Podatek od kryptowalut 2024. Jak rozliczyć?

• Rozliczenia podatkowe w epoce cyfrowej: jak rozliczyć kryptowaluty?
• Statystyki Ministerstwa Finansów – ilu podatników rozliczyło się z kryptowalut?
• Definicja walut wirtualnych w Polsce a kryptowaluty
• Działalność związana z kryptowalutami w Polsce jest rejestrowana 
• Jak opodatkowane są kryptowaluty w Polsce i jak rozliczyć dochód?
• Opodatkowanie na prostym przykładzie – do kiedy trzeba się rozliczyć?
• Co jeśli postanowiłeś nie rozliczać podatku od dochodu z kryptowalut?
• Przewodnik po kryptowalutach – czy wiesz już jak rozliczyć się ze swoich zobowiązań?

Rozliczenia podatkowe w epoce cyfrowej: jak rozliczyć kryptowaluty?

Waluty wirtualne i aktywa cyfrowe od dłuższego czasu stanowią jeden z bardziej popularnych kierunków inwestycyjnych. Do niedawna uznawane były za ciekawostkę, a obecnie stały się przedmiotem wielu istotnych regulacji na poziomie nie tylko prawa krajowego, ale również ponadnarodowego. Stanowi to istotny krok w stronę większej formalizacji rynku kryptowalut, gdyż nadal w branży pojawiają się różne niejasności. Przykładowo polskie ustawy posługują się terminem waluty wirtualnej z art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy AML, więc jeśli kupujesz aktywo cyfrowe, to może ono wcale nie być klasyfikowane jako waluta wirtualna. W takiej sytuacji będzie rozliczane w nieco inny sposób np. na zasadach ogólnych. Istnieje kilka szczegółów, na które warto zwrócić uwagę, jeśli inwestujesz w aktywa cyfrowe.

Autopromocja

Statystyki Ministerstwa Finansów – ilu podatników rozliczyło się z kryptowalut?

W tym zakresie udało się uzyskać dane z lat 2019-2020 w odpowiedzi z 12 maja 2022 r., którą uzyskaliśmy na Wniosek o udostępnienie informacji publicznej. W 2019 r. około 3200 osób dokonało rozliczenia. Wedle statystyk zapewniło to Skarbowi Państwa przychody w okolicach 16 mln zł. Z kolei w 2020 r. około 10 600 osób zdecydowało się na rozliczenie z przychodów z aktywów cyfrowych. Oznacza to, że do Skarbu Państwa wpłynęło ponad dwukrotnie więcej środków niż w roku poprzednim, czyli: 34 mln zł. Stanowi to rezultat tego, że liczba osób zainteresowanych inwestowaniem w aktywa cyfrowe zwiększyła się przez rok trzykrotnie. Trzeba mieć jednak na uwadze, że wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi są neutralne podatkowo. Podatek zostaje naliczony w chwili wyjścia do walut FIAT, ale dopiero z końcem roku podatkowego czyli 31 grudnia.

Definicja walut wirtualnych w Polsce a kryptowaluty

Kryptowaluty w Polsce są nieco skomplikowane z perspektywy przepisów. Wynika to z tego, że polskie ustawy posługują się terminem waluty wirtualnej, tak jak zresztą zostało to zaznaczone we wstępie artykułu. Nie każdy token będzie spełniał przesłanki art. 2 ust. 2 pkt 26 Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML). Wedle treści tego przepisu, kiedy aktywo nie jest wymienialne na prawne środki płatnicze lub akceptowalne jako środek wymiany – nie jest walutą wirtualną. 

W ustawie PIT lub analogicznie CIT znajdują się odesłania do Ustawy AML. Waluta wirtualna w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 to cyfrowe odwzorowanie wartości. Z tej perspektywy bardzo istotne są dwie cechy: wymienialność w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowalność jako środek wymiany. Wymienialność pozostaje równoznaczna z tym, że kryptowaluta jest wymienialna na prawny środek płatniczy. ETH czy BTC nie pozostawiają wątpliwości – są wymienialne i na dodatek akceptowalne. W tym zakresie warto wspomnieć, że tokeny NFT raczej nigdzie nie są uznawane za prawny środek płatniczy. Oznacza to, że nie wpisują się w definicję wynikającą z Ustawy AML. Podatnik rozlicza się wtedy na zasadach ogólnych.

Wiele jednak może się zmienić na przestrzeni najbliższego czasu. Od lipca 2024 r. planowane jest stopniowe wejście w życie Rozporządzenia Markets in Crypto-Assets regulation (MiCA). Przepisy tej regulacji stanowią zupełnie nowe rozdanie kart w kwestii europejskich kryptowalut, ponieważ wprowadzą m.in. system licencji dla usługodawców.

Działalność związana z kryptowalutami w Polsce jest rejestrowana 

Świadczenie usług związanych ze światem krypto wymaga uzyskania wpisu. Przedsiębiorcy od 31 października 2021 roku muszą złożyć wniosek do Rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych. Czy każdorazowo konieczna jest przy tym taka rejestracja? Odpowiedź uzależniona przy tym od charakteru prowadzonej działalności w oparciu o kryteria określone w artykule 3 Ustawy Prawo przedsiębiorców. Przykładowo, jeśli dokonujesz znacznej liczby transakcji, a więc nie będzie ona okazjonalna – istnieje możliwość, że spełniasz przesłanki. Warto jednak zaznaczyć, że handel krypto na rynku spot nie zawsze jest jednoznaczny z działalnością gospodarczą.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Jak opodatkowane są kryptowaluty w Polsce i jak rozliczyć dochód?

Osoby prywatne, które nie prowadzą firmy będącej dostawcą usług związanych z aktywami wirtualnymi, muszą zgłaszać transakcje z kryptowalutami w swoim rocznym zeznaniu podatkowym tj. PIT-38. Te transakcje podlegają 19% podatkowi, a dochody z nich powinny być ujęte w kategorii przychodów z zysków kapitałowych. 

Dodatkowo, takie transakcje są zwolnione z podatku VAT oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Dochód to odliczenie kosztów związanych z osiąganiem przychodów od samych przychodów. Będzie to więc kwota pozostała po odjęciu wydatków podatkowych związanych z uzyskaniem przychodów od ich całkowitej wartości. Wartość przychodów musi przewyższać koszty ich osiągnięcia, aby uzyskać dochód. Ponadto, w przypadku osiągnięcia dochodu powyżej 1 mln złotych, należy uiścić podatek w wysokości 4% tj. daninę solidarnościową. Stawka naliczana jest od wartości przekraczającej wspomniany milion, czyli podstawą obliczenia daniny solidarnościowej będzie nadwyżka.

Opodatkowanie na prostym przykładzie – do kiedy trzeba się rozliczyć?

Przedmiotem opodatkowania jest dochód uzyskany z obrotu kryptowalutami, czyli kwota po odjęciu kosztów. Jeśli wydałeś 40 tys. zł na zakup bitcoina (BTC) lub ethereum (ETH) i sprzedałeś je za 90 tys. zł, opodatkowaniu podlega tylko różnica, czyli 50 tysięcy złotych. PIT-38 powinien zostać złożony do Urzędu Skarbowego do 30 kwietnia roku po roku, w którym zrealizowano przychody z obrotu kryptowalutami. Oznacza to, że termin obejmuje 12 miesięcy, w trakcie których uzyskano dochód.

Co jeśli postanowiłeś nie rozliczać podatku od dochodu z kryptowalut?

Załóżmy, że składasz oświadczenie PIT z działalności gospodarczej i zdecydowałeś, że nie uwzględnisz tych 50 tys. zł ze sprzedaży BTC lub ETH. Istnieje prawdopodobieństwo, że zostaniesz poddany kontroli. Wystarczy, że zdecydujesz się na zakup nieruchomości lub samochodu, który jest zakupiony za środki nieadekwatne do wykazanego dochodu. W takiej sytuacji mamy do czynienia z tzw. dochodami z nieujawnionych źródeł. Nieujawnione zyski to pozyskane fundusze, które nie są udokumentowane w źródłach takich jak deklaracje podatkowe. Na przykład podatnik może błędnie określić ich wysokość lub nie uwzględnić pewnych dochodów uzyskanych w danym roku podatkowym. Jeśli organy zauważą niezgodności w zeznaniach podatkowych, mogą przeprowadzić kontrolę zgodnie z art. 281 Ordynacji podatkowej.

Oznacza to, że wszczęte zostanie postępowanie dążące do nałożenia kary. Jeżeli składniki majątku nie są pokryte przez uzyskane przychody, może zostać nałożony podatek według sankcyjnej stawki 75% z art. 25e Ustawy PIT. W praktyce jednak, takie sankcje są nakładane bardzo rzadko. Należy przy tym mieć na uwadze, że w przypadku postępowania podatkowego lub kontroli nie ma tzw. domniemania niewinności. Niestety, obowiązuje ono tylko w postępowaniach karnych. Zgodnie z art. 25g Ustawy PIT, to osoba fizyczna ponosi ciężar dowodu i musi udowodnić, że zobowiązanie zostało rozliczone prawidłowo. Zostaje zobligowana w rezultacie do przedstawienia dowodów potwierdzających legalne źródło dochodów.

Przewodnik po kryptowalutach – czy wiesz już jak rozliczyć się ze swoich zobowiązań?

W Polsce na pewno należy rozliczać się z kryptowalut. Transakcje muszą być zgłaszane w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38 i podlegają 19% opodatkowaniu, kiedy przestają być neutralne podatkowo. 

Problem może stanowić definicja walut wirtualnych, która jest złożona, a różnice w klasyfikacji aktywów cyfrowych wpływają na sposób ich opodatkowania. W przypadku, gdy nie masz pewności, czy musisz się rozliczyć lub w jaki sposób, to zrobić – skorzystaj z pomocy doradcy podatkowego lub księgowego wyspecjalizowanego w tej dziedzinie. Może to być stosunkowo trudne, ponieważ nadal niewiele firm zajmuje się kryptowalutami, jednak jak najbardziej trzeba spróbować. Na pewno też warto zainteresować się skorzystaniem z pomocy zdecydowanie wcześniej niż końcówka okresu rozliczeniowego.

Przemysław Babiec, prawnik

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź