W stanie faktycznym sprawy, której dotyczy Wyrok, decyzja organu administracji publicznej została doręczona na adres wskazany przez skarżącą i odebrana przez jej 15 letnią córkę. Następnie skarżąca zapoznała się z treścią decyzji, od której ostatecznie się odwołała. Samorządowe Kolegium Odwoławcze powołując się na wadliwość doręczenia zastępczego tej decyzji, z racji odebrania jej przez niepełnoletnią córkę skarżącej, stwierdziło, że decyzja ta nie weszła do obrotu prawnego, stąd skarżąca nie mogła się od tej decyzji skutecznie odwołać.
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, dalej „k.p.a.” lub „kodeks postępowania administracyjnego”) pod nieobecność adresata, pismo może zostać doręczone za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli podjął się on oddania pisma adresatowi. Wolę oddania pisma adresatowi domniemywa się na podstawie pokwitowania jego odbioru. Jednak najistotniejsza w tej sprawie jest kwestia wymogu, który wyraźnie stawiają przepisy, a mianowicie, że osoby wskazane w art. 43 k.p.a. muszą być osobami dorosłymi.
Pomimo iż w samym kodeksie postępowania administracyjnego nie ma definicji osoby dorosłej, to w orzecznictwie słusznie podkreśla się, że termin „dorosły” w rozumieniu art. 43 k.p.a. jest tożsamy z pojęciem „pełnoletni” w rozumieniu art. 10 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
W związku z powyższym WSA stwierdził, że w przypadku odebrania korespondencji przez osobę niepełnoletnią, strona postępowania administracyjnego może w celu obrony własnych interesów skutecznie podnieść zarzut wadliwego doręczenia korespondencji w trybie art. 43 k.p.a. i obalić domniemanie tzw. doręczenia zastępczego. W Wyroku NSA uzasadnił dodatkowo, że to na doręczającym ciąży obowiązek sprawdzenia, czy osoba odbierająca przesyłkę w zastępstwie za adresata, faktycznie ukończyła 18 lat będąc tym samym osobą uprawnioną do odbioru przesyłki w jego imieniu.
Jednakże, w przedmiotowej sprawie WSA stwierdził, że nie doszło do wadliwego doręczenia zastępczego, ponieważ odebranie decyzji przez niepełnoletnią córkę skarżącej nie wywołało ujemnych skutków dla samej skarżącej. Wskazuje na to złożenie przez skarżącą odwołania od decyzji w ustawowym terminie, w którym to odwołaniu skarżąca wskazała numer otrzymanej decyzji. Należy zatem uznać, iż skarżąca zapoznała się z treścią adresowanego do niej pisma. W takiej sytuacji WSA stwierdził, iż o skuteczności doręczenia decyzji administracyjnej w tej sprawie decyduje fakt zapoznania się strony z treścią tejże decyzji. W konsekwencji tego, decyzja weszła do obrotu prawnego, co oznacza, że stronie przysługuje możliwość wniesienia odwołania.
Podsumowując, w przypadku odebrania korespondencji przez osobę niepełnoletnią, strona postępowania może podnieść zarzut wadliwego doręczenia zastępczego, mając na względzie ochronę własnych interesów. Z założenia bowiem, wadliwe doręczenie zastępcze może wywołać ujemne skutki dla strony danego postępowania. Istotne jest jednak, iż nieprawidłowe doręczenie, takich ujemnych skutków wywołać nie musi. Powyższe podkreślił WSA, stwierdzając, że w przypadku wykazania przez stronę, iż zaistniały fakty świadczące o skuteczności doręczenia zastępczego korespondencji adresatowi, pomimo iż odebrała ją osoba niepełnoletnia, doręczenie takie uznać należy za skuteczne.
Marta Musioł, młodszy prawnik
Patrycja Dzięgielewska, aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna