Zmiany w VAT dotyczące kasowej metody rozliczeń zostały wprowadzone do ustawy o VAT przez art. 11 ustawy z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r., poz. 1342), zwanej dalej „ustawą deregulacyjną”.
Na skutek wprowadzonych zmian (likwidacja terminu 90 dni) mały podatnik rozliczający się metodą kasową będzie obowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu dokonanych dostaw towarów i świadczenia usług, co do zasady, dopiero w momencie, gdy kontrahent ureguluje należność za towar lub usługę.
Ta zasada dotyczy wyłącznie małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, którego kontrahentem jest podatnik VAT czynny. Jeżeli natomiast kontrahentem małego podatnika rozliczającego się metodą kasową jest podmiot inny niż podatnik VAT czynny, obowiązek rozliczenia podatku VAT powstanie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, a w przypadku jej braku w 180. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Wyżej opisane zasady rozliczania podatku VAT stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje kasową metodę rozliczeń (art. 21 ust. 1 i 2 ustawy o VAT).
Nowa metoda kasowego rozliczania nie będzie miała zastosowania (tak jak dotychczas) do:
- dostawy towarów za pośrednictwem automatów,
- świadczenia usług telekomunikacyjnych za pomocą żetonów, kart telefonicznych i innych jednostek uprawniających do korzystania z tych usług w systemie przedpłaconym,
- otrzymania dotacji, subwencji oraz innych dopłat o podobnym charakterze, oraz
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i przemieszczeń towarów do magazynów konsygnacyjnych.
We wszystkich ww. przypadkach, wyłączonych z kasowego rozliczania, obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych (art. 21 ust. 6 ustawy o VAT).
Odliczanie VAT naliczonego przy metodzie kasowej
Ustawa deregulacyjna zmodyfikowała również zasady odliczeń podatku naliczonego dokonywanych przez małego podatnika rozliczającego się metodą kasową. Tak jak obecnie podatnicy ci będą mieli prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych przez nich zakupów towarów i usług w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali całą należność wynikającą z faktury. Nowością w zakresie odliczania podatku est umożliwienie odliczenia podatku naliczonego z faktury zapłaconej w części.
Uregulowanie należności w części będzie uprawniało małego podatnika do odliczenia podatku naliczonego w wysokości odpowiadającej części uregulowanej należności. Dodatkowo zmianie uległa zasada odliczania podatku naliczonego wynikającego z dokumentów celnych. Od dnia 1 stycznia 2013 r. odliczanie podatku z dokumentów celnych będzie odbywało się według zasad ogólnych, tj. co do zasady w okresie rozliczeniowym, w którym mały podatnik stosujący metodę kasową otrzymał taki dokument. (art. 86 ust. 16 ustawy o VAT).
Zasady dotyczące odliczania podatku przez małego podatnika rozliczającego się metodą kasową dotyczą faktur otrzymanych w okresie, w którym podatnik stosuje kasową metodę rozliczeń. (art. 86 ust. 17 i 18 ustawy o VAT).
Przepisy przejściowe
Do czynności dokonanych przez małych podatników rozliczających się metodą kasową przed dniem 1 stycznia 2013 r. zastosowanie będą miały dotychczasowe zasady rozliczeń (nowe zasady będą obowiązywać małych podatników dopiero w stosunku do czynności dokonywanych od dnia 1 stycznia 2013 r.).
Odnośnie natomiast kwestii odliczania przez tych podatników podatku naliczonego wynikającego z dokumentów celnych, to należy wskazać, że podatek naliczony wynikający z tych dokumentów otrzymanych przez małego podatnika do końca 2012 r. będzie odliczany na „starych” zasadach. (art. 22 ust. 1 i 2 ustawy deregulacyjnej).
Wszystkie zawiadomienia o wyborze metody kasowej, złożone przed dniem 1 stycznia 2013 r. zachowają swą moc dla celów stosowania „nowej” metody kasowej. Jeżeli jednak podatnik nie chce korzystać z rozliczania kasowego według nowych zasad może z tej metody zrezygnować od dnia 1 stycznia 2013 r. pod warunkiem że zawiadomi o tej decyzji naczelnika urzędu skarbowego do dnia 15 stycznia 2013 r.
Podatnicy, którzy dotychczas nie korzystali z kasowej metody rozliczeń, a będą chcieli ją wybrać od dnia 1 stycznia 2013 r. muszą zawiadomić o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego również do dnia 15 stycznia 2013 r. (art. 22 ust. 3-5 ustawy deregulacyjnej).
Deklaracje VAT przy metodzie kasowej
Nie ulegają zmianie zasady składania deklaracji przez małych podatników. Mali podatnicy stosujący kasową metodę rozliczeń, tak jak dotychczas, rozliczają się za okresy kwartalne składając deklaracje w urzędzie skarbowym w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. (art. 99 ust. 2 ustawy o VAT).
Faktury VAT
Od dnia 1 stycznia 2013 r. zmianie ulegają również zasady dotyczące faktur wystawianych przez małych podatników stosujących kasową metodę rozliczeń. Zmiany te zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Mały podatnik, rozliczający się metodą kasową, będzie obowiązany do zamieszczenia w treści wystawianych faktur oznaczenia „metoda kasowa” w miejsce dotychczasowego oznaczenia „Faktura VAT-MP”. Nie będzie natomiast obowiązany do zamieszczania terminów płatności należności określonej w fakturze.
Faktura VAT i fakturowanie w 2013 roku - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
W związku ze zmianą w zakresie powstania obowiązku podatkowego u małych podatników rozliczających się metodą kasową, od dnia 1 stycznia 2013 r. zmianie uległy również zasady odliczania podatku z faktur wystawionych przez małych podatników. W przypadku nabycia towarów i usług od małego podatnika rozliczającego się metodą kasową podatnik będzie mógł odliczyć kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym uregulował należność na rzecz małego podatnika.
Uregulowanie należności w części będzie go uprawniało do odliczenia podatku naliczonego w tej części.
Podstawa prawna: § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (§ 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz. U. Nr 73, poz. 392, z późn. zm.).