Czy spis z natury powinien zawierać towary handlowe otrzymane w drodze darowizny

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 27 stycznia 2015, sygn. ITPB1/415-1132/14/WM.

We wniosku o interpretację wskazano, że matka Wnioskodawcy prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów i w związku ze złym stanem zdrowia zamierza przekazać Wnioskodawcy swoje przedsiębiorstwo w formie darowizny potwierdzonej aktem notarialnym. W skład przedsiębiorstwa wchodzą środki trwałe i wyposażenie oraz towary handlowe przeznaczone do sprzedaży. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych i prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. W związku z otrzymaną darowizną, Wnioskodawca będzie kontynuował działalność handlową w oparciu o dotychczas posiadane środki oraz przy wykorzystaniu środków pochodzących z darowizny. W związku z obowiązującymi przepisami, Wnioskodawca na koniec roku zobowiązany jest do sporządzenia remanentu końcowego, który niezbędny jest do ustalenia dochodu z działalności gospodarczej, tj. o wartość remanentu końcowego obniżone są koszty uzyskania przychodu.

Kto w danej jednostce może ponosić odpowiedzialność za spis z natury

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie: Czy wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego, służąca do obliczenia dochodu za rok podatkowy powinna zawierać również wartość towarów handlowych otrzymanych w drodze darowizny, czy też towary handlowe pochodzące z darowizny, powinny być ujęte w remanencie końcowym, ale nie powinny być uwzględnione przy ustalaniu dochodu?

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość towarów handlowych otrzymanych w drodze darowizny, powinien ująć w podatkowej księdze przychodów i rozchodów i zaksięgować w kolumnie 16 (uwagi), ponieważ darowizna, nie spełnia warunków do traktowania jej jako koszt uzyskania przychodów.

Powinien również uwzględnić wartość tych towarów przy ustaleniu remanentu na koniec roku podatkowego, natomiast wartość otrzymanych w drodze darowizny towarów handlowych Wnioskodawca nie powinien uwzględnić w wartości spisu z natury na koniec roku podatkowego służącej do ustalenia dochodu osiągniętego w roku podatkowym. Efektem takiego stanowiska będzie sytuacja, w której podatek dochodowy z tytułu sprzedaży towarów handlowych otrzymanych w drodze darowizny, należy zapłacić w momencie ich sprzedaży (a więc w momencie faktycznego uzyskania dochodu), a nie w momencie ich otrzymania.

Spis z natury przy zastosowaniu jednostki miary

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach indywidualnych z dnia: 11 sierpnia 2008 r. sygnatura IBPB1/415-390/08/AP i 25 maja 2012 r. sygnatura IBPBI/1/415-177/12/AB. W związku z powyższym, towary otrzymane w drodze darowizny nie powinny być uwzględnione przez Wnioskodawcę przy ustaleniu dochodu za rok podatkowy.

Bydgoski organ podatkowy stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznał za prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Zatem aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Z przeanalizowanych regulacji prawnych wynika, że przepis art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależnia możliwość zaliczenia wydatku w ciężar kosztów uzyskania przychodów od spełnienia m.in. warunku, że musi wydatek ten zostać poniesiony przez podatnika.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca otrzyma od matki w drodze darowizny przedsiębiorstwo, w skład którego wchodzą m. in. towary handlowe.

Biorąc powyższe zapisy pod uwagę stwierdzić należy, że skoro nabycie towarów handlowych, nastąpiło w drodze darowizny (nieodpłatnie) to ich wartość nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nie została spełniona jedna z przesłanek wynikająca z ww. art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wymóg poniesienia kosztu.

Według definicji kosztu zawartej w Słowniku języka polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN, pojęcie to oznacza sumę pieniędzy wydatkowanej na kupno lub opłacenie czegoś, natomiast definicja kosztów z tegoż słownika oznacza nakłady, wydatki poniesione przez przedsiębiorstwo w celu wytworzenia (nabycia) określonego produktu.

W sytuacji opisanej we wniosku, nabycie towaru handlowego w drodze darowizny nie miało charakteru odpłatnego, nie można więc mówić o poniesieniu kosztu. Z tego względu przy tym sposobie nabycia brak odpłatności decyduje o niemożności zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wartości przedmiotowego towaru.

Jednakże w wyniku darowizny, Wnioskodawca nabył prawo do rozporządzania towarami handlowymi. Fakt dysponowania tymi towarami jest zdarzeniem gospodarczym, który winien zostać zarejestrowany w dokumentacji podatkowo księgowej prowadzonej przez podatnika.

Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1037 ze zm.).

Jak wynika z treści Objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ,, kolumna 10 jest przeznaczona do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu.

Polecamy produkt: 50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Kolumna 16 jest przeznaczona do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach 2-15. Kolumna ta może być także wykorzystywana np. do wpisywania pobranych zaliczek, obrotu opakowaniami zwrotnymi. W kolumnie tej mogą być także ewidencjonowane przychody faktycznie przez podatnika otrzymane. W przypadku wyboru w następnym roku podatkowym opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych limit otrzymanych przychodów w poprzednim roku podatkowym w kwocie stanowiącej równowartość 25.000 euro jest - zgodnie z art. 21 ust. 1b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym - warunkiem korzystania z kwartalnego sposobu wpłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

A zatem, nieodpłatne nabycie towarów handlowych z zamiarem ich dalszej odsprzedaży w ramach prowadzonego przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa, należy wykazać w kolumnie 16 tej księgi. W myśl § 3 pkt 2 ww. rozporządzenia przez cenę zakupu rozumie się cenę, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie powiększoną o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżoną o rabaty, opusty, inne podobne obniżenia, w przypadku zaś otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku - wartość odpowiadającą cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika.

W przypadku otrzymania towarów handlowych w drodze darowizny lub spadku w kolumnie 16 podatkowej księgi przychodów i rozchodów należy ująć wartość towarów odpowiadającą cenie zakupu towarów handlowych takich samych lub podobnych.

Odnośnie obowiązku ujęcia w remanencie końcowym niesprzedanych na koniec roku podatkowego towarów handlowych nabytych w drodze darowizny, należy wskazać co następuje.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów, dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Stosownie natomiast do § 27 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej "spisem z natury", na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Towary handlowe objęte spisem z natury winny być wycenione według cen zakupu lub nabycia albo wg cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia (§ 29 ust. 1 ww. rozporządzenia).

Z powyższych uregulowań prawnych wynika, że Wnioskodawca obowiązany jest ująć w remanencie końcowym towary otrzymane w drodze darowizny, a nie sprzedane na koniec roku podatkowego i wartość tych remanentów wpisać do podatkowej księgi przychodów i rozchodów (w wartości odpowiadającej cenie zakupu towarów takich samych lub podobnych).

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Ponownie podkreślić jednak należy, iż skoro nabycie towarów handlowych nastąpiło nieodpłatnie, wartość ich nie może być zaliczona przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, albowiem nie została spełniona przesłanka wynikająca z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pomimo zatem ciążącego na Wnioskodawcy obowiązku ujęcia nabytych nieodpłatnie, a niesprzedanych towarów w remanencie sporządzonym na koniec roku podatkowego, ich wartość wynikająca z wyceny, nie może być brana pod uwagę przy ustaleniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM