30 września weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące wykazu prac wzbronionych młodocianym pracownikom oraz warunków ich zatrudniania. Kiedy i na jakich warunkach może być zatrudniona osoba niepełnoletnia? Jakie zmiany wprowadzają nowe przepisy?
- O czym musi pamiętać pracodawca?
- Ryzyko zawodowe w przypadku pracowników młodocianych
- Obowiązki pracodawcy wobec młodocianych pracowników
Kodeks Pracy szczegółowo reguluje kwestie zatrudnienia młodocianych, czyli osób, które ukończyły 15 lat, a jednocześnie nie przekroczyły 18. Zatrudniani są oni zawsze na umowę o pracę, wyłączenie do wykonywania lekkich czynności albo w celu przygotowania zawodowego, a zlecona praca nie powinna utrudniać wykonywania obowiązku szkolnego.
Rozporządzenie dotyczące wykazu prac wzbronionych młodocianym pracownikom oraz warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. 2023 r. poz. 1240) zawiera wykaz prac wzbronionych młodocianym oraz wykaz prac warunkowo dozwolonych młodocianym powyżej 16 roku życia, o ile jest to niezbędne do odbycia przez nich przygotowania zawodowego i jeśli dana praca nie ma charakteru stałego. - Nowe zasady dostosowują przepisy prawne do aktualnych standardów dotyczących pracy młodocianych, uwzględniając np. zmiany technologiczne, które miały miejsce w ostatnich latach - tłumaczy Magdalena Włastowska, Dyrektor ds. rozwoju biznesu W&W Consulting. - Aktualne rozporządzenie obejmuje zmiany dotyczące między innymi wykreślenia niektórych profesji z katalogu prac wzbronionych, poszerzenia katalogu prac zagrażających rozwojowi psychicznemu, zmianę minimalnej temperatury dla prac na zewnątrz czy określenie granicznych wartości obciążenia przy ręcznych pracach transportowych – dodaje.
O czym musi pamiętać pracodawca?
Problematyka zatrudniania młodocianych jest szczególnie rygorystyczna i nadzorowana przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Kontrolowane są nie tylko formalne aktywności pracodawców, ale także rzeczywiste warunki zatrudnienia młodocianych, w tym sprawdzenie do jakich rodzajów prac zostali oni przydzieleni. Pracodawca zatrudniający młodocianych musi podjąć działania niezbędne do zapewnienia im bezpieczeństwa i szczególnej ochrony zdrowia podczas pracy, biorąc pod uwagę, że młodociani pracownicy są bardziej narażeni na ryzyko wynikające z braku doświadczenia, ograniczonej świadomości potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej. Dopuszczenie młodocianego do dozwolonych dla niego na mocy przepisów prac, następuje na podstawie oceny ryzyka związanego z wykonywaną pracą, dokonanej przez pracodawcę przed rozpoczęciem pracy lub przy zmianie organizacji pracy.
Ryzyko zawodowe w przypadku pracowników młodocianych
Ocena ryzyka zawodowego obejmuje:
• ocenę wyposażenia oraz organizacji stanowisk i miejsc pracy młodocianych,
• organizację procesów pracy oraz ich powiązanie,
• identyfikację czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych występujących w środowisku pracy młodocianego, ich oddziaływanie na organizm młodocianego, stopień i okres narażenia na te czynniki oraz środki ochrony,
• formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu,
• zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.
Należy także pamiętać o:
• aktualizacji regulaminów pracy pod kątem wykazu prac wzbronionym młodocianym,
• zapewnieniu odpowiedniego przeszkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
• dostosowaniu rodzaju pracy, zapewnieniu odpowiednich warunków, przerw oraz godzin pracy,
• nieodpłatnym wyposażeniu młodocianego w wymagane środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.
Obowiązki pracodawcy wobec młodocianych pracowników
Przepisy wskazują także, że pracodawcy powinni zapewnić stały nadzór osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych. - Dopuszczanie młodocianych do pracy to złożone zagadnienie, które wymaga staranności i ścisłego przestrzegania przepisów. Pracodawca ma obowiązek zadbać o dobrostan i rozwój młodocianych pracowników, zapewniając im bezpieczne i odpowiednie warunki pracy oraz respektując wszystkie obowiązujące przepisy. Warto pamiętać, że zatrudnienie młodocianego pracownika może być szansą na ich naukę i rozwój, pod warunkiem, że jest to dokładnie zaplanowane i nadzorowane, a na pierwszym miejscu stawia się bezpieczeństwo – podsumowuje Magdalena Włastowska.