Wynagrodzenia

Czym są nadgodziny (godziny nadliczbowe), jakie są ich rodzaje i zasady rozliczania? Jakie rekompensaty przysługują za godziny nadliczbowe? Wyjaśnia Karolina Woźniczka, specjalistka ds. kadr i płac w Meritoros SA.

Jedną z podstawowych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest ustalenie stawki wynagrodzenia, jaką pracownik będzie co miesiąc otrzymywał za wykonywanie swoich obowiązków służbowych. Pracownicy często mają wątpliwości dlaczego kwota netto, która dostają na konto, jest o tyle niższa niż ta zapisana w umowie. Kwota która podana jest na umowie o pracę to najczęściej kwota brutto, czyli całość wynagrodzenia, które zostaje pomniejszane o należne świadczenia publicznoprawne. Po odjęciu tych świadczeń pozostaje kwota netto, którą pracownik otrzymuje, tzw. „kwota na rękę”.

Od 2026 roku firmy zatrudniające ponad 150 pracowników będą musiały raportować dane o wynagrodzeniach, ujawniając lukę płacową między płciami. Nowe przepisy wymuszają dokładne audyty struktury stanowisk i wynagrodzeń. Pracodawcy, którzy nie zaczną działać już teraz, mogą zmierzyć się z kosztownymi konsekwencjami. Czy Twoja firma jest gotowa na taką rewolucję?

Okres poprzedzający Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok to czas, w którym wiele firm obdarowuje swoich pracowników prezentami. Oprócz budowania pozytywnego wizerunku firmy takie gesty wzmacniają relacje i motywują pracowników. Jednak nawet drobne upominki mogą wywoływać konsekwencje podatkowe zarówno dla przedsiębiorcy, jak i dla obdarowanych. Jak zatem rozliczyć prezenty dla pracowników na święta, by uniknąć niepotrzebnych komplikacji?

Święta Bożego Narodzenia, jak żadne inne kojarzą się z wręczaniem prezentów. Dotyczy to również zakładów pracy. Z badania Randstad wynika, że w zeszłym roku ponad 80 proc. pracodawców zamierzało obdarować swoich pracowników.[1] Do najpopularniejszych prezentów należały premie świąteczne, karty upominkowe oraz dodatkowy dzień urlopu. Czemu firmy przykładają do prezentów świątecznych tak dużą wagę? Jak wybrać ten najbardziej wartościowy upominek? O tym opowiada Magda Pietkiewicz, ekspertka rynku pracy i twórczyni platformy Enpulse, służącej do badania zaangażowania pracowników.

Jedną z najważniejszych kwestii dla pracownika i pracodawcy jest porozumienie się co do stawki wynagrodzenia. Pracownicy często nie rozumieją różnicy między kwotą brutto a netto, interesuje ich to co faktycznie znajdzie się na ich koncie, nie mając do końca świadomości ile czynników wpływa na kształtowanie się kwoty netto. Niejasna staje się sytuacja w której kilka osób mających takie samo brutto może mieć inne netto. Dla pracodawcy sytuacja też nie jest klarowna, trudno bez posiadania dokumentów od przyszłego pracownika informujących o jego sytuacji i preferencjach móc zagwarantować mu konkretną kwotę.

GUS opublikował dane dotyczące przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czerwcu 2024 r. Przeciętna płaca wyniosła 8144,83 zł. Wzrost okazał się niższy od prognozowanego przez ekspertów. Mamy też nowe statystyki dotyczące zatrudnienia.

W transporcie wydaje się, że kończy się rynek pracownika a zaczyna rynek pracodawcy. Coraz częściej słyszy się opinie, że kierowcy dopytują firmy transportowe o wolne etaty i dłużej czekają na pracę - nawet kilka miesięcy. Raport Polskiego Instytutu Transportu Drogowego (PITD) z kwietnia 2024 r. pt. „Zarobki kierowców zawodowych w Polsce 2023. Bezpieczeństwo i stan infrastruktury parkingowej” wskazuje, że ponad połowa firm transportowych uważa, że nie ma problemów ze znalezieniem kierowców na rynku. Ponadto liczba przewoźników, którzy uważali, że nie mogą znaleźć odpowiedniego kandydata w ostatnim roku zmniejszyła się o 19 p.p. (25 proc. w 2023 r. w porównaniu do 44 proc. w 2022 r.). 

Zdaniem przedsiębiorców nowa pensja minimalna zabije sektor MŚP. "Stanowczo sprzeciwiamy się podniesieniu kwoty pensji minimalnej do ponad 4600 zł brutto od początku 2025 roku. Na negatywny wpływ znaczących wzrostów wysokości pensji minimalnej na działanie sektora MŚP zwracaliśmy uwagę już w 10 postulatach handlu dla nowego rządu" - piszą w komunikacie.

Zdarza się, że wynagrodzenie pracownika jest obejmowane zajęciem komorniczym. Co w sytuacji, gdy takiemu pracownikowi należy się świadczenie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (np. dofinansowanie urlopu. Czy ze świadczenia z zfśs pracodawca może dokonać potrącenia? Okazuje się, że to bardzo kontrowersyjny problem.

Karty podarunkowe to coraz popularniejszy benefit pracowniczy. Najczęściej wręcza się go okazjonalnie jako prezent świąteczny. To też narzędzie doceniania, które można wykorzystywać z innych okazji: jubileuszy, Dnia Dziecka, Dnia Kobiet, świąt branżowych czy jako specjalne nagrody pracownicze. Sprawdź, czy karty podarunkowe wiążą się z obowiązkiem podatkowym i jak je rozliczyć. 

W 2024 roku rośnie dwukrotnie (od 1 stycznia i od 1 lipca) kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. najniższej krajowej, płacy minimalnej) i minimalnej stawki godzinowej. Pracownicy i pracodawcy mają w takich przypadkach często wątpliwości, czy z uwagi na wzrost płacy minimalnej trzeba zmienić postanowienia wszystkich umów o pracę, które obecnie opiewają na kwoty niższe niż określone w rozporządzeniu minimalne wynagrodzenie? Czy można nie zmieniać umów a np. uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę? Co może zrobić pracownik, jeżeli pracodawca nie wypłaca mu minimalnego wynagrodzenia? Wyjaśnień w tym zakresie udzieliła Państwowa Inspekcja Pracy.

Jedną z podstawowych wartości, na których opiera się Unia Europejska, jest równość kobiet i mężczyzn. Od lat unijne prawodawstwo i orzecznictwo dążą do wyeliminowania dyskryminacji ze względu na płeć oraz wspierają równouprawnienie kobiet i mężczyzn na wszystkich płaszczyznach, w tym w szczególności na rynku pracy. Art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek zapewnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości. W ocenie UE kluczowymi przeszkodami w realizacji tej zasady są: brak przejrzystości systemów wynagradzania, niejasne i budzące wątpliwości interpretacyjne pojęcie pracy o takiej samej wartości oraz utrudnienia proceduralne uniemożliwiające ofiarom dyskryminacji dochodzenie ich praw. Negatywne piętno w obszarze równouprawnienia poprzez pogłębienie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn przez pracodawców odcisnęła także pandemia COVID-19. 

Rok 2024 rozpoczął się kolejnymi, ważnymi zmianami dla polskich przewoźników, które przekładają się na wyższe koszty pracownicze, a wszystko wskazuje na to, że to jeszcze nie koniec. Od lipca czeka nas druga podwyżka płacy minimalnej, która może oznaczać wzrost kosztów zatrudnienia kierowców blisko o 900 zł. Istnieją jednak pewne sposoby optymalizacji wynagrodzeń kierowców, dzięki którym mogą zyskać nie tylko przedsiębiorcy transportowi, ale również sami truckerzy, wykonujący przewozy za granicę. Jakie są najważniejsze zmiany w wynagrodzeniach kierowców i co mogą zrobić firmy, by jak najwięcej zaoszczędzić?

Przedsiębiorcy w roku 2024 są skłonni do podwyższania wynagrodzeń swoim pracownikom, ale to raczej podwyżki symboliczne – tak wynika z obserwacji ekspertów rynku pracy, a sytuację potwierdza w swoim finansowym raporcie firma Hays. Ze statystyk wynika, że ponad 80% pracodawców planuje podwyżki, ale zdecydowana większość o maksymalnie 10%. Tylko co setny chce podwyższyć wynagrodzenia o więcej niż 20%. 

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw według najnowszych danych GUS wynosi 8032,96 zł.

Od początku 2024 roku płaca minimalna wynosi 4242 zł, a od 1 lipca wzrośnie do 4300 zł. Podwyżki dotyczą także minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych – od 1 stycznia wynosi ona 27,70 zł, a od 1 lipca wzrośnie do 28,10 zł.

Formularz PIT-2 zawiera oświadczenia i wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Mogą go składać wszyscy podatnicy, od których dochodów płatnicy pobierają zaliczki na PIT. Nieważne czy jesteś pracownikiem, czy zleceniobiorcą, jeśli płatnik pobiera od wypłacanych ci należności zaliczkę na podatek, powinieneś zastanowić się, czy jest potrzeba abyś złożył na kolejny rok podatkowy stosowne wnioski i oświadczenia – może to wpłynąć na wysokość przelewu, który otrzymasz w styczniu.

Wypłacane pracownikowi wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby oraz zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika, a więc nie stanowią "wynagrodzenia" w rozumieniu ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). Z tego powodu pracodawca nie może odprowadzać wpłat do PPK jeżeli pracownik jest na zwolnieniu lekarskim. Dotyczy to również pracowników na urlopie macierzyńskim, czy urlopie wychowawczym. Taką informację potwierdził 14 grudnia 2023 r. prezes PFR Portal PPK Robert Zapotoczny.

Minimalne wynagrodzenie za pracę, które obecnie wynosi 3600 zł, od 1 stycznia 2024 r. wzrośnie do 4242 zł, a od 1 lipca 2024 r. - o kolejne kilkadziesiąt złotych, do 4300 zł. Łącznie da to wzrost płacy minimalnej o 19,4%. Zaplanowana na przyszły rok podwyżka będzie rekordową w ujęciu kwotowym i bliską rekordowej w ujęciu procentowym. Od 2000 roku tylko dwukrotnie procentowy wzrost płacy minimalnej był wyższy. W 2008 r. jej kwota została ona podniesiona z 936 zł do 1126 zł, a więc o 20,3%. Natomiast w 2023 r. dwie zmiany, obowiązujące od stycznia i od lipca, wywindowały płacę minimalną z 3010 zł do 3600 zł, a więc łącznie o 19,6%. Podwyższenie płacy minimalnej wpłynie również w 2024 roku na szereg wskaźników i świadczeń pracowniczych. 

GUS podał oficjalne dane o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu brutto w gospodarce narodowej w województwach w 2022 r. W mazowieckim zarobki są najwyższe (7508,56 zł), najniższe zaś w województwie warmińsko-mazurskim (5427,81 zł).

Osoby obliczające dla pracowników odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie  konkurencji powinny zwrócić uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 maja 2023 r. w sprawie o sygnaturze akt II FSK 1233/22. Zgodnie z nim rozliczając podatek dochodowy od odszkodowania za zakaz konkurencji jako składnik wynagrodzenia należy uwzględnić nagrodę jubileuszową (okolicznościowy bonus). 

W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.

Prezydent Warszawy Rafał Kazimierz Trzaskowski zarobił w 2022 r. 342 tys. zł, to 114 tys. więcej niż w 2021 roku - tak wynika z opublikowanego 8 maja 2023 r. oświadczenia majątkowego.

Rada Ministrów przygotowuje rozporządzenie, które ma na celu podwyższenie wynagrodzenia przysługującego młodocianym w okresie nauki zawodu. Założenia tego projektu zostały opublikowane 21 kwietnia 2023 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. O ile wzrosną wynagrodzenia młodocianych?