REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Różnice w inwentaryzacji – skąd mogą pochodzić? Co zrobić? Jak rozliczyć?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Różnice w inwentaryzacji – skąd mogą pochodzić? Co zrobić? Jak rozliczyć?
Różnice w inwentaryzacji – skąd mogą pochodzić? Co zrobić? Jak rozliczyć?

REKLAMA

REKLAMA

Główne zasady inwentaryzacji zostały określone bezpośrednio w przepisach prawnych, w tym w ustawie o rachunkowości. W praktyce przeprowadzenia faktycznej inwentaryzacji można jednak napotkać wiele problemów i pytań podatników, w tym o to, z czego wynikają różnice w inwentaryzacji i co należy z nimi zrobić.

Podstawy inwentaryzacji w polskim systemie prawnym – czyli, skąd się biorą różnice w inwentaryzacji

„Inwentaryzacja” rozumiana jest jako szereg kolejno podejmowanych czynności, które należy przeprowadzić w jednostce gospodarczej, w celu ustalenia rzeczywistego (a nie tylko dokumentowego) stanu aktywów i pasywów. W uproszczeniu, chodzi o fizyczne przeliczenie - w rzeczywistości. Celem całej działalności inwentaryzacyjnej ma być ustalenie rzeczywistego majątku przedsiębiorcy. Ma to służyć nie tylko weryfikacji stanu zapasów, itp., ale także ocenie opłacalności działalności podmiotu, planów na przyszłość, itp. Dobrze wykorzystana inwentaryzacja może być podstawowym źródłem informacji dla osób kierujących i zarządzających jednostką inwentaryzowaną. W doktrynie podkreśla się, że inwentaryzacja jest jednym z najjaskrawszych przykładów zastosowania zasady „true and fair view” w księgowości – czyli możliwości ukazania rzetelnego obrazu firmy, dzięki odpowiedniej pracy księgowej i rachunkowej.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Należy pamiętać, że inwentaryzacja to nie tylko narzędzie dla samego przedsiębiorcy, ale również odpowiedni obowiązek ustawowy, dlatego czynności te powinny być wykonywane w odpowiedniej częstotliwości i terminach.

Główne zasady dotyczące inwentaryzacji zostały opisane w rozdziale 3-cim polskiej Ustawy o Rachunkowości. Według niego, cały proces powinien zostać odpowiednio udokumentowany oraz powiązany z zapisami z ksiąg rachunkowych. To właśnie ze względu na konieczność powiązania rzeczywistości z księgami pojawiają się tak zwane różnice inwentaryzacyjne: pomiędzy opisem formalnym w księgach, a rzeczywistym i faktycznym posiadaniem.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

REKLAMA

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rodzaje różnic inwentaryzacyjnych i podstawy prawne działania

Różnice pomiędzy tym stanem rzeczywistym, a stanem wykazanym w księgach rachunkowych, należy odpowiednio wyjaśnić i rozliczyć, odpowiednio – czyli w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji. Wynika to bezpośrednio z ustawy o rachunkowości:

Wyciąg z przepisów:

Art.  27.  [Udokumentowanie i rozliczanie inwentaryzacji]

1.  Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych.

Różnice inwentaryzacyjne mogą być bardzo zróżnicowane, zarówno ze względu na przyczynę powstania, jak i późniejsze działania, które w związku z nimi powinien podjąć podatnik. W doktrynie i praktyce stworzono pewien główny podział różnic, ramach którego, wyróżnia się:

                opracowanie własne

  • różnice pozorne – inwentaryzacja niejednokrotnie jest procesem trudnym i złożonym, dlatego możliwe są w trakcie niej błędy. Błędy mogły pojawić się również w poprzednio przygotowywanej dokumentacji. W każdym razie, w takim wypadku, faktycznie nie ma żadnej różnicy, a dochodzi do jej wykazania tylko ze względu na błąd ludzki – najczęściej po dodatkowym wyjaśnieniu okazuje się, że różnic w istocie nie ma;
  • różnice ilościowe (niedobory) – to sytuacje, w których istnieją niedobory (braki); mogą być to:
    • niedobory usprawiedliwione – czyli zdarzenia w działalności operacyjnej podmiotu niezawinione przez nikogo;
      • ubytki naturalne –  poprzez wysychanie, ulatniania, parowanie, i tym podobne;
      • niedobory spowodowane niedokładnością pomiarów –  na przykład w przypadku różnic w maszynach stosowanych do ich dokonywania i innych;
      • niedobory wynikające ze zdarzeń losowych – pożar, powódź, wichura, kradzież, oraz pozostałe;
    • niedobory nieusprawiedliwione – niedobory powstałe wskutek zaniedbań, różnego rodzaju nadużyć, braku opieki, nadzoru i zabezpieczenia czy decyzji o błędnym przechowywaniu i składowaniu;
  • różnice ilościowe (nadwyżki) – w trakcie inwentaryzacji może również dojść do sytuacji w której przeliczenie wykaże nadwyżki. Pomimo potencjalnie pozytywnej sytuacji dla przedsiębiorcy, nadal należy wyjaśnić przyczynę tych różnic. Wyszczególnia się dwa główne powody powstawania nadwyżek i są to:
    • niedokładność pomiaru – poprzez błędy ludzkie, maszyn, w granicach tolerancji danej działalności gospodarczej;
    • pomyłki w podobnych składnikach zapasów – możliwe jest potencjalne zastąpienie się ich wzajemnie;
  • różnice jakościowe – w trakcie inwentaryzacji może również zostać wykryta tak zwana różnica jakościowa, na przykład w przypadku utraty przydatności gospodarczej danego przedmiotu czy towaru. Może to mieć ponownie charakter niezawiniony – na przykład ze względu na wyjście z mody produktu– lub charakter zawiniony – w przypadku między innymi błędnego składowania, które spowodowało utratę przydatności, zniszczenie, uszkodzenie itp.

Rekomendowane działania po wykazaniu różnic inwentaryzacyjnych

Zgodnie z art. 27 ustawy o rachunkowości ustęp 2, Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Dlatego w przypadku wystąpienia i znalezienia różnic inwentaryzacyjnych, rekomendowanym jest powołanie odpowiedniej komisji wyjaśniającej sytuację inwentaryzacyjną oraz opisującą ją w dokumencie nazwanym protokołem inwentaryzacyjnym.

W tej kwestii, poza ustawą o rachunkowości, wskazówkami do działania dla przedsiębiorców i osób kierujących tymi podmiotami, mogą być również inne akty prawne w tym między innymi:

  • Stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości, w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów;
  • Krajowy Standard Rachunkowości "Środki trwałe";
  • ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym;
  • rozporządzenie Ministra Finansów, w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów;
  • ustawa o PIT;
  • i inne.
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Paradoks: Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły. Co będzie dalej?

Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły, na przekór narracji płynącej z rynku złota i innych metali szlachetnych, których rajd miałby być wyrazem spadającego zaufania do dolara, obligacji i całego systemu fiducjarnego. Czy można pogodzić dwa trendy o przeciwnym charakterze? Na to pytanie, w cotygodniowym komentarzu Catalyst odpowiada Emil Szweda (Obligacje.pl).

Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

Fiskus ma prawo do prowadzenia kontroli kont bankowych. Dotyczy to osób prywatnych oraz przedsiębiorców i firm. Dla sprawdzenia historii transakcji na koncie bankowym nie musi być prowadzone przeciwko nam żadne postępowanie ani wszczęta kontrola. Skarbówce wystarczy samo podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, aby sięgnąć do banku po informacje o dokonywanych przez nas transakcjach. Poza tym zautomatyzowane systemy same badają na bieżąco historię bankową naszych kont i wyłapują transakcje podejrzane.

Firmowe to firmowe. Dlaczego warto oddzielić finanse prywatne od firmowych. Cztery konta, które dają przedsiębiorcy spokój

Właściciele małych firm często powtarzają: „to przecież wszystko moje pieniądze”. I rzeczywiście – formalnie tak jest. Ale kiedy pieniądze są wspólne, problemy finansowe też robią się wspólne. Dopóki na koncie jest płynność, granica między finansami firmowymi a prywatnymi wydaje się niewidoczna. Ale wystarczy większy wydatek, spadek sprzedaży albo poślizg w płatnościach od klientów – i zaczyna się chaos. Nie w dokumentach – w codziennym zarządzaniu.

Dwie ważne nowości w podatku od spadków i darowizn. Przywrócenie terminu do zwolnienia i zmiana przepisów dot. obowiązku podatkowego i złożenia zeznania

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła i przesłała do Sejmu RP projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który przewiduje w szczególności ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, nowe przepisy przewidują możliwość przywrócenia terminu, który będzie miał zastosowanie do wszystkich tytułów nabycia majątku podlegającego podatkowi od spadków i darowizn. Ponadto przywrócenie terminu dotyczyć będzie poza zwolnieniem dla najbliższej rodziny, także zwolnienia nabycia przedsiębiorstw zmarłej osoby fizycznej, gdzie warunkiem zwolnienia jest również konieczność terminowego złożenia zgłoszenia. Dodatkowo nowe przepisy doprecyzują moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku i obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Jest możliwe, że zmiany przepisów wejdą w życie jeszcze w 2025 roku.

REKLAMA

API KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo interfejsu programistycznego

W dniu 15 października 2025 r. Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko przedprodukcyjne (Demo) interfejsu programistycznego API KSeF 2.0.Środowisko daje możliwość sprawdzenia systemów finansowo-księgowych z wykorzystaniem rzeczywistych metod uwierzytelniania. Resort finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego (Demo) pod adresem: podatki.gov.pl/formularz. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że integracja ze środowiskiem API KSeF 2.0 jest konieczna, aby zapewnić kompatybilność systemów finansowo-księgowych z obligatoryjną wersją systemu KSeF 2.0.

Od 2026 r. zmiany w księgowości podatników PIT. Nowe pliki JPK i rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 16 października 2025 r., że od 2026 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się w ramach podatku PIT. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające podatkowi PIT, które co miesiąc przekazują ewidencję JPK_V7M, będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji przychodów. Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia pozwalające na realizację obowiązków w zakresie przesyłania nowych obligatoryjnych plików JPK.

Rachunki nie będą trafiały do KSeF. Czy to oznacza, że wrócą do łask?

Już od 2026 roku podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). System obejmie faktury ustrukturyzowane, natomiast nie dotyczy innych dokumentów, takich jak rachunki. Oznacza to, że przedsiębiorcy dokumentujący sprzedaż zwolnioną z VAT mogą wystawiać rachunki poza KSeF.

Darowizna samochodu żonie po wycofaniu z firmy. Czy to na pewno bezpieczne podatkowo? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Czy przekazanie żonie samochodu wycofanego z działalności gospodarczej może sprowadzić na przedsiębiorcę problemy z fiskusem? Najnowsza interpretacja skarbówki rozwiewa te wątpliwości. Urząd jasno wskazał, że darowizna auta po wycofaniu z firmy nie powoduje powstania przychodu w PIT, o ile spełnione są określone warunki. To ważna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zastanawiają się, jak bezpiecznie przekazać majątek firmowy do majątku prywatnego.

REKLAMA

Opodatkowanie donejtów dla twórców internetowych (PIT, VAT). Czy to naprawdę darowizna?

Przez lata środowisko twórców internetowych – streamerów, youtuberów czy użytkowników Patronite – żyło w przekonaniu, że donate’y (czyli dobrowolne wpłaty od widzów) to darowizny, a więc – do określonego limitu – nieopodatkowane. Takie podejście miało swoje źródło w języku – słowo „donate” pochodzi przecież od angielskiego „donation”, czyli darowizna.

KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA