Jedną z form zabezpieczenia płatności za towar, szczególnie w handlu zagranicznym, stanowi akredytywa. Jej funkcjonowanie reguluje prawo bankowe. Akredytywa dokumentowa musi w szczególności zawierać: nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta, kwotę i walutę akredytywy, termin ważności akredytywy oraz opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy.
Ewidencja księgowa
Otwarcie akredytywy następuje z inicjatywy importera-kupującego. W księgach rachunkowych może być ewidencjonowana za pomocą konta 133 „Akredytywa”. Warto pamiętać, że konto 133 wykazuje wyłącznie saldo debetowe, które odzwierciedla wartość środków zabezpieczonych w ten sposób. W bilansie saldo tego konta jest wykazywane jako aktywa w pozycji B.III.1.c „Środki pieniężne w kasie i na rachunkach”.
Ewidencja przekazania środków w tym celu z różnych rachunków bankowych będzie odzwierciedlona w następujący sposób: strona Wn konta 133 „Akredytywa”, strona ma konta 130 „Rachunek bankowy” lub 132 „Rachunek bankowy środków w walutach obcych”. Natomiast późniejszy przelew środków na rzecz dostawcy: strona Wn konta 201 „Rozrachunki z dostawcami”, strona Ma konta 133 „Akredytywa”.
Z otwarciem akredytywy mogą się wiązać dodatkowe koszty, np. bank może pobierać opłatę z tego tytułu. W księgach rachunkowych będzie ona stanowiła koszt finansowy, co można odzwierciedlić następującym zapisem: strona Wn konta „Koszty finansowe”, strona Ma 130 „Rachunek bankowy” lub 132 „Rachunek bankowy środków w walutach obcych”.
Wycena zobowiązania
Akredytywa może być otwierana na rzecz kontrahenta zagranicznego w walucie obcej, a środki w tym celu przesuwane z posiadanego rachunku walutowego na rachunek akredytywy. Wszystkie zapisy w księgach rachunkowych muszą być ewidencjonowane w walucie polskiej. Do ujęcia tej operacji należy skorzystać z tego samego kursu, jaki zastosowano do wyceny wpływu danej waluty na rachunek walutowy.
Kolejne operacje: otrzymanie faktur czy przelew środków na rzecz dostawcy wycenia się zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości.
Na podstawie tego przepisu operacje w księgach rachunkowych związane z importem towarów należy wyceniać:
- w dniu powstania zobowiązania w walucie obcej należy zaewidencjonować według średniego kursu ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs,
- w dniu zapłaty zobowiązania w walucie obcej według kursu sprzedaży walut stosowanego przez bank, z którego usług korzysta spółka.
Ujęcie różnic kursowych
Jeżeli kurs z dnia zapłaty zobowiązania jest niższy od kursu z dnia powstania zobowiązania, powstaje dodatnia różnica kursowa (np. strona Wn konta 202 „Rozrachunki z dostawcami”, strona Ma 750 „Przychody finansowe”). Związane jest to z faktem, że spółka zyskuje finansowo na obniżce kursu, ponieważ reguluje zobowiązanie w niższej wartości niż została ona ustalona w dniu powstania zobowiązania. Różnica stanowi więc przychód finansowy.
Jeżeli zaś kurs z dnia powstania zobowiązania jest niższy od kursu z dnia jego zapłaty, powstaje ujemna różnica kursowa (np. strona Wn konta 756 „Koszty finansowe”, strona Ma konta 202 „Rozrachunki z dostawcami”). W takiej sytuacji spółka płaci zobowiązanie w wyższej wartości niż zostało to zaewidencjonowane w momencie powstania zobowiązania. Powstałą w ten sposób różnicę ewidencjonuje się jako koszt finansowy.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak księgować akredytywę
CZYM JEST AKREDYTYWA
Akredytywa to pisemne zobowiązanie banku (otwierającego akredytywę) do zapłaty beneficjentowi określonej kwoty pieniędzy, pod warunkiem przedstawienia odpowiednich, określonych w umowie dokumentów.
AGNIESZKA POKOJSKA
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 30 ust. 2 oraz art. 34 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 85-86 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.).