Czym jest bancassurance?
Bancassurance jest stosunkowo nowym zjawiskiem na polskim rynku usług finansowych, które polega na współpracy banków z towarzystwami ubezpieczeniowymi w celu oferowania klientom zarówno produktów bankowych, jak i ubezpieczeniowych w jednym miejscu - banku. Wskazana współpraca bankowo - ubezpieczeniowa stanowi ułatwienie dla klientów banków, którzy jednocześnie zyskują łatwiejszy dostęp do ochrony ubezpieczeniowej.
Bancassurance powstał w odpowiedzi na oczekiwania klientów, chcących korzystać z usług różnych instytucji czy podmiotów w jednym miejscu. Korzystanie z jednego typu usługi finansowej rodzi bowiem w wielu przypadkach chęć i potrzebę nabycia innej, często uzupełniającej usługi lub produktu. Popularnym przykładem bancassurance jest łączenie kredytów bankowych z ubezpieczeniami na życie. Innym przykładem może być oferowanie produktów ubezpieczeniowych przy otwieraniu rachunków oszczędnościowo rozliczeniowych czy wydawaniu kart płatniczych w banku.
Współpraca banków i towarzystw ubezpieczeniowych w ramach bancassurance ma wiele zalet zarówno z punktu widzenia samych klientów, jak i banków oraz towarzystw ubezpieczeniowych. Dzięki wskazanej współpracy klienci mogą być obsługiwani w sposób kompleksowy w jednym miejscu, tzn. w banku, bez konieczności udawania się do ubezpieczyciela w celu zawarcia umowy ubezpieczenia. Wskazana współpraca może również z korzyścią dla klientów prowadzić do obniżenia kosztów usług świadczonych przez banki i firmy ubezpieczeniowe.
Bancassurance niesie także ze sobą korzyści dla firm ubezpieczeniowych, które dzięki współpracy z bankami zwiększają swoją sieć dystrybucji oraz obniżają koszty jej prowadzenia, a także dla samych banków, które zyskują dodatkowe źródło dochodów oraz zmniejszają ryzyko przy udzielaniu kredytów bankowych dzięki zabezpieczeniu ich spłaty przez polisę ubezpieczeniową.
Podstawową kwestią dla problematyki bancassurance jest określenie roli banku przy zawieraniu umowy ubezpieczenia. Istnieją w tym zakresie dwa podstawowe stanowiska. Według pierwszego z nich, bank zawiera umowę ubezpieczenia jako ubezpieczający i czyni to na rachunek swoich klientów. Natomiast według drugiego stanowiska, bank jest jedynie pośrednikiem ubezpieczeniowym, który zawiera umowę ubezpieczenia na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa. W tym ostatnim przypadku, bank nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ubezpieczającym jest bowiem zakład ubezpieczeń. Bank ma jedynie prawo do wynagrodzenia za udział przy zawieraniu umowy ubezpieczenia.
Na polskim rynku funkcjonują obydwie wskazane powyżej konstrukcje, jednak bywają one stosowane w sposób niekonsekwentny i prowadzący do trudności w określeniu roli banku przy zawieraniu umowy ubezpieczenia. W wielu przypadkach nie jest do końca jasne, czy bank jest pośrednikiem ubezpieczeniowym działającym dla ubezpieczyciela, czy też podmiotem ubezpieczającym.
Korzystanie z ochrony ubezpieczeniowej w ramach bancassurance, pomimo oczywistych udogodnień dla klientów, może budzić wątpliwości, co do ich bezpieczeństwa, w szczególności w sytuacji, gdy bank odgrywa rolę pośrednika ubezpieczeniowego. Wówczas jego wynagrodzenie jest uzależnione od liczby pozyskanych dla firmy ubezpieczeniowej klientów, co może prowadzić do proponowania lub wręcz narzucania klientom banku ochrony ubezpieczeniowej nieadekwatnej do ich potrzeb.
Podsumowując, bancassurance jest formą łączonej sprzedaży produktów bankowych i ubezpieczeniowych, oferowanych i dostępnych w banku. Współpraca banków oraz firm ubezpieczeniowych jest dla nich zazwyczaj korzystna, ponieważ w ten sposób mogą powiększać swoją sieć dystrybucji bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Bancassurance może być także korzystny dla klientów, z uwagi na to, że polisy ubezpieczeniowe sprzedawane w bankach są zazwyczaj tańsze. Jednak w praktyce często okazuje się, że takie polisy nie są tak szerokie (nie zapewniają tak szerokiej ochrony ubezpieczeniowej), jak polisy kupowane w niezależnym zakładzie ubezpieczeń. Zatem, zanim zdecydujemy się na skorzystanie z bancassurance, warto porównać oferty zarówno w bankach, jak i w niezależnych firmach ubezpieczeniowych.
Patrycja Dzięgielewska, aplikant radcowski
Tomasz Pietrzak, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna