W przypadku inwestycji giełdowych finansowanych ze środków kredytowych najwięcej wątpliwości interpretacyjnych budzi zaliczenie w koszty uzyskania przychodu całości wydatków związanych z obsługą kredytową czy też tylko takiej części, która została faktycznie wykorzystana w związku z zakupem akcji.
Wspomaganie kredytowe
Finansowanie inwestycji w akcje przy pomocy środków kredytowych jest najbardziej popularne przy ofertach pierwotnych. Biorąc pod uwagę poziomy redukcji zapisów, sięgające często ponad 95 proc. przy dużym popycie inwestorów, kredyt daje możliwość uzyskania większej liczby zamawianych akcji w odniesieniu do środków własnych. W przypadku rynku wtórnego największe zainteresowanie wspomaganiem kredytowym pojawia się zwykle przed przewidywanymi okresami hossy. Zdaniem Krzysztofa Habrajskiego, dyrektora oddziału Beskidzkiego Domu Maklerskiego w Katowicach, rynek pozwala wówczas osiągnąć inwestorowi zacznie większe przychody, niż pochłaniają koszty zaciągniętego kredytu. Zaliczenie do kosztów odsetek oraz prowizji bankowej, które w przypadku dużych kredytów są znaczące, mogłoby zatem dość istotnie zmniejszyć wymiar zobowiązania podatkowego.
Odsetki i prowizja są kosztem
Jak wynika z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.
Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodu w przypadku zakupu akcji ze środków kredytowych zastosowanie znajdzie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, z którego wynika, że kosztami uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych akcji będą wydatki na ich nabycie - poniesione w momencie sprzedaży.
WAŻNA LICZBA
19-proc. - wynosi podatek od dochodu z odpłatnego zbycia akcji
Wydatki związane z obsługą kredytu bankowego zaciągniętego na zakup akcji (prowizja albo odsetki) wprawdzie nie stanowią wydatków na nabycie akcji w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale pozostają w związku z przychodem ze zbycia akcji i zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT powinny być uznane za koszt uzyskania przychodu w momencie sprzedaży tych akcji. Zatem to moment zbycia akcji decyduje o uznaniu prowizji i odsetek za koszt uzyskania przychodów.
Proporcjonalnie lub od całości
Organy podatkowe w praktyce często ograniczają wielkość kosztów uzyskania przychodów w przypadku kredytów zaciąganych na zakup akcji tylko do wysokości kwoty, która faktycznie została przeznaczona na zakup tych papierów. Pogląd taki wyraził m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w decyzji z 11 grudnia 2006 r. (nr PBB2-4117/3-0045/2006). Organ zastosował taką wykładnię przepisów o PIT, w której to odsetki można zaliczyć w koszty tylko i wyłącznie od części kredytu przeznaczonego na zakup sprzedanych akcji.
Interpretacja ta uniemożliwia odliczenie całości odsetek od kredytu w sytuacji, w której na przykład w związku z redukcją zleceń podatnikowi nie została ostatecznie przydzielona taka ilość akcji, jaką zamówił. Pozostała kwota kredytu nie jest w tym wypadku brana pod uwagę.
Korzystną dla podatników wykładnię zastosowała jednak Izba Skarbowa w Opolu. W postanowieniu PF-II/4180-0014/07/KJ z 31 lipca 2007 r. organ stwierdził, że dodatkowe koszty związane z kredytem na zakup akcji i obsługą tego kredytu, czyli m.in. odsetki oraz prowizja od kredytu, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w całości, a nie proporcjonalnie.
W stanowisku organ konsekwentnie przyjmował założenie, że wydatki na kredyt należą do grupy wydatków poniesionych w celu osiągnięcia przychodów. Wysokość kredytu i związane z nim odsetki oraz prowizje bankowe przekładają się bezpośrednio na liczbę zakupionych akcji, a bez kredytu przychód inwestora byłby przecież znacznie niższy. Ta korzystna interpretacja, o którą od dawna postulowali doradcy podatkowi, jest coraz częściej uwzględniana przez organy podatkowe.
WYLICZENIE DOCHODU
Dochód z odpłatnego zbycia akcji (papierów wartościowych) lub pochodnych instrumentów finansowych to różnica między skumulowanym przychodem uzyskanym z tytułu, odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów.
BRAK INFORMACJI W PIT-8C
Biura maklerskie w przesyłanym do klienta formularzu PIT-8C zazwyczaj przy rozliczaniu przychodu ze sprzedaży akcji nie uwzględniają wydatków na kredyt (prowizji bankowej, odsetek). Klient może samodzielnie zmniejszyć przychody z tego tytułu, dokonując odpowiednich wyliczeń w PIT-38.
PRZEMYSŁAW MOLIK
Podstawa prawna
- Art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a), art. 23 ust. 1 pkt 8, art. 30b ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
OPINIA
Krzysztof Habrajski
dyrektor oddziału Beskidzkiego Domu Maklerskiego w Katowicach
Rodzaje kredytów na zakup akcji
Na rynku występują dwa rodzaje kredytów dostępnych dla inwestorów. Pierwszy przeznaczony jest na zakup akcji na rynku wtórnym. Charakteryzuje się niską dźwignią, dłuższym okresem kredytowania, a co za tym idzie - wyższą prowizją. Udzielany jest pod zastaw gotówki oraz wybranych papierów wartościowych lub też pod zastaw papierów z różną wagą wyliczania ich wartości jako zabezpieczenia kredytowego. Drugi, celowy na zakup konkretnych akcji na rynku pierwotnym charakteryzuje się wielokrotnie wyższą dźwignią finansową i znacznie krótszym okresem trwania umowy, a co za tym idzie - proporcjonalnie niższą prowizją. Do tego kredytu bank często jako zabezpieczenie kwalifikuje wszystkie papiery wartościowe oraz gotówkę. W obu wypadkach kosztem dla inwestora obok prowizji są odsetki wyliczane jako wskaźnik WIBOR plus marża banku.