Inwentaryzacja

Inwentaryzacja składników majątku trwałego i obrotowego to obowiązek każdej jednostki prowadzącej księgi rachunkowe. Jeśli jednostka ta zobligowana jest ustawą o rachunkowości do dokonania badania swojego sprawozdania finansowego, jej dodatkowym obowiązkiem jest umożliwienie biegłemu rewidentowi udziału w spisie z natury. O czym jeszcze pamiętać w kwestii współpracy z firmą audytorską?

Główne zasady inwentaryzacji zostały określone bezpośrednio w przepisach prawnych, w tym w ustawie o rachunkowości. W praktyce przeprowadzenia faktycznej inwentaryzacji można jednak napotkać wiele problemów i pytań podatników, w tym o to, z czego wynikają różnice w inwentaryzacji i co należy z nimi zrobić.

W ostatnich latach przy przeprowadzaniu inwentaryzacji coraz częściej wspomagamy się oprogramowaniem komputerowym. Programy do inwentaryzacji przyspieszają oraz upraszczają procedury związane ze spisem z natury, a na dodatek zapewniają automatycznie generowane arkusze podsumowania, na których jak na dłoni widać ewentualnie popełnione błędy. Skuteczne działanie tych programów uzależnione jest jednak przede wszystkim od przejrzystego i trwałego sposobu oznakowania całego majątku.

Remanent jest jednym z obowiązków części przedsiębiorców. Ta formalność została nałożona na sporą grupę podatników, posiadając określone warunki oraz kryteria przeprowadzenia działań. Pod koniec każdego roku warto więc przypomnieć sobie najważniejsze kwestie, w tym: kto podlega obowiązkom remanentu, jak powinna wyglądać prawidłowo przeprowadzona procedura oraz jakie są jej terminy oraz wymagania.

Inwentaryzacja jest procesem pracochłonnych, a jej przeprowadzanie nie wzbudza zazwyczaj entuzjazmu wśród pracowników. Jak zatem przeprowadzić inwentaryzację w sposób kompletny i wiarygodny, najlepiej w krótkim czasie? Na to pytanie odpowiadamy w niniejszym artykule, przy czym szczególnym zagadnieniem, które tu omówimy jest inwentaryzacja środków trwałych i wyposażenia. Korzystając z nowych technologii informatycznych, wykorzystujących różnorodne formy znakowania składników, chcemy zaproponować całkowicie nowe podejście do inwentaryzacji – inwentaryzację rozproszoną.

Inwentaryzacja należności, mimo że przeprowadzana co roku i, wydawałoby się, jasno określona w przepisach, w praktyce wciąż rodzi problemy. Ze względu na ogólność zapisów ustawy lub ich niewłaściwą interpretację księgowi popełniają różne błędy przy inwentaryzowaniu tej właśnie kategorii majątku.

Konieczność weryfikacji stanu faktycznego aktywów z zapisami ksiąg rachunkowych na dzień kończący rok obrotowy (dzień bilansowy) wynika z przepisów bilansowych. Jednak w praktyce prace spisowe w przypadku części składników rozplanowuje się w czasie.

Inwentaryzacja magazynów i sklepów należących do firmy wykazała posiadanie partii towarów, która ze względu na zmianę mody i upodobania klientów pozostała niesprzedana. Co mamy zrobić, jeśli będziemy mogli je sprzedać poniżej kosztów zakupu? Jak wykazać w księgach rachunkowych zmianę wartości posiadanych towarów?

Inwentaryzacja aktywów i pasywów powinna być przeprowadzona na ostatni dzień roku obrotowego. Fakt, że należy ją przeprowadzić na ten dzień, nie oznacza, że czynności inwentaryzacyjne należy wykonać tego dnia. Dlatego termin ten uznaje się za dotrzymany, jeżeli inwentaryzację rozpoczyna się nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a kończy 15 stycznia następnego roku. W przypadku jednostek, których rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy, inwentaryzację za 2016 r. można było rozpocząć 1 października 2016 r. i należy ją zakończyć do 15 stycznia 2017 r.

Znane jest już stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów. Te jednostki, które stosują Krajowe Standardy Rachunkowości, mają obowiązek zastosować je przy najbliższej rocznej inwentaryzacji zapasów, która może się rozpocząć już 1 października 2016 r. A zatem jednostki stosujące KSR nie muszą zmieniać instrukcji inwentaryzacyjnej, ale pozostałe już tak.

Niedobór ujawniony w trakcie przeprowadzania inwentaryzacji może być zawiniony lub niezawiniony. Tylko w tym drugim przypadku pojawia się możliwość zaliczenia ubytku (straty) do kosztów uzyskania przychodu. Konieczne jest jednak spełnienie określonych warunków, na które wskazuje orzecznictwo sądów administracyjnych oraz interpretacje indywidualne przepisów prawa podatkowego.

Na dzień bilansowy wszystkie tytuły czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów powinny zostać zinwentaryzowane w drodze weryfikacji. W bilansie czynne rozliczenia kosztów ujmiemy w pozycji B.IV. aktywów jako Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe. Jeśli dany koszt przekracza okres 12 miesięcy liczony od dnia bilansowego, to koszty podlegające aktywowaniu po dniu bilansowym należy ująć w pozycji A.V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

W związku z rozwiązaniem spółki jawnej nie wystąpi obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o VAT. Wynika to z faktu, że spółce jawnej a więc spółce osobowej nieposiadającej osobowości prawnej w związku z nabyciem towarów, które uprzednio zostaną wniesione w formie aportu przedsiębiorstwa w rozumieniu z art. 551 ustawy Kodeks cywilny nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT, ze względu na czynność wyłączoną z opodatkowania. Nie zostanie więc spełniona przesłanka nakładająca obowiązek opodatkowania towarów w przypadkach wskazanych w art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W związku z jej rozwiązaniem spółka nie będzie więc obowiązana do sporządzenia spisu z natury i rozliczenia VAT.

Wielkimi krokami zbliża się ostatni dzień roku obrotowego. Jak corocznie, znaczna część przedsiębiorców zaczyna myśleć o przeprowadzeniu inwentaryzacji na jego zakończenie. Nie jest ona wyłącznie obowiązkiem wynikającym z Ustawy o rachunkowości, lecz również realizacją jej naczelnej zasady – przedstawienia wiarygodnego obrazu przedsiębiorstwa oraz dokonania wewnętrznej kontroli jednostki. O czym warto pamiętać, przygotowując się do inwentaryzacji?

Podatnik obowiązany jest ująć w remanencie końcowym towary otrzymane w drodze darowizny, a nie sprzedane na koniec roku podatkowego i wartość tych remanentów wpisać do podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Towary takie są zatem objęte spisem z natury i powinny być wycenione według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.

Z ustawy o rachunkowości wynika jedynie obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji. A w naszej jednostce zapisano w instrukcji inwentaryzacyjnej, że obowiązkowo musi być przeprowadzane szkolenie przed inwentaryzacją. Czy jest to prawidłowe?

Termin przeprowadzenia inwentaryzacji materiałów w magazynie jest uzależniony od sposobu ich ewidencji. Jeżeli jest ona ilościowo-wartościowa i dotyczy przechowywania na terenie strzeżonym, to spis przeprowadza się raz w ciągu dwóch lat.

Grudzień to czas, w którym zwalniamy tempo codziennych spraw, to czas podsumowań, porządków - nie tylko domowych, ale również jest to czas przeprowadzania inwentaryzacji należności w przedsiębiorstwach. Potwierdzając salda możemy wykryć nieprawidłowości i nadużycia w gospodarce finansowej.

W przypadku wyrobów gotowych, w zakresie ubytków alkoholu etylowego, możliwe jest przeprowadzanie inwentaryzacji z częstotliwością dwa razy do roku. Inwentaryzacja wyrobów gotowych w okresach pół rocznych jest zgodna z rozporządzeniem MF w sprawie maksymalnych norm dopuszczalnych ubytków i dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych.

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości istnieje obowiązek inwentaryzowania środków pieniężnych w kasach. Inwentaryzację należy przeprowadzić drogą spisu z natury na dzień bilansowy. W przypadku gdy zgodnie z decyzją kierownika będzie to dzień wolny, spis należy przeprowadzić na koniec ostatniego dnia roboczego lub na początku pierwszego w nowym roku.

Ponieważ wkraczamy już w ostatni miesiąc tego roku, wiele firm jest na etapie planowania – a niektóre przeprowadzania – inwentaryzacji, która polega na uzgodnieniu zapisów księgowych ze stwierdzonym stanem faktycznym, wyjaśnieniu i rozliczeniu ewentualnych różnic. Jakie są rodzaje inwentaryzacji? Kiedy należy ją przeprowadzić? I co najważniejsze – jak zinwentaryzować np. znaczną ilość materiałów sypkich lub jakie są alternatywne metody zliczenia samochodów w Twojej firmie?

Jedną z najpopularniejszych form inwentaryzacji jest spis z natury, niejednokrotnie określany w języku potocznym jako remanent. Jakie składniki majątku mogą być zinwentaryzowane tą drogą? Jakie są zasady przeprowadzenia spisu z natury?

Ustawa o rachunkowości nakłada na jednostki obowiązek inwentaryzacji składników majątku na ostatni dzień roku obrotowego. Słowo „inwentaryzacja” wychodzi się od łacińskiego określenia „invenire”, które znaczy tyle, co „znaleźć, odkryć”. Mimo iż w języku potocznym kojarzy się ona z dokonaniem spisu z natury określonych składników na wybranym obszarze, w prawie bilansowym może być przeprowadzona trzema metodami: wspomnianym spisem z natury, drogą potwierdzenia sald oraz porównania danych w księgach rachunkowych z danymi zawartymi w odpowiednich dokumentach źródłowych.

Inwentaryzację można przeprowadzić w sposób tradycyjny lub elektroniczny. Pod pojęciem „tradycyjny” można rozumieć przeprowadzenie inwentaryzacji poprzez ręczny spis towarów i materiałów oraz środków trwałych na arkuszach spisowych.

Wartości niematerialne i prawne są to prawa majątkowe, które mają przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok i są przeznaczone do użytkowania na potrzeby własne jednostki. To mogą być patenty, licencje, znaki towarowe, a przede wszystkim programy komputerowe. Niematerialne, czyli nie można ich w żaden sposób policzyć, ani zmierzyć, a więc nie można w przypadku wartości niematerialnych i prawnych przeprowadzać spisu z natury. Jedyną prawidłową i obowiązującą metodą jest metoda weryfikacji salda.