Minimalna stawka godzinowa – kiedy powinna być stosowana a kiedy nie? Odpracowanie zadłużenia czynszowego a minimalna stawka godzinowa

Odpracowanie zaległości czynszowych – stawki stosowane przez gminy

Jedna z posłanek, w interpelacji skierowanej 18 kwietnia 2023 r. do ministra rodziny i polityki społecznej, zwróciła uwagę na występujący w praktyce problem stawek stosowanych przez gminy w ramach mechanizmu umożliwiającego dłużnikom odpracowanie zadłużenia czynszowego wobec gminy w przypadku zajmowania lokalu z zasobu gminy.

Posłanka wskazała, że w przypadku stosowania przez gminy mechanizmu datio in solutum z art. 453 z Kodeksu cywilnego, który pozwala m.in. na odpracowanie zadłużenia czynszowego wobec gminy w przypadku zajmowania lokalu z zasobu gminy - stawki godzinowe za to odpracowanie różnią się znacznie w skali kraju. Bowiem gminy określają te stawki dowolnie. Zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego: Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Te zastępcze świadczenie na rzecz gminy w ramach spłaty zaległości czynszowych polega najczęściej na wykonywaniu drobnych prac na rzecz gminy w zakresie utrzymania budynku, np. grabienia liści czy sprzątania.

Posłanka poinformowała, że w wielu gminach są to stawki godzinowe niższe niż minimalna stawka godzinowa za pracę określona rozporządzeniem. Znane mi stawki to np.19,70 zł brutto we Wrocławiu, w Łodzi – 15,00 zł, w Legionowie – 12,00 zł a w Szydłowcu – 10,00 zł. Stawki te są na ogół ustalane w drodze zarządzeń prezydenta/burmistrza/wójta. W wielu przypadkach są to jednak stawki godzinowe drastycznie niższe niż aktualna minimalna stawka godzinowa.

Posłanka wyraziła zdziwienie i zaniepokojenie faktem, że można oferować stawki znacząco niższe od stawki minimalnej określonej rozporządzeniem osobom, które często popadły w zadłużenie czynszowe z powodu życiowego kryzysu i są zagrożone eksmisją z lokalu, jeśli nie podejmą się odpracowania długu na proponowanych warunkach.

Minimalna stawka godzinowa – kiedy powinna być stosowana a kiedy nie

Odpowiedzi na tę interpelacje udzieliła 11 maja 2023 r. Marlena Maląg, Minister Rodziny i Polityki Społecznej. Wskazała ona, że zakres stosowania minimalnej stawki godzinowej określa ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207). 

Na podstawie art. 1 ust. 1a i 1b tej ustawy obowiązkiem stosowania minimalnej stawki godzinowej zostały objęte określone umowy zlecenia (art. 734 Kodeksu cywilnego) oraz umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 Kodeksu cywilnego).

Zatem minimalną stawkę godzinowej stosuje się do:
- osób fizycznych niewykonujących działalności gospodarczej, oraz
- tzw. „samozatrudnionych”, czyli osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą niezatrudniających pracowników lub niezawierających umów ze zleceniobiorcami, których działalność została zarejestrowana w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Na podstawie art. 8a ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przypadku umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej.

Natomiast gdy wysokość wynagrodzenia ustalonego w umowie nie zapewnia przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi otrzymania za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej, przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi przysługuje wynagrodzenie w wysokości obliczonej z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej. Wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej dokonuje się w formie pieniężnej.

W przepisie 8d ustawy o minimalnym wynagrodzeniu znajdziemy listę wyjątków od stosowania przepisów o minimalnej stawce godzinowej. Zgodnie z ww. przepisem, minimalna stawka godzinowa nie ma zastosowania:

- w sytuacji, gdy o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne (przesłanką wyłączenia ze stosowania obowiązku zapewnienia minimalnej stawki godzinowej jest więc spełnienie trzech warunków łącznie: czas, miejsce i prowizja), a także 
- do umów dotyczących określonych w tym przepisie usług, które polegają na osobistym sprawowaniu w sposób ciągły całodobowej opieki na osobami lub grupą osób.

W konkluzji minister Maląg stwierdziła, że obowiązkiem zapewnienia minimalnej stawki godzinowej nie są objęte stawki godzinowe ustalane przez gminy, przy zastosowaniu art. 453 Kodeksu cywilnego, w celu spłat zadłużenia czynszowego w formie świadczenia rzeczowego. 

A ponadto wyraziła pogląd, że kwestie związane ze stosowaniem przez gminy mechanizmu umożliwiającego odpracowanie zadłużenia czynszowego pozostają poza kompetencjami Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.

Źródło: Interpelacja poselska nr 40701 i odpowiedź na tę interpelację

oprac. Paweł Huczko

Autopromocja

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Kup książkę:

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Autopromocja

Bieżące aktualności o zmianach przepisów

Czy biuro rachunkowe ma nowe obowiązki w związku z wprowadzeniem KSeF? Zmiany w podatkach dochodowych na 2024 r. i innych zmianach w VAT 2024 oraz prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. I wiele innych bieżących tematów ...

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych