełnianie wynagrodzenia za marzec
Okresu urlopu wypoczynkowego nie traktujemy jako usprawiedliwionej nieobecności, która powodować będzie konieczność uzupełniania wynagrodzenia.
Wliczając wynagrodzenie za marzec do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby (lub zasiłku chorobowego), dodajemy do wynagrodzenia otrzymanego za faktycznie przepracowaną część miesiąca wynagrodzenie otrzymane za urlop.
1740 zł (wynagrodzenie za wykorzystywany w marcu urlop) + 1100 zł (wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca) = 2840 zł
2840 zł - 18,71% z 2840 zł (pomniejszenie z tytułu części składek na ubezpieczenia opłacanych z wynagrodzenia należnego pracownikowi) = 2840 zł - 531,36 zł = 2308,64 zł
Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego przyjmiemy z tytułu wynagrodzenia otrzymanego za marzec 2308,64 zł.
Krok 2.
Uzupełnianie wynagrodzenia za maj
W przypadku gdy pracownik nie osiągnął wynagrodzenia za część miesiąca z przyczyn nieusprawiedliwionych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w danym miesiącu bez uzupełniania go za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Dni tych nie uwzględniamy w liczbie dni, które pracownik zobowiązany był przepracować przy ustalaniu wynagrodzenia za pełny miesiąc.
Pracownik miał przepracować w maju 21 dni (liczba dni roboczych), przepracował faktycznie 14 dni. Musimy zastosować uzupełnienie wynagrodzenia do kwoty, jaką pracownik otrzymałby, gdyby nie chorował.
1870 zł (wynagrodzenie otrzymane za maj) - 18,71% z 1870 zł (pomniejszenie z tytułu części składek na ubezpieczenia opłacanych z wynagrodzenia należnego pracownikowi) = 1520,12 zł
1520,12 zł : 14 dni (dni przepracowane) = 108,58 zł
108,58 zł × 19 dni (dni przepracowane i dni nieprzepracowane z powodu choroby) = 2063,02 zł. W takiej wysokości uwzględnimy w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego wynagrodzenie za maj.
Krok 3.
Uzupełnianie wynagrodzenia za czerwiec
Jak już wspomniano, okresu urlopu wypoczynkowego nie traktujemy jako usprawiedliwionej nieobecności, która będzie powodować konieczność uzupełniania wynagrodzenia.
Oczywiście zasady uzupełniania będą wchodziły w grę wtedy, gdy w miesiącu, w którym pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego, wystąpiły również nieobecności, np. spowodowane chorobą, czy też właśnie - tak jak w przedstawionej sytuacji - spowodowane opieką nad chorym członkiem rodziny.
Pracownik miał przepracować w czerwcu 20 dni (dni robocze w czerwcu). Przez 5 dni roboczych był nieobecny z powodu opieki, tyle samo czasu spędził na urlopie.
2240 zł (łączne wynagrodzenie za czas faktycznie przepracowany i za urlop) - 15,71% z 2240 zł (pomniejszenie z tytułu części składek na ubezpieczenia opłacanych z wynagrodzenia należnego pracownikowi; pomimo że dotyczy to czerwca, przychód został wypłacony już w lipcu, a więc stosujemy mniejsze obniżenie z tytułu składek) = 2240 zł - 351,90 zł = 1888,10 zł
1888,10 zł : 15 (liczba dni przepracowanych, do której wliczamy liczbę dni urlopu) = 125,87 zł
125,87 zł × 20 dni = 2517,40 zł. Jest to kwota uwzględniana w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego otrzymana za czerwiec.
• art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1288
• art. 36-47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 792
Marek Rotkiewicz
właściciel biura doradztwa prawno-kadrowego